گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۴۱

پیش من ثابت و سیار فلک مرغوب است
خرده گل همه در دیده بلبل خوب است
حاصل گردش افلاک دم صبح بود
از نفس آنچه شمرده است همان محسوب است
بس که شد سختی ایام گوارا بر من
هر که بر سینه زند سنگ مرا، دلکوب است
نسبت شمع به رخسار تو از بی بصری است
هر چه در پرده شب جلوه کند معیوب است
سهل کاری است گذشتن ز تماشای بهشت
هر که صبر از رخ خوب تو کند ایوب است
بی کشش کوشش عاشق به مقامی نرسد
فارغ از سعی بود سالک اگر مجذوب است
دلپذیرست ز نزدیکی گل نشتر خار
هر جفایی که ز محبوب رسد محبوب است
هر که از راه ادب دست فضولی اینجا
بر دل خویش نهد، در کمر مطلوب است
نوخطان گرد غم از سینه من می روبند
دایم این غمکده را بال پری جاروب است
شد ز پیراهن ازان زخم زلیخا ناسور
که عبیرش ز غبار نظر یعقوب است
گرچه در وصل بود عاشق حیران صائب
همچنان چشم به راه خبر و مکتوب است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیش من ثابت و سیار فلک مرغوب است
خرده گل همه در دیده بلبل خوب است
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که آسمان برای من همواره ثابت و در حال حرکت جذاب است و بلبل همه زیبایی‌ها و کوچک‌ترین گل‌ها را در چشمانش دوست می‌دارد.
حاصل گردش افلاک دم صبح بود
از نفس آنچه شمرده است همان محسوب است
هوش مصنوعی: نتیجه حرکت و چرخش ستارگان در صبحگاه، به شمارش و حساب آنچه از آن به وجود آمده، بستگی دارد و همان‌قدر که شمرده شده، معتبر است.
بس که شد سختی ایام گوارا بر من
هر که بر سینه زند سنگ مرا، دلکوب است
هوش مصنوعی: به خاطر سختی‌هایی که در زندگی تجربه کرده‌ام، حسی به کنایه دارم که هر کسی که به من آسیب بزند، در واقع خودش را در درد و رنج می‌افکند.
نسبت شمع به رخسار تو از بی بصری است
هر چه در پرده شب جلوه کند معیوب است
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که زیبایی و درخشندگی چهره تو به قدری بالاست که حتی شمع هم در مقایسه با آن ناتوان و کم‌نور به نظر می‌رسد. هر چیزی که در تاریکی شب نمایان شود، در واقع ناقص و ناپایدار است، و زیبایی واقعی فقط در روشنایی واقعی و درخشش تو قابل مشاهده است.
سهل کاری است گذشتن ز تماشای بهشت
هر که صبر از رخ خوب تو کند ایوب است
هوش مصنوعی: عبارت به این معناست که آسان است که کسی از زیبایی‌های بهشت بگذرد. هر کس که برای دیدن چهره زیبا و جاذبه‌های تو صبر کند، همانند ایوب با استقامت و شکیبایی است.
بی کشش کوشش عاشق به مقامی نرسد
فارغ از سعی بود سالک اگر مجذوب است
هوش مصنوعی: عاشق بدون جذبه و کشش، هرگز به هدفی نخواهد رسید. اگر سالکی بدون تلاش و سعی باشد، نمی‌تواند به مقام مطلوب دست یابد، مگر اینکه تحت تأثیر عشق و جذبه قرار گیرد.
دلپذیرست ز نزدیکی گل نشتر خار
هر جفایی که ز محبوب رسد محبوب است
هوش مصنوعی: دوستی و نزدیکی به محبوب باعث می‌شود که حتی زخم‌ها و آسیب‌هایی که از او می‌رسد، گوارا و خوشایند شود. به عبارت دیگر، عشق به محبوب به قدری ارزشمند است که سختی‌ها و مشکلاتی که ممکن است ایجاد کند، قابل تحمل و پذیرفتنی می‌شود.
هر که از راه ادب دست فضولی اینجا
بر دل خویش نهد، در کمر مطلوب است
هوش مصنوعی: هر کس که با ادب و احترام به مسائلی وارد شود و از خود فضولی نشان دهد، به خواسته و مقصود خود نزدیک‌تر می‌شود.
نوخطان گرد غم از سینه من می روبند
دایم این غمکده را بال پری جاروب است
هوش مصنوعی: نوخامت‌های زندگی همواره غم را از دل من می‌رانند و این مکان پر از غم، همچنان با بال پری پاک‌سازی می‌شود.
شد ز پیراهن ازان زخم زلیخا ناسور
که عبیرش ز غبار نظر یعقوب است
هوش مصنوعی: زخمی که بر پیراهن زلیخا به جا مانده است، به خاطر زیبایی و جذابیت اوست که از دور به چشم یعقوب می‌خورد و این زخم نشان‌دهنده تاثیر عمیق و سرشار از احساسات آن زیبایی است.
گرچه در وصل بود عاشق حیران صائب
همچنان چشم به راه خبر و مکتوب است
هوش مصنوعی: عاشق، حتی زمانی که به معشوق وصل است، همچنان در حیرت و شگفتی به سر می‌برد و هنوز منتظر خبری یا نامه‌ای از اوست.