گنجور

غزل شمارهٔ ۱۱۹۷

دوستی با کورفهمان حجت نادیدگی است
وحشت از فهمیدگان برهان نافهمیدگی است
در بساط آفرینش مردمان چشم را
گر لباس فاخری باشد همین پوشیدگی است
دیده حق بین بود از هر دو عالم بی نیاز
ترک دنیا بهر عقبی کردن از نادیدگی است
می کند بر فربهی پهلوی لاغر اختیار
هر که داند رنج باریک مه از بالیدگی است
مردم سنجیده از میزان نمی دارند باک
خلق را اندیشه از محشر ز ناسنجیدگی است
گر ز ارباب کمالی سرمپیچ از پیچ و تاب
کز تمامی، سرنوشت نامه ها پیچیدگی است
دشمن غافل ز زیر پوست می آید برون
پای کاهل طینتان، سنگ ره خوابیدگی است
از شکفتن شد پریشان غنچه را اوراق دل
انتهای خنده بیجا ز هم پاشیدگی است
هست صائب هر کسی را حد خود دارالامان
پا ز حد خود برون ننهادن از فهمیدگی است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دوستی با کورفهمان حجت نادیدگی است
وحشت از فهمیدگان برهان نافهمیدگی است
هوش مصنوعی: دوستی کردن با افرادی که نادان و فاقد درک هستند، به نوعی نشانه‌ای از نادانی خود ماست. از سوی دیگر، ترس از افرادی که درک و فهم بالایی دارند، نشانه‌ای از ناتوانی در درک موضوعات است.
در بساط آفرینش مردمان چشم را
گر لباس فاخری باشد همین پوشیدگی است
هوش مصنوعی: در دنیای آفرینش، اگر انسان‌ها لباسی زیبا و باارزش بر تن داشته باشند، این فقط نشان‌دهنده‌ی ظاهر آن‌هاست و نه واقعیت درونی‌شان.
دیده حق بین بود از هر دو عالم بی نیاز
ترک دنیا بهر عقبی کردن از نادیدگی است
هوش مصنوعی: چشم بینای حقیقت از هر دو جهان بی‌نیاز است. ترک دنیا برای رسیدن به عاقبت نیک، به خاطر نداشتن دید از آن دنیا است.
می کند بر فربهی پهلوی لاغر اختیار
هر که داند رنج باریک مه از بالیدگی است
هوش مصنوعی: کسی که آگاه باشد، می‌داند که زحمت کشیدن برای رسیدن به زیبایی و ظرافت، ناشی از تلاش و کار سخت است، نه از تناسب اندام و چاقی.
مردم سنجیده از میزان نمی دارند باک
خلق را اندیشه از محشر ز ناسنجیدگی است
هوش مصنوعی: مردم با دقت و سنجش، هیچ نگرانی از مقیاس و اندازه ندارند، زیرا تفکر درباره مردم به خاطر نداشتن سنجش و اندازه‌گیری در روز قیامت است.
گر ز ارباب کمالی سرمپیچ از پیچ و تاب
کز تمامی، سرنوشت نامه ها پیچیدگی است
هوش مصنوعی: اگر از شخصیت‌های با کمال فاصله بگیرم و به پیچیدگی‌های زندگی بپردازم، باید بدانم که سرنوشت و رویدادهای زندگی همواره به شکل پیچیده‌ای در حال شکل‌گیری هستند.
دشمن غافل ز زیر پوست می آید برون
پای کاهل طینتان، سنگ ره خوابیدگی است
هوش مصنوعی: دشمن در حالی که از غفلت ما بهره می‌برد، به آرامی و پنهانی به ما نزدیک می‌شود. کسانی که تنبل و سست‌عزم هستند، در برابر این تهدید آسیب‌پذیرند و مانند سنگی در مسیر خواب و بی‌توجهی خواهند بود.
از شکفتن شد پریشان غنچه را اوراق دل
انتهای خنده بیجا ز هم پاشیدگی است
هوش مصنوعی: غنچه که در حال شکفتن است، به خاطر احساساتش به شدت پریشان شده و به نظر می‌رسد که شادی‌اش به خاطر نتایج غیرمنتظره و نابجا به هم ریخته است.
هست صائب هر کسی را حد خود دارالامان
پا ز حد خود برون ننهادن از فهمیدگی است
هوش مصنوعی: هر فردی در زندگی خود مرزها و محدودیت هایی دارد. اگر کسی از این مرزها فراتر برود، به مشکلات و چالش‌هایی برمی‌خورد که نشان‌دهنده ناآگاهی یا عدم درک اوست.