غزل شمارهٔ ۱۴۹۰
گرچه رویش ز لطافت ز نظر پنهان است
هر که را می نگرم در رخ او حیران است
می توان خواند ز پشت لب او بی گفتار
سخنی چند که در زیر لبش پنهان است
حسن او پا به رکاب از خط مشکین شد و باز
فتنه مشغول صف آرایی آن مژگان است
دل عاشق شود از پرده ناموس سیاه
این چراغی است که مرگش به ته دامان است
چرخ یک حلقه چشم است و زمین مردمکش
دو جهان زیروزبر چون دو صف مژگان است
شاهدی نیست سزاوار تماشا، ورنه
در گل تیره ما آینه ها پنهان است
ریشه نخل کهنسال فزون می باشد
حرص با طول امل لازمه پیران است
صائب از دیدن خوبان نتوان دل برداشت
ورنه برداشتن دل ز جهان آسان است
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گرچه رویش ز لطافت ز نظر پنهان است
هر که را می نگرم در رخ او حیران است
هوش مصنوعی: هرچند که چهرهاش به خاطر نرمی و لطافتش از دید پنهان مانده، ولی هر کس را که میبینم، در نظرش شگفتزده و متعجب هستم.
می توان خواند ز پشت لب او بی گفتار
سخنی چند که در زیر لبش پنهان است
هوش مصنوعی: میتوان از حرکات و سکوت او پیامهایی را فهمید که در دلش نهفته است، حتی بدون اینکه حرفی بزند.
حسن او پا به رکاب از خط مشکین شد و باز
فتنه مشغول صف آرایی آن مژگان است
هوش مصنوعی: زیبایی او درحالی که به راه میرود، از خط سیاه موهایش شروع میشود و هنوز هم آن مژگانش در حال ایجاد آشوب و جلب توجه هستند.
دل عاشق شود از پرده ناموس سیاه
این چراغی است که مرگش به ته دامان است
هوش مصنوعی: دل عاشق تحت تأثیر زیبایی و جذابیت عشق قرار میگیرد؛ مانند نوری که از مکانی تاریک ساطع میشود و نشان میدهد که این احساس ممکن است عواقب سنگینی داشته باشد.
چرخ یک حلقه چشم است و زمین مردمکش
دو جهان زیروزبر چون دو صف مژگان است
هوش مصنوعی: چرخش دنیا مانند یک حلقه چشم است و زمین که مردم را در خود جای داده، مانند دو صف مژه به هردو سمت زیباییهای جهانی اشاره دارد.
شاهدی نیست سزاوار تماشا، ورنه
در گل تیره ما آینه ها پنهان است
هوش مصنوعی: هیچ شاهدی نیست که ارزش تماشا داشته باشد؛ وگرنه در عمق تاریک گل ما، آینهها به گونهای پنهان شدهاند.
ریشه نخل کهنسال فزون می باشد
حرص با طول امل لازمه پیران است
هوش مصنوعی: ریشه نخل قدیمی عمیق و قویتر از آنچه تصور میشود است و انسانهای پیر به امید و آرزوهای طولانی زندگی، حرص و ولع نشان میدهند.
صائب از دیدن خوبان نتوان دل برداشت
ورنه برداشتن دل ز جهان آسان است
هوش مصنوعی: اگر زیباییها را ببینی، نمیتوانی به راحتی دل از آنها بکنی؛ اما اگر بخواهی، دل کندن از دنیای مادی چندان دشوار نیست.

صائب