گنجور

شمارهٔ ۱۶

پناه و قدوه شاهان عصر نصرت دین
تویی که خاک درت کیمیای فرهنگ است
به گرد موکب قدرت نمی رسد گردون
که در میانه مسافت هزار فرسنگ است
به ساعتی شکند رُمح تو طلسم عدو
به پیش معجز موسی چه جای نیرنگ است؟
ز بس خسیسی در پهلوی مخالف تو
گمان مبر که به جز خنجر تو را رنگ است
تو آن شهی که ز بیم سنان سر تیزت
رخ سپهر چو روی سپر پر آژنگ است
زمانه پای رکابت ندارد اندر جنگ
از آن عنان مرادت همیشه در جنگ است
به حکم آنک من از خاک درگهت دورم
ز غصّه هر نفسم با زمانه صد جنگ است
مجال عذر فراخ است ازین جهت لیکن
زبان نطق ندارم که وقت بس تنگ است
حدیث لنگی اشتر به عذر می شاید
اگر به نکته نگیری که عذر هم لنگ است
تو را بقای ابد باد در نکو نامی
که ملک و دین را از نام دشمنت ننگ است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پناه و قدوه شاهان عصر نصرت دین
تویی که خاک درت کیمیای فرهنگ است
هوش مصنوعی: تو پناه و نمونه‌ی بزرگ شاهان در زمان خود هستی، زیرا خاکی که زیر پای توست، ارزشمند و چون کیمیا در فرهنگ به شمار می‌رود.
به گرد موکب قدرت نمی رسد گردون
که در میانه مسافت هزار فرسنگ است
هوش مصنوعی: سکوت و عظمت قدرت به قدری است که هیچ چیز دیگری نمی‌تواند به آن نزدیک شود، حتی اگر فاصله‌ها بسیار دور باشند.
به ساعتی شکند رُمح تو طلسم عدو
به پیش معجز موسی چه جای نیرنگ است؟
هوش مصنوعی: با یک ضربه از نیزه‌ات، طلسم دشمن را بشکن و در برابر معجزه موسی، جایی برای فریب و نیرنگ وجود ندارد.
ز بس خسیسی در پهلوی مخالف تو
گمان مبر که به جز خنجر تو را رنگ است
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه تو بسیار بخیل هستی، فکر نکن که جز خنجر تو چیزی دیگری برای آسیب زدن به تو وجود دارد.
تو آن شهی که ز بیم سنان سر تیزت
رخ سپهر چو روی سپر پر آژنگ است
هوش مصنوعی: تو همان پادشاهی هستی که با نیروی تیغت، چهره آسمان را همانند سپری پوشانده‌ای که بر آن نقش و نگارهای زیبا وجود دارد.
زمانه پای رکابت ندارد اندر جنگ
از آن عنان مرادت همیشه در جنگ است
هوش مصنوعی: زمانه در کنار تو نیست تا در نبردی که می‌کنی حمایتت کند، بنابراین همیشه بر هدفی که داری تمرکز کن و به مبارزاتت ادامه بده.
به حکم آنک من از خاک درگهت دورم
ز غصّه هر نفسم با زمانه صد جنگ است
هوش مصنوعی: من از خاک تو دورم و به همین دلیل، هر لحظه در زمانه با غم و اندوهی روبه‌رو هستم که با جنگ و جدل همراه است.
مجال عذر فراخ است ازین جهت لیکن
زبان نطق ندارم که وقت بس تنگ است
هوش مصنوعی: فرصت برای عذرخواهی زیاد است، اما من زبانم بند آمده چون زمان بسیار کم است.
حدیث لنگی اشتر به عذر می شاید
اگر به نکته نگیری که عذر هم لنگ است
هوش مصنوعی: داستانی درباره ی عدم توانایی و عذرخواهی وجود دارد که می‌گوید وقتی کسی به سبب ناتوانی‌اش عذر می‌آورد، باید توجه کنیم که عذر او نیز ممکن است کم‌توان و ناپخته باشد.
تو را بقای ابد باد در نکو نامی
که ملک و دین را از نام دشمنت ننگ است
هوش مصنوعی: برای تو آرزو می‌کنم که همیشه باقی بمانی و نام نیک از خود به جا بگذاری، چرا که نام دشمنت موجب شرمساری ملک و دین است.