فرخی یزدیشمارهٔ ۳۶
هر لحظه مزن در، که در این خانه کسی نیست
بیهوده مکن ناله، که فریادرسی نیست
شهری که شه و شحنه و شیخش همه مستند
شاهد شکند شیشه که بیم عسسی نیست
آزادی اگر می‌طلبی غرقه به خون باش
کاین گلبن نوخاسته بی‌خار و خسی نیست
دهقان رهد از زحمت ما یک نفس اما
آن روز که دیگر ز حیاتش نفسی نیست
با بودن مجلس بود آزادی ما محو
چون مرغ که پابسته ولی در قفسی نیست
گر موجد گندم بود از چیست که زارع
از نان جوین سیر به قدر عدسی نیست
هر سر به هوای سر و سامانی و ما را
در دل به جز آزادی ایران هوسی نیست
تازند و برند اهل جهان گوی تمدن
ای فارْس مگر فارِسِ ما را فرسی نیست
در راه طلب فرخی ار خسته نگردید
دانست که تا منزل مقصود بسی نیست
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر لحظه مزن در، که در این خانه کسی نیست
بیهوده مکن ناله، که فریادرسی نیست
هوش مصنوعی: هر لحظه بر در این خانه نکوب، زیرا در اینجا کسی حضور ندارد. بیهوده ناله نکن، زیرا کسی نیست که به دادت برسد.
شهری که شه و شحنه و شیخش همه مستند
شاهد شکند شیشه که بیم عسسی نیست
هوش مصنوعی: در شهری که حاکم و مسئولان آن همگی زیر تاثیر نابسامانی‌ها و وسوسه‌های ناشی از قدرت هستند، دیگر هیچ نگرانی از نظارت و تنبیه وجود ندارد، و در این وضعیت، هر اقدام ناپسند و خطرناک ممکن است به راحتی انجام شود.
آزادی اگر می‌طلبی غرقه به خون باش
کاین گلبن نوخاسته بی‌خار و خسی نیست
هوش مصنوعی: اگر آزادی می‌خواهی، باید شجاع باشی و برای آن بهایی بپردازی، زیرا این باغ نوپا و زیبا، فاقد زحمت و تلاش و خون‌ریزی نیست.
دهقان رهد از زحمت ما یک نفس اما
آن روز که دیگر ز حیاتش نفسی نیست
هوش مصنوعی: کشاورز از زحمات ما در یک لحظه رهایی می‌یابد، اما روزی خواهد آمد که دیگر از زندگی‌اش خبری نیست.
با بودن مجلس بود آزادی ما محو
چون مرغ که پابسته ولی در قفسی نیست
هوش مصنوعی: ما در کنار جمع و مجالس خوشحال هستیم و احساس آزادی می‌کنیم، اما مانند پرنده‌ای هستیم که با وجود سر و صدا و شلوغی اطرافش، همچنان در قفسی قرار دارد و نمی‌تواند پرواز کند.
گر موجد گندم بود از چیست که زارع
از نان جوین سیر به قدر عدسی نیست
هوش مصنوعی: اگر سازنده گندم خداوند بوده، پس چرا کشاورز از نانی که به اندازه‌ی یک دانه عدس است، سیر نمی‌شود؟
هر سر به هوای سر و سامانی و ما را
در دل به جز آزادی ایران هوسی نیست
هوش مصنوعی: هر کسی آرزو و امیدی دارد، اما برای ما تنها چیزی که در دل می‌ماند و به آن فکر می‌کنیم، آزادی ایران است.
تازند و برند اهل جهان گوی تمدن
ای فارْس مگر فارِسِ ما را فرسی نیست
هوش مصنوعی: دنیا همواره در حال پیشرفت و تلاش برای بهبود است، اما آیا واقعاً ما ایرانی‌ها به زبان و فرهنگ خودمان توجه کافی داریم؟
در راه طلب فرخی ار خسته نگردید
دانست که تا منزل مقصود بسی نیست
هوش مصنوعی: اگر در جستجوی هدف خود خسته نشوی، بدان که هنوز تا رسیدن به هدف نهاییت فاصله زیادی باقیست.