گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۰۳

تا نپوشیده است روی خال را خط دیدنی است
تا نگردیده است صاحب تخم ریحان چیدنی است
می توان خواند از جبین باغبان حال چمن
پیشتر از نامه دیدن رنگ قاصد دیدنی است
هیچ کافر را الهی یار هر جایی مباد!
سرگذشت بلبلان این چمن نشنیدنی است
وقت آن کس خوش که از آغاز چشم خویش بست
چون نظر از کار عالم عاقبت پوشیدنی است
می رود بر باد آخر چون ز بیداد خزان
با لب خندان سر خود همچو گل بخشیدنی است
خوشه چین خرمن ناکشته بودن مشکل است
در بهار زندگانی دانه ای پاشیدنی است
هر قدم چاهی است از چشم حسودان پر ز تیغ
دامن از خاک وطن چون ماه کنعان چیدنی است
نسخه مغلوط در دیوان محشر باب نیست
چون قلم بر نسخه اعمال خود گردیدنی است
تا بدانند از چه گلزاری جدا افتاده اند
یک دو گل زین بوستان از بهر یاران چیدنی است
دوست می دارند صائب عاشقان اغیار را
دست و پای باغبان بوی گل بوسیدنی است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا نپوشیده است روی خال را خط دیدنی است
تا نگردیده است صاحب تخم ریحان چیدنی است
هوش مصنوعی: تا زمانی که روی خال خطی نیفتاده، قابل دیدن است و تا زمانی که کسی تخم ریحان را نچیده، قابل برداشت است.
می توان خواند از جبین باغبان حال چمن
پیشتر از نامه دیدن رنگ قاصد دیدنی است
هوش مصنوعی: از روی پیشانی باغبان می‌توان فهمید که حال چمن چطور است، قبل از این که نامه‌ای بیاید. دیدن رنگ و حال چمن، خود تماشایی و جالب است.
هیچ کافر را الهی یار هر جایی مباد!
سرگذشت بلبلان این چمن نشنیدنی است
هوش مصنوعی: هیچ انسان کافر و بی‌ایمانی را نباید در هیچ مکانی یاری باشد. داستان بلبلان این باغ هم بسیار شنیدنی و جالب است.
وقت آن کس خوش که از آغاز چشم خویش بست
چون نظر از کار عالم عاقبت پوشیدنی است
هوش مصنوعی: زمانی خوب و خوش برای انسان است که از آغاز زندگی چشم خود را ببندد و از دنیای پیرامونش فاصله بگیرد، زیرا در نهایت هر آنچه در این دنیا وجود دارد، روزی ناپدید می‌شود.
می رود بر باد آخر چون ز بیداد خزان
با لب خندان سر خود همچو گل بخشیدنی است
هوش مصنوعی: در نهایت، برخلاف ظلم و بی‌عدالتیِ زمانه، امید و شادابی از بین نخواهد رفت، و با وجود چالش‌ها و سختی‌ها، زیبایی و خوشحالی همچنان در زندگی وجود دارد.
خوشه چین خرمن ناکشته بودن مشکل است
در بهار زندگانی دانه ای پاشیدنی است
هوش مصنوعی: چیدن محصول از زمین هنوز آباد دشوار است، زیرا در فصل بهار زندگی، باید دانه‌ای بکاریم تا ثمره آن را در آینده بگیریم.
هر قدم چاهی است از چشم حسودان پر ز تیغ
دامن از خاک وطن چون ماه کنعان چیدنی است
هوش مصنوعی: هر قدم که برمی‌داریم، حریصان و حسودان از آن پر از حسد و تهمت می‌شوند. در حالی که سرزمین ما، مثل چنان چیزی، سراسر زیبایی و نعمت است و باید از آن بهره‌برداری کنیم.
نسخه مغلوط در دیوان محشر باب نیست
چون قلم بر نسخه اعمال خود گردیدنی است
هوش مصنوعی: در روز حساب و کتاب، جایی برای اشتباهات و نواقص نیست، زیرا آنچه نوشته شده، مطابق با اعمال خود فرد خواهد بود.
تا بدانند از چه گلزاری جدا افتاده اند
یک دو گل زین بوستان از بهر یاران چیدنی است
هوش مصنوعی: یک یا دو گل از این باغ برای یادآوری به دوستان چیده شده تا بفهمند از چه باغی جدا شده‌اند.
دوست می دارند صائب عاشقان اغیار را
دست و پای باغبان بوی گل بوسیدنی است
هوش مصنوعی: عاشقان کسانی را که در قلبشان جای دارند، دوست می‌دارند. این محبت مانند نوازش باغبان است که بوی گل را با دست و پای خود لمس می‌کند.