غزل شمارهٔ ۱۶۴۸
عبیر زلف به جیب صبا نباید ریخت
به چشم بی بصران توتیا نباید ریخت
به زود، باده به اهل ریا نباید داد
به خاک شوره زار بقا نباید ریخت
ز سوز دل پر و بال من است زخم زبان
چو برق، خار مرا پیش پا نباید ریخت
به سخت رویی گردون صبور باید بود
وگرنه دانه درین آسیا نباید ریخت
خراب حالی قصر حباب می گوید
که رنگ خانه ز دریا جدا نباید ریخت
ز بی بضاعتی خویش آب خواهی شد
ز دل برون غم خود پیش ما نباید ریخت
دلیل عزت اهل سخن همین کافی است
که خرده های قلم زیر پا نباید ریخت
چو ماه مصر، سخن را عزیز باید داشت
گهر چو آبله در دست و پا نباید ریخت
بس است روزی طوطی شکرزبانی خویش
شکر به صائب شیرین نوا نباید ریخت
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عبیر زلف به جیب صبا نباید ریخت
به چشم بی بصران توتیا نباید ریخت
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی و لطافت زلف معشوق اشاره شده است. شاعر میگوید که زیبایی و عشق را نباید به افرادی که توانایی درک آن را ندارند، نشان داد. به عبارت دیگر، زیباییها و احساسات عمیق وقتی معنا پیدا میکنند که چشم و دل مناسبی برای درک آنها وجود داشته باشد وگرنه بیفایده و بیمعنا خواهد بود.
به زود، باده به اهل ریا نباید داد
به خاک شوره زار بقا نباید ریخت
هوش مصنوعی: باید به زودی متوجه شد که شراب را نباید به کسانی که ریاکار هستند داد و نباید آن را در جایی که بیحاصل و بایر است، ریخت.
ز سوز دل پر و بال من است زخم زبان
چو برق، خار مرا پیش پا نباید ریخت
هوش مصنوعی: ز درد و رنج دلم، پر و بال من آسیب دیده است. زبانهای بدخواه مانند برقی میزنند و نباید خارها را جلوی پای من بریزند.
به سخت رویی گردون صبور باید بود
وگرنه دانه درین آسیا نباید ریخت
هوش مصنوعی: انسان باید در برابر سختیهای زندگی صبوری کند، در غیر این صورت تلاشهایش به نتیجه نخواهد رسید.
خراب حالی قصر حباب می گوید
که رنگ خانه ز دریا جدا نباید ریخت
هوش مصنوعی: حالت خراب و نابسامان قصر حباب به ما میآموزد که رنگ و زیبایی خانه نباید از دریا فاصله بگیرد یا جدا شود.
ز بی بضاعتی خویش آب خواهی شد
ز دل برون غم خود پیش ما نباید ریخت
هوش مصنوعی: از کمبود مالی خود شکایت نکن و غم و اندوهت را پیش ما نیاور.
دلیل عزت اهل سخن همین کافی است
که خرده های قلم زیر پا نباید ریخت
هوش مصنوعی: آدمهای اهل ادب و هنر باید به کار و آثار دیگران احترام بگذارند و هرگز نباید به آنها بیاعتنایی کنند. آنها باید بدانند که هر کلمه و جملهای که نوشته میشود ارزشمند است و نباید آن را نادیده گرفت.
چو ماه مصر، سخن را عزیز باید داشت
گهر چو آبله در دست و پا نباید ریخت
هوش مصنوعی: سخن را باید گرامی داشت، مانند ماهی که در آسمان درخشان است. باید مانند جواهر با ارزش از آن محافظت کرد و نباید از خود در معرض آسیب قرار داد.
بس است روزی طوطی شکرزبانی خویش
شکر به صائب شیرین نوا نباید ریخت
هوش مصنوعی: کافی است که طوطی با زبان شیرین خود، شکر ناب را به صائب نریزد.

صائب