غزل شمارهٔ ۱۱۶۶
در بهشت است آن که چشمش از جهان پوشیده است
بر سر گنج است پایی کز طلب خوابیده است
گوشه عزلت ز صحبت ها مرا دلسرد کرد
خاک ساحل توتیای چشم طوفان دیده است
دل که چون سی پاره از کثرت پریشان گشته بود
جمع گردیده است تا صحبت ز هم پاشیده است
آرزو را در دل هر کس که برق عشق سوخت
فارغ از نشو و نما چون موی آتش دیده است
حسن مغرور تو بی پرواست، ورنه آفتاب
در دل هر ذره از کوچکدلی گنجیده است
زان ز عرض حال خاموشم که خوی تند او
روی آتش را مکرر بر زمین مالیده است
کرد هر کس را که چشم عاقبت بین تربیت
در ترازوی قیامت خویش را سنجیده است
از زر و سیم است صائب برگ عیش ممسکان
سکه خندان است تا بر سیم و زر چسبیده است
غزل شمارهٔ ۱۱۶۵: مهربانی از میان خلق دامن چیده استغزل شمارهٔ ۱۱۶۷: آن که بزم می پرستان را پریشان چیده است
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در بهشت است آن که چشمش از جهان پوشیده است
بر سر گنج است پایی کز طلب خوابیده است
هوش مصنوعی: در بهشت کسی قرار دارد که از دنیای مادی چشمپوشی کرده است و بر روی گنجینهای نشسته که آن را با تلاش و پشتکار به دست آورده است.
گوشه عزلت ز صحبت ها مرا دلسرد کرد
خاک ساحل توتیای چشم طوفان دیده است
هوش مصنوعی: در گوشه تنهایی، صحبتها و گفتگوها مرا ناامید کردند. خاک ساحل، شبیه به داروی چشمها، به دنیای پر از طوفان و آشفتگی نگریسته است.
دل که چون سی پاره از کثرت پریشان گشته بود
جمع گردیده است تا صحبت ز هم پاشیده است
هوش مصنوعی: دل که به خاطر تفرقه و نگرانیهای زیاد بسیار آشفته و پاره پاره شده بود، اکنون دوباره جمع و آرام شده است تا گفتگو و صحبت به خوبی پیش برود.
آرزو را در دل هر کس که برق عشق سوخت
فارغ از نشو و نما چون موی آتش دیده است
هوش مصنوعی: هر کس که در دلش آرزویی دارد و عشق او را سوزانده، فارغ از پرورش و رشد، مانند مویی سوخته و آسیبدیده است.
حسن مغرور تو بی پرواست، ورنه آفتاب
در دل هر ذره از کوچکدلی گنجیده است
هوش مصنوعی: زیبایی مغرور تو بیاعتناست، وگرنه نور خورشید در دل هر ذرهای از کوچکی و ضعف نهفته است.
زان ز عرض حال خاموشم که خوی تند او
روی آتش را مکرر بر زمین مالیده است
هوش مصنوعی: به خاطر ویژگیهای تند و آتشین او، دیگر نمیتوانم از خودم چیزی بگویم و فقط میتوانم خاموش بمانم.
کرد هر کس را که چشم عاقبت بین تربیت
در ترازوی قیامت خویش را سنجیده است
هوش مصنوعی: هر فردی که به عاقبت کارهایش توجه دارد و میداند که باید اعمالش را در روز قیامت بسنجند، به خوبی تربیت شده است.
از زر و سیم است صائب برگ عیش ممسکان
سکه خندان است تا بر سیم و زر چسبیده است
هوش مصنوعی: صائب میگوید که لذت و خوشی زندگی، شبیه به سکهای است که همیشه درخشان و خوشحال به نظر میآید، زیرا که به طلا و نقره چسبیده و زیبایی آنها را به خود جلب کرده است. در واقع، این زیبایی و لذت به خاطر ثروت و تجملاتی است که در اطراف وجود دارد.

صائب