گنجور

شمارهٔ ۷ - ایران - اسلام

ای وطن‌پرورِ ایرانیِ اسلام‌پرست
همّتی ز آنکه وطن رفت چو اسلام ز دست
بیرقِ ایران از خَصمِ جفاجو شده پست
دلِ پیغمبر را ظلمِ ستمکاران خست
خُلَفا را همه دل غرقه به خون است ز کفر
حالِ حیدر نتوان گفت که چون است ز کفر
گاهِ آن است که زین ولوله و جوش و خروش
که به پا گشته ز هر خائنِ اسلام‌فروش
غیرتِ تودهٔ اسلام درآید در جوش
همگی متّحد و متّفق و دوش به دوش
حفظِ قرآن را بر دفعِ اَجانِب تازند
یا موفق شده یا جانِ گرامی بازند
مسجد ار باید امروز کلیسا نشود
یا وطن فردا منزلگهِ ترسا نشود
سبحه زنّار و حرم دیر به جبرا نشود
شورِ اسلامی بایست، ولی تا نشود
بُوَد ایرانِ ستم‌دیده چو اسلام غریب
وین دو معدوم ز جور و ستمِ اهلِ صلیب
حَبَّذا روزی کاسلام طرفداری داشت
چون رسولِ مدنی(ص) سیّد و سالاری داشت
صِدق صدّیقی و فاروقِ فداکاری داشت
عمروزن مرحب کش حیدرِ کرّاری داشت
روی حق جلوه‌گر از حمزهٔ نام‌آور بود
پشتِ اسلام قوی از مددِ جعفر بود
ای خوش آن روز که ایران بُد چون خُلدِ برین
بود مُستَملَکَش از خطهٔ چین تا خطِ چین
از کیومرثش بُد روزِ سیامک تأمین
تا چه طهمورث و هوشنگ و جمش یار و معین
نی چو اکنون به تزلزل زد و ضحّاکِ عَدو
کاوه آهنگر و آن فرّ فریدونی کو
داشت امروز گر اسلام نگهبانی چند
یا مسلمانی چون بوذر و سلمانی چند
یا که مانند زبیر اشجع شجعانی چند
کی شدی پامال از دست غرض‌رانی چند
غازیانِ اَحَد و بَدر مگر در خوابند
که به دنیا ز پیِ نصرتِ ما نشتابند
نیست چون سَلم اگر خائن و دشمن چون تور
ایرجِ ایران، زیشان ز چه آمد مقهور
الله الله چه شد آن غیرتِ کشوادِ غیور
قارنا ساما دیگر ز چه خفتند به گور
گاهِ آن است که بر مامِ وطن مهر کنید
درگهِ کینه‌کشی، کارِ منوچهر کنید
هرگز اسلام نَبُد خوار چنین پیشِ ملل
سیفِ سیف‌الله اگر داشت کنون حُسنِ عمل
شد کجا سعد معاذ ابن معاذ ابن جبل
کو (ضرار) آن یلِ نام‌آورِ بی‌شِبه و بدل
تا مَصون دارد از حملهٔ کفر ایمان را
ز اهل انجیل به جان حفظ کند قرآن را

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای وطن‌پرورِ ایرانیِ اسلام‌پرست
همّتی ز آنکه وطن رفت چو اسلام ز دست
هوش مصنوعی: ای ایرانی وطن‌پرست و مدافع اسلام، باید تلاش کنی بیش از آنچه برای حفظ وطن خود عمل کردی، زیرا وقتی که اسلام از میان رفت، وطن هم از دست می‌رود.
بیرقِ ایران از خَصمِ جفاجو شده پست
دلِ پیغمبر را ظلمِ ستمکاران خست
هوش مصنوعی: پرچم ایران به خاطر دشمنی‌های بدخواه و ستمگری‌های ظالم‌ها، دل پیامبر را خسته کرده است.
