غزل شمارهٔ ۱۱۶۳
دوستی های جهان با ریو و رنگ آلوده است
شهد این مکار با چندین شرنگ آلوده است
دامن از خون شهیدان چیدن از انصاف نیست
کز شفق خورشید هم دامن به رنگ آلوده است
سعی کن نامی درین عالم به گمنامی برآر
ورنه هر نامی که هست اینجا به ننگ آلوده است
باده ممزوج می باید دل بیمار را
سازگار طبع عاشق صلح جنگ آلوده است
دختر رز را مکن زنهار صاحب اختیار
کاین سیه رو نام مردان را به ننگ آلوده است
بر سر جوش است دیگر خون حشر انتقام
تا که از خون ضعیفان باز چنگ آلوده است؟
از خدنگ او چرا دل می کند پهلو تهی؟
گرنه از خون رقیبان آن خدنگ آلوده است
جود بی منت مجو از کس که خورشید بلند
از فروغ خود به خون رخسار سنگ آلوده است
بی شفق هرگز بساط چرخ خشم آلود نیست
دایم از خون چنگ و دندان پلنگ آلوده است
کی دل بیتاب را مانع ز رفتن می شود؟
وعده صلحی که با صد عذر لنگ آلوده است
عاشقان صائب بلا گردان معشوق خودند
زین سبب بال و پر طوطی به زنگ آلوده است
غزل شمارهٔ ۱۱۶۲: از کواکب آسمان روی حجاب آلوده استغزل شمارهٔ ۱۱۶۴: من نمی گویم ز گلزارت کسی گل چیده است
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دوستی های جهان با ریو و رنگ آلوده است
شهد این مکار با چندین شرنگ آلوده است
هوش مصنوعی: دوستیهای دنیا با نیرنگ و فریب آمیخته است. این دوستیها مانند عسل هستند که با تلخی و بدیها مخلوط شدهاند.
دامن از خون شهیدان چیدن از انصاف نیست
کز شفق خورشید هم دامن به رنگ آلوده است
هوش مصنوعی: جمعآوری آثار و نشانههای شهیدان و زخمهای آنها بیلطفی و نابرابری است، چرا که حتی دامن روزتاب نیز از رنگ خون لطیف است.
سعی کن نامی درین عالم به گمنامی برآر
ورنه هر نامی که هست اینجا به ننگ آلوده است
هوش مصنوعی: تلاش کن که در این دنیا نامی کمنام و نشان داشته باشی، چرا که هر نامی که در اینجا وجود دارد، به نوعی به ننگ و رسوایی مرتبط است.
باده ممزوج می باید دل بیمار را
سازگار طبع عاشق صلح جنگ آلوده است
هوش مصنوعی: نوشیدنی که با هم ترکیب شده، باید به دل بیمار آرامش بدهد؛ چرا که روح عاشق بین صلح و جنگ در نوسان است.
دختر رز را مکن زنهار صاحب اختیار
کاین سیه رو نام مردان را به ننگ آلوده است
هوش مصنوعی: دختر را به کسی نسپار، زیرا این فرد با کارهایش باعث خجالت مردان شده است.
بر سر جوش است دیگر خون حشر انتقام
تا که از خون ضعیفان باز چنگ آلوده است؟
هوش مصنوعی: خون و انتقام از مظلومان به جوش آمده است و تا زمانی که از خون ضعیفان سوءاستفاده شود، این خشم همچنان وجود خواهد داشت.
از خدنگ او چرا دل می کند پهلو تهی؟
گرنه از خون رقیبان آن خدنگ آلوده است
هوش مصنوعی: چرا از تیرکمان او دل میکنی و کنارهگیری میکنی؟ در غیر این صورت، آن تیرکمان از خون دشمنانش آلوده است.
جود بی منت مجو از کس که خورشید بلند
از فروغ خود به خون رخسار سنگ آلوده است
هوش مصنوعی: از کسی که در برابر خوبیها و بخششهایش انتظار تشکر و درخواست ندارد، هیچ انتظاری نداشته باش. مانند خورشید که بدون نیاز به جلب توجه، نورش را پخش میکند و به زعم خود، حتی زمانی که چهرهاش کثیف و سنگی است، از نورش دست نمیکشد.
بی شفق هرگز بساط چرخ خشم آلود نیست
دایم از خون چنگ و دندان پلنگ آلوده است
هوش مصنوعی: بدون وجود شفق، زندگی و جریان روزگار هرگز آرامش پیدا نمیکند و همیشه تحت تاثیر خشم و وحشیگری خواهد بود. این وضعیت همواره نشانهای از درد و رنجی است که برآمده از جنگ و ستیز است.
کی دل بیتاب را مانع ز رفتن می شود؟
وعده صلحی که با صد عذر لنگ آلوده است
هوش مصنوعی: هیچ چیز قادر نیست که مانع دل بیتاب از رفتن شود. حتی وعده صلحی که با صد معذرت و عذرخواهی ناقص و ناپاکی همراه است.
عاشقان صائب بلا گردان معشوق خودند
زین سبب بال و پر طوطی به زنگ آلوده است
هوش مصنوعی: عاشقان مانند پرندگان هستند که به خاطر عشق معشوق خود، دچار درد و رنج میشوند. به همین دلیل، مثل طوطیهایی هستند که به زنجیر در آمدهاند و نتوانستهاند آزادانه پرواز کنند.

صائب