غزل شمارهٔ ۱۲۰۱
خاک با این رتبه تمکین، جناب آدمی است
چرخ با آن شان و شوکت در رکاب آدمی است
هر جمالی را نقابی، هر گلی را غنچه ای است
پرده زنبوری گردون، نقاب آدمی است
نیست در مجموعه افلاک با آن طول و عرض
از حقایق آنچه مثبت در کتاب آدمی است
نشأه عشق الهی را به انسان داده اند
گردش این نه خم از جوش شراب آدمی است
شاهد فرزندی آدم نه تنها صورت است
هر که دارد حسن معنی در حساب آدمی است
با دل مجروح آدم کار دارد شور عشق
این نمک از سینه چاکان کباب آدمی است
نیست انجم این که می بینی بر اوراق فلک
جبهه گردون عرق ریز از حجاب آدمی است
وسعت مشرب عبارت از فضای جنت است
چشمه کوثر همین چشم پر آب آدمی است
نقش بر آب است پیش باددستی های عشق
عقل پرکاری که سر لوح کتاب آدمی است
رزق، خود را می رساند هر کجا قسمت بود
خنده سرشار گندم بر شتاب آدمی است
دل منه بر مجمر زرین گردون زینهار
کاختر سیاره اش اشک کباب آدمی است
آدمیت حسن گندم گون پسندیدن بود
هر که باشد این مذاقش در حساب آدمی است
این جواب آن غزل صائب که ناصح گفته است
آفتاب بی زوالی در نقاب آدمی است
غزل شمارهٔ ۱۲۰۰: هر زمان در شهر بند عقل، سور و ماتمی استغزل شمارهٔ ۱۲۰۲: هر دلی کز زلف جانان سر برآرد کشتنی است
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خاک با این رتبه تمکین، جناب آدمی است
چرخ با آن شان و شوکت در رکاب آدمی است
هوش مصنوعی: خاک، با وجود مقام و جایگاهش، وابسته به انسان است و چرخ و زمانه نیز با تمام عظمت و بزرگیاش تابع اراده و وجود انسان است.
هر جمالی را نقابی، هر گلی را غنچه ای است
پرده زنبوری گردون، نقاب آدمی است
هوش مصنوعی: هر زیبایی دارای پوششی است و هر گلی ابتدا به صورت غنچه نمایان میشود. در واقع، حجاب و پوشش آسمان مانند نقاب انسانها است.
نیست در مجموعه افلاک با آن طول و عرض
از حقایق آنچه مثبت در کتاب آدمی است
هوش مصنوعی: در کل جهان با تمام وسعت و بزرگیاش، هیچ حقیقتی به اندازه دانش و شناختی که انسان به دست آورده است، وجود ندارد.
نشأه عشق الهی را به انسان داده اند
گردش این نه خم از جوش شراب آدمی است
هوش مصنوعی: عشق الهی به انسان عطا شده است و این تحرک و شور و شادی، نه از شتاب و سرمستی انسان، بلکه از فرادستی و تأثیر عشق الهی ناشی میشود.
شاهد فرزندی آدم نه تنها صورت است
هر که دارد حسن معنی در حساب آدمی است
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت در انسان فقط به چهره و ظاهر محدود نمیشود، بلکه هر کسی که دارای زیبایی در ویژگیهای اخلاقی و معنوی باشد، ارزش بیشتری در دنیا دارد.
با دل مجروح آدم کار دارد شور عشق
این نمک از سینه چاکان کباب آدمی است
هوش مصنوعی: دلهای زخمخورده تنها به عشق و شور آن توجه دارند؛ این عشق همچون نمک است که بر زخمهایی که باز شدهاند، میپاشد و روح آدمی را میآشوبد.
نیست انجم این که می بینی بر اوراق فلک
جبهه گردون عرق ریز از حجاب آدمی است
هوش مصنوعی: این اجرام آسمانی که میبینی، در واقع آثار و نشانههایی از وجود و احساسات انسانها هستند که بر روی آسمان نقش بستهاند.
وسعت مشرب عبارت از فضای جنت است
چشمه کوثر همین چشم پر آب آدمی است
هوش مصنوعی: فضای وسیع و دلپذیر بهشت همانند چشمه کوثر است و این چشمه در واقع همانی است که در درون هر انسان وجود دارد و به او زندگی و شادابی میبخشد.
نقش بر آب است پیش باددستی های عشق
عقل پرکاری که سر لوح کتاب آدمی است
هوش مصنوعی: عشق مانند نقشی است که بر روی آب میماند و با بادی به آسانی از بین میرود. در مقابل، عقل و تفکر، که به عنوان یک بخش مهم از وجود انسان شناخته میشود، تلاش بسیاری میکند و ریشهدارتر است.
رزق، خود را می رساند هر کجا قسمت بود
خنده سرشار گندم بر شتاب آدمی است
هوش مصنوعی: روزی که تقدیر شده باشد، در هر جا به آدمی میرسد. شادی و خوشحالی به مانند گندم سریعاً به انسان میآید.
دل منه بر مجمر زرین گردون زینهار
کاختر سیاره اش اشک کباب آدمی است
هوش مصنوعی: دل من بر آتشدان طلایی آسمان میسوزد، از این رو که اشکهای ستارهای در آن به شکل کباب در آمدهاند و حالتی آزاردهنده برای آدمی به وجود میآورند.
آدمیت حسن گندم گون پسندیدن بود
هر که باشد این مذاقش در حساب آدمی است
هوش مصنوعی: در این دنیا انسانها باید زیباییهای انسانی را که مانند نیکویی گندم است، بپسندند. هر فردی که این ذوق و سلیقه را داشته باشد، در شمار انسانهای واقعی قرار میگیرد.
این جواب آن غزل صائب که ناصح گفته است
آفتاب بی زوالی در نقاب آدمی است
هوش مصنوعی: آفتاب همیشه در حال درخشش و بیزوالی است، اما در پوشش انسان پنهان شده است.

صائب