گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶۷۰

نهال شمع ز سبزی ازان برومندست
که دایم از پر پروانه برگ پیوندست
شده است مرکز پرگار آهوان مجنون
اسیر عشق به هر جا رود نظربندست
چرا به تیغ شهادت نمی نهد گردن؟
به آب زندگی آن کس که آرزومندست
بشوی نقش خودی را که دیده خودبین
به آبگینه ز آب حیات خرسندست
گشاد قفل دل زنگ بسته عاشق
به یک اشاره ابروی یار در بندست
چو سکه دل به زر و سیم کم عیار مبند
که همچو برگ خزان دیده سست پیوندست
به خوردن دل خود باش قانع از روزی
که نان خلق گلوگیرتر ز سوگندست
دهن به خنده مکن باز همچو بی مغزان
که پر ز خون، دهن پسته از شکرخندست
کلام هیچ مدانان به مردم همه دان
هزار پله گرانتر ز کوه الوندست
به کام طفل مزاجان سنگدل صائب
شکستن دل ما چون شکستن قندست

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نهال شمع ز سبزی ازان برومندست
که دایم از پر پروانه برگ پیوندست
هوش مصنوعی: شمعی که سبز است و به خوش‌حالی می‌سوزد، از زیبایی و طراوتی نشأت می‌گیرد که دائماً با پروانه‌ها در ارتباط است و از آن‌ها الهام می‌گیرد.
شده است مرکز پرگار آهوان مجنون
اسیر عشق به هر جا رود نظربندست
هوش مصنوعی: آهوان مجنون، که در عشق گرفتار شده‌اند، به هر سمت که بروند، تحت تأثیر نگاه و جذبه عشق قرار دارند و برایشان عشق مرکز زندگی‌شان شده است.
چرا به تیغ شهادت نمی نهد گردن؟
به آب زندگی آن کس که آرزومندست
هوش مصنوعی: چرا کسی که به دنبال زندگی واقعی و حقیقت است، از پذیرش خطر و فداکاری نمی‌ترسد و به طور کامل به آرمان‌های خود نمی‌رسد؟
بشوی نقش خودی را که دیده خودبین
به آبگینه ز آب حیات خرسندست
هوش مصنوعی: خود را از غرور و خودبینی پاک کن، زیرا چشمی که به زیبایی‌های خود می‌نگرد، از بهشتی که در آینه است، خوشحال است.
گشاد قفل دل زنگ بسته عاشق
به یک اشاره ابروی یار در بندست
هوش مصنوعی: با یک اشاره از ابروی محبوب، قفل دل عاشق که مدتا بسته بوده، باز می‌شود.
چو سکه دل به زر و سیم کم عیار مبند
که همچو برگ خزان دیده سست پیوندست
هوش مصنوعی: دل خود را به چیزهای بی‌ارزش و کم‌عزت نزن، زیرا مانند برگ‌های پاییزی، به راحتی از هم جدا می‌شوند و نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.
به خوردن دل خود باش قانع از روزی
که نان خلق گلوگیرتر ز سوگندست
هوش مصنوعی: تا زمانی که روزی از خدا نصیب تو می‌شود، به رضایت خاطر با دل خود بساز، چرا که نان خلق، به سختی و با مشقت به دست می‌آید و از سوگندهای محکم‌تر است.
دهن به خنده مکن باز همچو بی مغزان
که پر ز خون، دهن پسته از شکرخندست
هوش مصنوعی: لبخند نزن، مانند کسانی که خالی از دانش و فکر هستند؛ چرا که دهن پسته از شیرینی پر است، اما در حقیقت پر از خون است.
کلام هیچ مدانان به مردم همه دان
هزار پله گرانتر ز کوه الوندست
هوش مصنوعی: به هیچ کس نگو که حرفی برای گفتن داری، زیرا مردم همه چیز را می‌دانند و آگاهی آنها به اندازه‌ای عمیق است که از کوه الوند نیز فراتر می‌رود.
به کام طفل مزاجان سنگدل صائب
شکستن دل ما چون شکستن قندست
هوش مصنوعی: دل ما به آسانی شکسته می‌شود، همان‌طور که شکستن قند برای بچه‌ها لذت‌بخش است. بی‌رحمی برخی افراد در این روند به قدری است که به نظر می‌رسد برای آن‌ها هیچ اهمیتی ندارد.