شمارهٔ ۴۱
کیست در شهر که از دست غمت داد نداشت
هیچکس همچو تو بیدادگری یاد نداشت
گوش فریاد شنو نیست خدایا در شهر
ورنه از دست تو کس نیست که فریاد نداشت
خوش به گل درد دل خویش به افغان می گفت
مرغ بیدل خبر از حیله صیاد نداشت
عشق در کوه کنی داد نشان قدرت خویش
ورنه این مایه هنر تیشه فرهاد نداشت
جز به آزادی ملت نبود آبادی
آه اگر مملکتی ملت آزاد نداشت
فقر و بدبختی و بیچارگی و خون جگر
چه غمی بود که این خاطر ناشاد نداشت
هر بنائی ننهادند بر افکار عموم
بود اگر ز آهن، او پایه و بنیاد نداشت
کی توانست بدین پایه دهد داد سخن
فرخی گر به غزل طبع خداداد نداشت
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کیست در شهر که از دست غمت داد نداشت
هیچکس همچو تو بیدادگری یاد نداشت
هوش مصنوعی: در این شهر هیچکس به اندازه تو در آزار و رنج دیگران معروف نیست و هیچکس نتوانسته به اندازه تو غم و اندوه را تحمل کند.
گوش فریاد شنو نیست خدایا در شهر
ورنه از دست تو کس نیست که فریاد نداشت
هوش مصنوعی: خدایا، در این شهر اگرچه صدای فریادها به گوش نمیرسد، اما هیچکس نیست که در دلش فریاد نداشته باشد.
خوش به گل درد دل خویش به افغان می گفت
مرغ بیدل خبر از حیله صیاد نداشت
هوش مصنوعی: گل با احساساتی پر از غم و اندوه، دلش را با صدای بلند به مرغ بیدل نقل میکند، در حالی که مرغ از نقشههای صیاد بیخبر است.
عشق در کوه کنی داد نشان قدرت خویش
ورنه این مایه هنر تیشه فرهاد نداشت
هوش مصنوعی: عشق کسانی را که در کار سختی مثل کوهکنی هستند، به نشان قدرت خود مبدل میکند؛ در غیر این صورت، هنر و ماهرتی که فرهاد در تیشهزنی داشت، به تنهایی کافی نبود.
جز به آزادی ملت نبود آبادی
آه اگر مملکتی ملت آزاد نداشت
هوش مصنوعی: یک ملت بدون آزادی، هیچ گاه به پیشرفت و آبادانی نخواهد رسید. افسوس که کشوری که مردمش آزاد نیستند، نمیتواند رونق و شکوفایی داشته باشد.
فقر و بدبختی و بیچارگی و خون جگر
چه غمی بود که این خاطر ناشاد نداشت
هوش مصنوعی: فقر و مصیبت و رنج و درد چه نگرانیای بود که این دل غمگین نداشت؟
هر بنائی ننهادند بر افکار عموم
بود اگر ز آهن، او پایه و بنیاد نداشت
هوش مصنوعی: هر ساختمانی که بر اساس فکر عموم ساخته شده باشد، اگر از جنس آهن باشد، پایه و بنیانی نخواهد داشت.
کی توانست بدین پایه دهد داد سخن
فرخی گر به غزل طبع خداداد نداشت
هوش مصنوعی: کسی نمیتواند به چنین بلندی و عظمت سخن بگوید، اگر فرخی، که شاعری برجسته است، به استعداد طبیعی در سرودن شعر نرسیده باشد.