خُلَفا را همه دل غرقه به خون است ز کفر
حالِ حیدر نتوان گفت که چون است ز کفر
هوش مصنوعی: همه‌ی خلیفه‌ها دل‌هایی خونین دارند به خاطر کفر، اما درباره‌ی حال حیدر (علی) نمی‌توان چیزی گفت که او از کفر چه حالتی دارد.
گاهِ آن است که زین ولوله و جوش و خروش
که به پا گشته ز هر خائنِ اسلام‌فروش
هوش مصنوعی: گاه پیش می‌آید که به خاطر هیاهو و آشفتگی‌ای که به خاطر خیانت‌های برخی از افراد که به اسلام آسیب می‌زنند، باید به فکر چاره‌ای بیفتیم.
غیرتِ تودهٔ اسلام درآید در جوش
همگی متّحد و متّفق و دوش به دوش
هوش مصنوعی: حس غیرت و غیرت اسلامی در میان مردم به اوج خود می‌رسد و همه با هم، متحد و یکپارچه، به همکاری و همفکری می‌پردازند.
حفظِ قرآن را بر دفعِ اَجانِب تازند
یا موفق شده یا جانِ گرامی بازند
هوش مصنوعی: حفظ قرآن را انتخاب کرده‌اند، یا در برابر تهدیدات خارجی موفق شده‌اند، یا جان ارزشمند خود را از دست داده‌اند.
مسجد ار باید امروز کلیسا نشود
یا وطن فردا منزلگهِ ترسا نشود
هوش مصنوعی: اگر امروز مسجد به کلیسا تبدیل نشود، یا وطن فردا مکان ترسا نگردد، نشان‌دهنده‌ی ضرورت حفظ هویت و ارزش‌های مذهبی و ملی ماست. این جمله به نوعی هشدار می‌دهد که باید مراقب باشیم تا گمراهی و انحراف در اعتقادات و فرهنگ ما پیش نیاید.
سبحه زنّار و حرم دیر به جبرا نشود
شورِ اسلامی بایست، ولی تا نشود
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی بر تضادهای فرهنگی و مذهبی اشاره دارد. شاعر به طور ضمنی می‌گوید که هیچ‌یک از چیزهای مذهبی و سنتی با ویژگی‌های اسلامی نمی‌تواند واقعی و اصیل باشد، مگر آنکه در درون آن روح و شور اسلامی وجود داشته باشد. در اینجا انتظار می‌رود که یک تغییر یا تحول معنوی در درون افراد رخ دهد تا آن‌ها بتوانند ارتباط واقعی و جدی با اصول اسلامی برقرار کنند.
بُوَد ایرانِ ستم‌دیده چو اسلام غریب
وین دو معدوم ز جور و ستمِ اهلِ صلیب
هوش مصنوعی: ایران که دچار ستم و ظلم شده است، مانند اسلام در زمان غریب و مظلوم بودنش است، و این دو حقیقت، یعنی ایران و اسلام، از بدرفتاری و ظلم‌هایی که اهل صلیب بر آن‌ها روا داشته‌اند، نابود شده‌اند.
حَبَّذا روزی کاسلام طرفداری داشت
چون رسولِ مدنی(ص) سیّد و سالاری داشت
هوش مصنوعی: ای کاش روزی بیاید که اسلام و پیروانش مانند پیامبر مدنی (ص) احترام و مقام والایی داشته باشند.
صِدق صدّیقی و فاروقِ فداکاری داشت
عمروزن مرحب کش حیدرِ کرّاری داشت
هوش مصنوعی: صداقت و رفاقت در نزد او وجود داشت و او فداکاری را در زمانه خود به نمایش گذاشت. او مانند حیدر کرّار، قهرمان و پیکارگری بزرگ بود.
روی حق جلوه‌گر از حمزهٔ نام‌آور بود
پشتِ اسلام قوی از مددِ جعفر بود
هوش مصنوعی: چهره‌ زیبای حقیقت از حمزهٔ مشهور نمایان بود و حمایت مستحکم اسلام به واسطهٔ نیروی جعفر فراهم شده بود.
