گنجور

غزل شمارهٔ ۱۵۱۷

هر قدم سست کی از وادی ما آگاه است؟
دم شمشیر فنا جاده این راه است
لب بی آه به ماتمکده گردون نیست
این نه خط است به دور لب ساغر، آه است
گرچه ظاهر به سر زلف نمی پردازد
از پریشانی من موی به موی آگاه است
در ره عشق کسی را خبر از منزل نیست
خضر این بادیه چون ریگ روان گمراه است
خست چرخ که صد جامه اطلس دارد
تا به حدی است که پیراهن یوسف چاه است
صائب امروز تویی ز اهل سخن قدرشناس
که به غیر از تو ز مقدار سخن آگاه است؟
صائب از قافله عشق مدد می طلبد
یوسف طبع که عمری است اسیر چاه است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر قدم سست کی از وادی ما آگاه است؟
دم شمشیر فنا جاده این راه است
هوش مصنوعی: هیچ کس از مسیر ما باخبر نیست، زیرا هر قدمی که برمی‌داریم غیرمحکم و ناپایدار است. این راه، راهی است که به سوی نابودی و فنا می‌رسد، مانند صدای تیزی که از شمشیر بلند می‌شود.
لب بی آه به ماتمکده گردون نیست
این نه خط است به دور لب ساغر، آه است
هوش مصنوعی: لبی که بی آه باشد، درواقع در آنجا که به ماتم و زاری اشاره دارد، وجود ندارد. این نوشته‌ای که دور لب ساغر دیده می‌شود، در حقیقت نشانگر حسرت و اندوه است، نه فقط یک خط ساده.
گرچه ظاهر به سر زلف نمی پردازد
از پریشانی من موی به موی آگاه است
هوش مصنوعی: با اینکه به نظر می‌رسد که موهای سر کسی به هم ریخته نیست، اما از اضطراب و پریشانی من به خوبی خبر دارد.
در ره عشق کسی را خبر از منزل نیست
خضر این بادیه چون ریگ روان گمراه است
هوش مصنوعی: در مسیر عشق، هیچ‌کس از مقصد خبر ندارد. خضر، که نماد راهنمایی و دانش است، در این بیابان از بین رفته و مانند شن‌های روان، مردم را گمراه می‌کند.
خست چرخ که صد جامه اطلس دارد
تا به حدی است که پیراهن یوسف چاه است
هوش مصنوعی: این بیت به این نکته اشاره دارد که اگرچه دنیا و چرخ گردون ظاهری زیبا و فاخر (مانند جامه‌های ابریشمی) دارد، اما در واقعیت ممکن است چهره‌ای زشت و دردناک داشته باشد. به عبارتی، زیبایی ظاهری دنیا نمی‌تواند پنهان‌کننده حقیقت تلخ و دشواری‌هایی باشد که در آن وجود دارد. این مفهوم به عدم اعتماد به ظاهر و زیباترین جلوه‌های دنیا اشاره می‌کند.
صائب امروز تویی ز اهل سخن قدرشناس
که به غیر از تو ز مقدار سخن آگاه است؟
هوش مصنوعی: امروز تو از میان اهل سخن، کسی هستی که ارزش کلمات را می‌شناسد. آیا غیر از تو کسی دیگر هم از اهمیت و میزان سخن آگاه است؟
صائب از قافله عشق مدد می طلبد
یوسف طبع که عمری است اسیر چاه است
هوش مصنوعی: صائب از دلی که به عشق گرفتار شده، کمک می‌خواهد. او مانند یوسفی است که سال‌ها در چاهی محبوس بوده و در جستجوی آزادی و رهایی است.