گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۸۴

به دل چو کوه، گران گرچه این کهن دیرست
غنیمت است که سیلاب ما سبکسیرست
دلی که بال و پر همتش نریخته است
اگرچه در ته خاک است، آسمان سیرست
مرا به میکده عزم شکست توبه رساند
رسد به نیت خود هر که نیتش خیرست
ز نقش خود نتواند گذشت کوته بین
اگر به کعبه رود بت پرست، در دیرست
به خود نیامدن اهل عشق تنبیهی است
که آشنایی خود، آشنایی غیرست
ز قلقل بط می عارفی شود آگاه
که با خبر چو سلیمان ز منطق الطیرست
مدار چشم اقامت ز دولت دنیا
که سایه پر و بال هما سبکسیرست
جواب آن غزل است این که آذری فرمود
که ناامید مباشید، عاقبت خیرست

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به دل چو کوه، گران گرچه این کهن دیرست
غنیمت است که سیلاب ما سبکسیرست
هوش مصنوعی: اگر دل مانند کوهی سنگین باشد، هرچند این احساس قدیمی است، اما همچنان ارزشمند است زیرا طوفان ما به راحتی جاری می‌شود.
دلی که بال و پر همتش نریخته است
اگرچه در ته خاک است، آسمان سیرست
هوش مصنوعی: دلی که تلاش و انگیزه‌اش را از دست نداده، حتی اگر در پایین‌ترین نقطه باشد، همچنان پر از آرزوها و امیدهاست.
مرا به میکده عزم شکست توبه رساند
رسد به نیت خود هر که نیتش خیرست
هوش مصنوعی: عزم من به میکده، ترک وعده‌های خوبم را به همراه آورد، زیرا هر کسی که نیتش خوب باشد، به هدفش می‌رسد.
ز نقش خود نتواند گذشت کوته بین
اگر به کعبه رود بت پرست، در دیرست
هوش مصنوعی: نما و صورت خود را انسان نمی‌تواند رها کند، حتی اگر فردی بت‌پرست باشد و به کعبه برود، باز هم در دل خود به اعتقادات و تصورات قدیمی‌اش متکی است.
به خود نیامدن اهل عشق تنبیهی است
که آشنایی خود، آشنایی غیرست
هوش مصنوعی: عدم توجه و بیداری اهل عشق، نتیجه‌ای است از این که آنها به آشنایی واقعی خود که نه با دیگران، بلکه با خودشان است، نرسیده‌اند.
ز قلقل بط می عارفی شود آگاه
که با خبر چو سلیمان ز منطق الطیرست
هوش مصنوعی: از صدای آرام و نرم بط، عارفی آگاه می‌شود که مانند سلیمان از زبان پرندگان خبر دارد.
مدار چشم اقامت ز دولت دنیا
که سایه پر و بال هما سبکسیرست
هوش مصنوعی: به دنیا و زندگی مادی نمی‌توان خیلی تکیه کرد، زیرا مثل سایه‌ای زودگذر و ناپایدار است.
جواب آن غزل است این که آذری فرمود
که ناامید مباشید، عاقبت خیرست
هوش مصنوعی: این بیان به معنای این است که ناامید نباشید، چرا که در نهایت همه چیز به خوبی و خوشی ختم خواهد شد.