ای خوش آن روز که ایران بُد چون خُلدِ برین
بود مُستَملَکَش از خطهٔ چین تا خطِ چین
هوش مصنوعی: خوشا آن زمانی که ایران مانند بهشت باشد و سرزمینش از محدوده‌های چین تا آن سوی چین گسترده شود.
از کیومرثش بُد روزِ سیامک تأمین
تا چه طهمورث و هوشنگ و جمش یار و معین
هوش مصنوعی: از زمان کیومرث، روزگار سیامک ثابت و بی‌نقص بود تا اینکه طهمورث و هوشنگ و جمشید به عنوان یاران و پشتیبانان ظاهر شدند.
نی چو اکنون به تزلزل زد و ضحّاکِ عَدو
کاوه آهنگر و آن فرّ فریدونی کو
هوش مصنوعی: نی به مانند حالا در حال تزلزل و بی‌ثباتی نیست، و آن دشمن ضحّاک و نیکی و شکوه فریدون هم در اینجا نیستند.
داشت امروز گر اسلام نگهبانی چند
یا مسلمانی چون بوذر و سلمانی چند
هوش مصنوعی: امروز اگر اسلام را چندین نگهبان و مدافع باشد، یا اگر کسانی چون بوذر و سلمانی وجود داشته باشند، چه خوب خواهد بود.
یا که مانند زبیر اشجع شجعانی چند
کی شدی پامال از دست غرض‌رانی چند
هوش مصنوعی: شاید مانند زبیر، شجاعت و دلیری چندین نفر را داشته باشی، اما چرا اینقدر به راحتی تحت تأثیر افراد مغرض و بدخواه قرار می‌گیری؟
غازیانِ اَحَد و بَدر مگر در خوابند
که به دنیا ز پیِ نصرتِ ما نشتابند
هوش مصنوعی: غازیانِ جنگ‌های احد و بدر، آیا فقط در خواب به سر می‌برند که برای یاری ما به عالم دنیا شتاب نمی‌کنند؟
نیست چون سَلم اگر خائن و دشمن چون تور
ایرجِ ایران، زیشان ز چه آمد مقهور
هوش مصنوعی: هیچ چیزی مانند سلمه (نوید صلح) نیست و اگر کسی خائن و دشمن باشد مثل تور، که ایرج ایران را به قتل رساند، باید بدانیم که چه بر سر آنها آمده که شکست خورده‌اند.
الله الله چه شد آن غیرتِ کشوادِ غیور
قارنا ساما دیگر ز چه خفتند به گور
هوش مصنوعی: خدای من! چه شد آن غیرت و شجاعت جوانان قهرمان که اکنون دیگر در گور خوابیده‌اند؟ چرا اینقدر بی‌تفاوت شده‌اند؟
گاهِ آن است که بر مامِ وطن مهر کنید
درگهِ کینه‌کشی، کارِ منوچهر کنید
هوش مصنوعی: گاهی پیش می‌آید که بر سر وطن محبت کنید و در این راه، دشمنی و کینه‌توزی را کنار بگذارید و دست به کار شوید.
هرگز اسلام نَبُد خوار چنین پیشِ ملل
سیفِ سیف‌الله اگر داشت کنون حُسنِ عمل
هوش مصنوعی: اگر شمشیر خداوند (سیف‌الله) در دست مسلمانان بود، هرگز اسلام این‌گونه در برابر ملل دیگر خوار نمی‌شد، زیرا اکنون عمل صالح و نیکو در میان مسلمانان وجود دارد.
شد کجا سعد معاذ ابن معاذ ابن جبل
کو (ضرار) آن یلِ نام‌آورِ بی‌شِبه و بدل
هوش مصنوعی: سعد معاذ، جوان شجاع و نام‌آور، کجا رفته است؟ او که در مبارزات همتا و شبیه ندارد، اکنون کجاست؟
تا مَصون دارد از حملهٔ کفر ایمان را
ز اهل انجیل به جان حفظ کند قرآن را
هوش مصنوعی: قرآن به خوبی از ایمان در برابر حملات کفر محافظت می‌کند و آن را از نوامیس و تعالیم اهل انجیل حفظ می‌نماید.