گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۵۰

ترک عادت همه گر زهر بود دشوارست
روز آزادی طفلان به معلم بارست
جذبه کاهربا گرچه بلند افتاده است
چه کند با پر کاهی که ته دیوارست
غم روزی و توکل نشود با هم جمع
بستن توشه درین ره به کمر زنارست
اثر از سبزه بیگانه درین گلشن نیست
چشم گستاخ ترا آینه در زنگارست
خط بی خال بود دایره بی پرگار
خال بی حلقه خط نقطه بی پرگارست
می توان کرد به آهسته رویها هموار
گرچه از سنگدلان روی زمین کهسارست
تا سخن را نکنی راست، میاور به زبان
که بود تیغ کج آن حرف که پهلودارست
گشت خونریزتر از خواب گران مژگانش
بیشتر کار کند تیغ چو لنگردارست
می رسد صبح به خورشید درخشان صائب
دیده هر که چو شبنم همه شب بیدارست

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ترک عادت همه گر زهر بود دشوارست
روز آزادی طفلان به معلم بارست
هوش مصنوعی: تغییر عادت‌ها اگرچه مشکل و ناگوار باشد، اما روزی سرانجام به آزادی و رهایی کودکان منجر می‌شود و این وظیفه معلم است که به آنان کمک کند.
جذبه کاهربا گرچه بلند افتاده است
چه کند با پر کاهی که ته دیوارست
هوش مصنوعی: جاذبه زمین هرچند بسیار قوی است، اما با یک تکه کاه که در انتهای دیوار قرار گرفته، چه کار می‌تواند بکند؟
غم روزی و توکل نشود با هم جمع
بستن توشه درین ره به کمر زنارست
هوش مصنوعی: غم روزی را نمی‌توان با هم جمع کرد؛ تو برای این مسیر، توشه‌ات را بر کمر خود ببند.
اثر از سبزه بیگانه درین گلشن نیست
چشم گستاخ ترا آینه در زنگارست
هوش مصنوعی: هیچ نشانه‌ای از گیاهان بیگانه در این باغ وجود ندارد، زیرا چشم تند و بی‌پروا تو در زنگار آینه مانند است.
خط بی خال بود دایره بی پرگار
خال بی حلقه خط نقطه بی پرگارست
هوش مصنوعی: خطی که بدون علامت خاص است، دایره‌ای که بدون ابزار کشیده شده، و نقطه‌ای که بدون پرگار ایجاد شده است، به نوعی نشان‌دهنده نواقص و کمبودهای موجود در این اشکال هندسی هستند. در حقیقت، این توصیف‌ها به عدم کامل بودن و نقص در ایجاد این اشکال اشاره دارند.
می توان کرد به آهسته رویها هموار
گرچه از سنگدلان روی زمین کهسارست
هوش مصنوعی: با وجود سختی‌ها و موانع، می‌توان با صبر و آرامش مسیرها را هموار کرد، حتی اگر اطراف ما افرادی بی‌احساس و سنگدل وجود داشته باشند.
تا سخن را نکنی راست، میاور به زبان
که بود تیغ کج آن حرف که پهلودارست
هوش مصنوعی: اگر سخن خود را صادقانه و درست بیان نکنی، بهتر است آن را بر زبان نیاوری؛ زیرا هر کلمه نادرست می‌تواند به همان اندازه خطرناک باشد که یک تیغ نامناسب و کج.
گشت خونریزتر از خواب گران مژگانش
بیشتر کار کند تیغ چو لنگردارست
هوش مصنوعی: چشمان او مانند خواب عمیق و آرامش‌بخش است، اما با چهره‌ای شگفت‌انگیز و مرگبار، چونکه به سادگی می‌تواند تاثیر زیادی بر دلها بگذارد و به مانند شمشیری تند و بران عمل کند.
می رسد صبح به خورشید درخشان صائب
دیده هر که چو شبنم همه شب بیدارست
هوش مصنوعی: صبح زود فرا می‌رسد و خورشید درخشانی آغاز به تابیدن می‌کند. تنها کسی که همچون شبنم به خاطر بیدار ماندن در طول شب، زیبایی آن را می‌بیند، می‌تواند آن را درک کند.