گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۸۲

حاصل دنیای فانی جز غم و تشویش نیست
مد عمر جاودانش آه حسرت بیش نیست
پشه تا بر دیده من خواب شیرین تلخ کرد
گشت معلومم که نوش این جهان بی نیش نیست
تخم حاجتمندی دنیا به قدر آرزوست
هر که را در دل نباشد آرزو درویش نیست
کوشش بی جذبه نتواند به مقصد راه برد
ورنه در راه طلب از من کسی در پیش نیست
زان ز حرف راست لب بستم که غیر از آه سرد
در بساط سینه صبح صداقت کیش نیست
دیگران را گر به حال خویش می آرد خودی
بیخودان را لشکر بیگانه ای جز خویش نیست
شعر خود صائب مخوان بر مردم کوتاه بین
دیر می یابد سخن را هر که دوراندیش نیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حاصل دنیای فانی جز غم و تشویش نیست
مد عمر جاودانش آه حسرت بیش نیست
هوش مصنوعی: زندگی دنیایی که پایدار نیست، تنها سرشار از غم و نگرانی است و عمر طولانی‌اش جز حسرت و افسوس چیزی به همراه ندارد.
پشه تا بر دیده من خواب شیرین تلخ کرد
گشت معلومم که نوش این جهان بی نیش نیست
هوش مصنوعی: وقتی پشه‌ای بر چشمان من نشسته و خواب شیرینم را خراب کرد، فهمیدم که لذت‌های این دنیا بدون تلخی و زحمت به دست نمی‌آید.
تخم حاجتمندی دنیا به قدر آرزوست
هر که را در دل نباشد آرزو درویش نیست
هوش مصنوعی: خواسته‌ها و آرزوهای دنیا به اندازه‌ی آرزوهاست. هر کس در دل خود آرزویی نداشته باشد، بی‌شک انسانی بی‌خبر و فقیر است.
کوشش بی جذبه نتواند به مقصد راه برد
ورنه در راه طلب از من کسی در پیش نیست
هوش مصنوعی: بدون جاذبه و کشش، هیچ تلاشی نمی‌تواند ما را به هدف برساند، وگرنه در مسیر رسیدن به هدف، هیچ‌کس از من جلوتر نیست.
زان ز حرف راست لب بستم که غیر از آه سرد
در بساط سینه صبح صداقت کیش نیست
هوش مصنوعی: از وقتی که به راست‌گویی و صداقت پی‌بردم، صحبت کردن را ترک کردم، چون در دل و سینه‌ام جز ناله و درد، چیزی برای گفتن وجود ندارد.
دیگران را گر به حال خویش می آرد خودی
بیخودان را لشکر بیگانه ای جز خویش نیست
هوش مصنوعی: اگر دیگران را به حال خود رها کند، آن وقت افرادی که خود را از دست داده‌اند، از نظر معنوی در محاصره بیگانگان قرار می‌گیرند و جز خودشان کسی را ندارند.
شعر خود صائب مخوان بر مردم کوتاه بین
دیر می یابد سخن را هر که دوراندیش نیست
هوش مصنوعی: شعر خود را به دیگران نگوید، چون بر افرادی که دیدگاه محدود دارند، تأثیر نمی‌گذارد. آن‌ها هرگز نمی‌توانند به عمق سخن پی ببرند، مگر آنکه از نظر فکری پیشرفته باشند.