گنجور » صائب تبریزی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۶

صائب تبریزی

شمارهٔ ۶ - در مدح شاه صفی

ای روی چون بهشت ترا کوثر آینه

رخسار آتشین ترا مجمر آینه

در جلوه گاه حسن تو چون پرده های چشم

افتاده است بر سر یکدیگر آینه

آیینه سیر چشم ز نقش مراد شد

روزی که شد رخ تو مصور در آینه

می بود اگر به دور تو، زان لعل آبدار

می داد آب خضر به اسکندر آینه

جوهر چو موی بر سر آتش نشسته است

تا از فروغ روی تو شد انور آینه

چون لشکر پری، پی نظاره بافته است

در جلوه گاه حسن تو پر در پر آینه

چون چشم عاشقان مژه بر هم نمی زنند

از حیرت جمال تو سیمین بر آینه

از بیم تیر غمزه خارا شکاف تو

پنهان شده است در زره جوهر آینه

دارد چو صبح بیضه خورشید زیر پر

از چهره تو در ته بال و پر آینه

در ساغر بلور می لعل خوشنماست

حسن تراست رتبه دیگر در آینه

چون دیده حباب بود پرده دار بحر

از حسن پرشکوه تو چشم هر آینه

آید به چار موجه چو دریای حسن تو

لرزد به خود چو کشتی بی لنگر آینه

حیرت فزاست بس که جمال تو، می برد

هر روز تازه نسخه به چشم تر آینه

داروی بیهشی کندش چشم مست تو

گر فی المثل غبار نشیند بر آینه

در چشم آفتاب فکنده است خویش را

در روزگار حسن تو چون شبپر آینه

از اشتیاق روی تو وقت است بگسلد

دیوانه وار سلسله جوهر آینه

هر دم به صورت دگر آید به چشم خلق

زان حسن بی قیاس چو جادوگر آینه

در روزگار چهره زنگار سوز تو

کج می کند نگاه به روشنگر آینه

از روی آتشین تو سوزنده مجمری است

مشاطه چون سپند نسوزد بر آینه؟

از فیض نوشخند لب روح بخش تو

چون آب زندگی شده جان پرور آینه

حسن ترا به مجلس می احتیاج نیست

هم شاهدست و هم می و هم ساغر آینه

در عهد جلوه خط عنبرفشان تو

وقت است موم خویش کند عنبرآینه

چون آفتاب دیده، ز نور جمال تو

ریزد سرشک گرم ز چشم تر آینه

ماه از حجاب سر به گریبان هاله برد

تا چهره تو گشت مصور در آینه

بر حسن بی مثال تو در پرده نظر

محضر درست می کند از جوهر آینه

خود را چسان در آینه بینی، که می شود

از لطف گوهر تو پری پیکر آینه

از آب و تاب خنده دندان نمای تو

گنجینه ای شده است پر از گوهر آینه

جوهر چو مو به دیده آیینه بشکند

حسنت دهد چو عرض تجمل در آینه

حسن تو بی نیاز ز نظارگی بود

طاوس را بس است ز بال و پر آینه

ناشسته روی تر بود از ماه پیش مهر

گردد به عارض تو مقابل گر آینه

از پاکدامنان نکند حسن احتراز

با آفتاب خفته به یک بستر آینه

گفتی که غوطه زد مه کنعان به رود نیل

آورد تا مثال ترا در بر آینه

از انفعال روی تو از بس گداخته است

گردیده است چون مه نو لاغر آینه

بر جبهه ات چگونه عرق حفظ خود کند؟

پای گهر چگونه نلغزد بر آینه؟

بر حسن بی مثال تو واکرده است چشم

مشکل قبول نقش کند دیگر آینه

این دستگاه حسن به یوسف نداده اند

یک چشم حیرت است ز پا تا سر آینه

صد پیرهن چو طلق ببالد به خویشتن

گر بنگری ز روی توجه در آینه

دارد به دست و زانوی خوبان همیشه جا

از سجده که کرده جبین انور آینه؟

از سجده شهی که ز شوق جمال او

هر صبح آورد فلک از خاور آینه

شاه بلند قدر صفی کز فروغ او

شد همچو آفتاب بلند اختر آینه

روزی که داد صفحه آیینه را جلا

این نقش دیده بود سکندر در آینه

راز نهان چرخ ز طبع منیر او

روشنتر از چراغ نماید در آینه

تا جبهه نیاز بر این آستانه سود

گردید روشناس به هر کشور آینه

در روزگار طبع سخن آفرین او

چون طوطیان شده است زبان آور آینه

هر کس به داغ بندگیش سرفراز شد

بندد به جبهه همچو شه خاور آینه

هر جا که رای روشن او افکند بساط

آید به چشم چون کف خاکستر آینه

چون روی مرگ، خصم نبیند ز تیغ او؟

در دست اهل زنگ بود منکر آینه

ابریشم بریده شود زلف جوهرش

گردد چو خنجر تو مصور در آینه

رای ترا به رای سکندر چه نسبت است

یک فرد باطل است ازین دفتر آینه

در سایه حمایت دست تو چون محیط

بیرون ز آب خشک دهد گوهر آینه

تا نسبتش به رای منیر تو کرده اند

بیند چو پیش روی ز پشت سر آینه

خورشید ذره ذره در او جلوه گر شود

تیغ ترا به دل گذراند گر آینه

بر دست و پای عکس شود بند آهنین

گر سایه کمند تو افتد بر آینه

بی اختیار کوچه دهد همچو رود نیل

عزم تو گر اشاره نماید بر آینه

بر تیغ کوه سینه زند همچو آفتاب

پوشد زره ز حفظ تو گر در بر آینه

گردد اگر ز رای متین تو صیقلی

ایمن ز موریانه بود دیگر آینه

گر در حریم رای تو روشن کند سواد

خواند چو آب راز نهان از بر آینه

در عهد سیر چشمی طبع کریم تو

گردانده است روی ز سیم و زر آینه

از جبهه تو نور ولایت بود عیان

زان سان که آفتاب نماید در آینه

بندد به چهره پرده زنگار زهره اش

گر بنگری به دیده هیبت در آینه

خصم سیاهروی تو گر بنگرد در او

گردد سیاه همچو دل کافر آینه

بر خاک رهگذار تو مالد اگر جبین

تا حشر زنگ سبز نگردد در آینه

چون دولت تو پرده براندازد از جمال

آرد به رونما، ز حلب قیصر آینه

وصف ترا که صیقل آیینه دل است

بر لوح دل نوشته به آب زر آینه

رای ترا به صیقل مهر احتیاج نیست

کمتر سیاهی است درین لشکر آینه

قصر تو چون سپهر و در او آفتاب جام

بزم تو چون بهشت و در او کوثر آینه

تا خامه ام ستاره فشان شد به مدح تو

مد شهاب شد قلم و دفتر آینه

چندان که ماه نور ستاند ز آفتاب

تا از فروغ حسن بود انور آینه

بادا چراغ دولت بیدار صبح و شام

در بزمگاه خاص تو روشن هر آینه

شمارهٔ ۵ - در مدح شاه صفی: نشست گل به سریر چمن سلیمان وار شمارهٔ ۷ - در مرثیه شاه صفی: پادشاهی و جوانی سد راه او نشد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)

قالب شعری: قصیده

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.