گنجور

غزل شمارهٔ ۱۷۱۴

همین نجابت ذاتی است آنچه محترم است
بزرگیی که بود عارضی کم از ورم است
رخ تو از خط مشکین رقم خطر دارد
سیاه زود شود صفحه ای که خوش قلم است
بط شراب که زاهد به خون او تشنه است
به چشم باده پرستان کبوتر حرم است
ز پشت دادن ما خصم گو دلیر مشو
که تیغ عجز دل از دست دادگان دو دم است
ز رطلهای گران است پشت من بر کوه
ز محتسب کند اندیشه سنگ هر که کم است
هر آن که از سیهی می کند سفیدی فرق
دلش دو نیم درین روزگار چون قلم است
دلیل ایمنی ملک نیستی صائب
همین بس است که روی وجود در عدم است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همین نجابت ذاتی است آنچه محترم است
بزرگیی که بود عارضی کم از ورم است
هوش مصنوعی: نجابت و شخصیت واقعی انسان‌ها چیزی است که ذاتاً با آنها همراه است و ارزشمند است. بزرگوارانی که بزرگیشان به خاطر ویژگی‌های ظاهری و عارضی است، ارزش واقعی کمتری دارند و به نوعی به مانند بیماری هستند که موقتی و زودگذرند.
رخ تو از خط مشکین رقم خطر دارد
سیاه زود شود صفحه ای که خوش قلم است
هوش مصنوعی: چهره زیبای تو با آن خطوط مشکی، نشانه‌ای از خطر است؛ زیرا صفحه‌ی خوش‌نوشت به سرعت تاریک می‌شود.
بط شراب که زاهد به خون او تشنه است
به چشم باده پرستان کبوتر حرم است
هوش مصنوعی: در این بیت، به تضاد میان زهد و لذت‌جویی اشاره می‌شود. زاهدانی که به زندگی پرهیزکارانه علاقه دارند، ممکن است به بط شرابی که به خون او تشنه‌اند اشاره کنند، به طوری که در مقابل، باده‌پرستان مانند کبوتران حرم به دنبال لذت‌های دنیا هستند. این تصویر نشان‌دهنده دو رویکرد متفاوت به زندگی و تفریح است.
ز پشت دادن ما خصم گو دلیر مشو
که تیغ عجز دل از دست دادگان دو دم است
هوش مصنوعی: از ما پشت وانی نه، ای دشمن، دلیر نشو، زیرا شمشیر ناتوانی، دل را از دست داده‌ها دو نفس بیشتر نیست.
ز رطلهای گران است پشت من بر کوه
ز محتسب کند اندیشه سنگ هر که کم است
هوش مصنوعی: از بارهای سنگین بر دوش من، مانند کوه سنگینی می‌کند. هر که کم‌حال باشد، افکار محتسب بر او سنگینی می‌کند.
هر آن که از سیهی می کند سفیدی فرق
دلش دو نیم درین روزگار چون قلم است
هوش مصنوعی: هر کس که از کارهای ناپسند دوری کند و به خوبی‌ها بپردازد، در این روزگار، دلش مانند قلمی که به دو نیم تقسیم شده، دوگونگی و تردید را تجربه می‌کند.
دلیل ایمنی ملک نیستی صائب
همین بس است که روی وجود در عدم است
هوش مصنوعی: دلیل امنیت و سلامت سرزمین وجود تو نیست، صائب، همین کافی است که حضورت در دنیای عدم نشان‌دهنده تمامیت وجود توست.