گنجور

شمارهٔ ۶۸ - در زندان قصر (گویا این غزل موجب قتل فرخی گردیده)

باید این دور اگر عالی و گردون باشد
گُنگ و کور و کر و سرگشته چو گردون باشد
در مُحیطی که پسندِ همه دیوانه‌گری است
عاقل آن است که در کِسوَتِ مجنون باشد
خسروِ کشور ما تا بُوَد این شیرین‌کار
لاله‌سان دیدهٔ مردم همه گلگون باشد
عذرِ تقصیر همی‌خواهد و گوید مأمور
کاین جنایت حَسَب‌ُالْاَمرِ همایون باشد
هرکه زین پیش جوان مُرد و چنین روز ندید
باید از مرگ به جان شاکر و ممنون باشد
نقطهٔ مرکزِ آیندهٔ ما دانی کیست
آنکه امروز از این دایره بیرون باشد
کاوه در جامعهٔ کارگری بار نیافت
به گناهی که طرفدارِ فریدون باشد
لایقِ شاه بُوَد قصر نه هر زندانی
حاکمِ جامعه گر ملّت و قانون باشد
فرخی از کَرَمِ شاه شده قصرنشین
به تو این منزلِ نو فرخ و میمون باشد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باید این دور اگر عالی و گردون باشد
گُنگ و کور و کر و سرگشته چو گردون باشد
هوش مصنوعی: اگر این دنیا پر از خوبی‌ها و زیبایی‌ها باشد، پس نباید ما نیز مانند آن بی‌خبر و ناآگاه باشیم. باید بیدار و آگاه باشیم و درک درستی از اطراف خود داشته باشیم.
در مُحیطی که پسندِ همه دیوانه‌گری است
عاقل آن است که در کِسوَتِ مجنون باشد
هوش مصنوعی: در فضایی که دیوانه‌گی به عنوان امور پسندیده شناخته می‌شود، فرد عاقل کسی است که خود را به شکل دیوانه‌ها درآورد.
خسروِ کشور ما تا بُوَد این شیرین‌کار
لاله‌سان دیدهٔ مردم همه گلگون باشد
هوش مصنوعی: تا زمانی که خسرو کشور ما به این شیوه شاد و شیرین باشد، دیدگان مردم همیشه سرخ و گلگون خواهد بود.
عذرِ تقصیر همی‌خواهد و گوید مأمور
کاین جنایت حَسَب‌ُالْاَمرِ همایون باشد
هوش مصنوعی: او عذر خواهی می‌کند و می‌گوید که این خطا به عنوان دستور عالی انجام شده است.
هرکه زین پیش جوان مُرد و چنین روز ندید
باید از مرگ به جان شاکر و ممنون باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که قبل از این روز جوان از دنیا رفته و چنین روزی را تجربه نکرده، باید به خاطر زندگی‌اش و اینکه فرصت زندگی را نداشته، سپاسگزار مرگ باشد.
نقطهٔ مرکزِ آیندهٔ ما دانی کیست
آنکه امروز از این دایره بیرون باشد
هوش مصنوعی: آیندهٔ ما به چه کسی وابسته است؟ کسی که امروز از دایرهٔ ما خارج است، می‌تواند نقطهٔ مرکزی آینده‌مان باشد.
کاوه در جامعهٔ کارگری بار نیافت
به گناهی که طرفدارِ فریدون باشد
هوش مصنوعی: کاوه در میان کارگران شناخته نشده و محبوبیت پیدا نکرد به خاطر حمایتی که از فریدون می‌کند.
لایقِ شاه بُوَد قصر نه هر زندانی
حاکمِ جامعه گر ملّت و قانون باشد
هوش مصنوعی: این قصر باید متعلق به فردی باشد که شایسته حکومت است و نه به هر زندانی. حاکم واقعی، کسی است که به ملت و قوانین ارزش قائل باشد.
فرخی از کَرَمِ شاه شده قصرنشین
به تو این منزلِ نو فرخ و میمون باشد
هوش مصنوعی: به خاطر لطف و بخشش شاه، فرخی به زندگی خوش و راحتی در قصر دست یافته است. امیدوارم تو هم در این خانه‌ی جدید، زندگی‌ای شاد و خوشایند داشته باشی.