گنجور

شمارهٔ ۳۵

همی خواهم به آویز مراد انگیز جولانی
دریغ ای پهنه ...کیهان تنگ میدانی
گره زرین خور...مشکین چنبره گردون
به لاغ نی سواران خوش دریغا گوی و چوگانی
زمین کوتاه دامان آسمان تنگ ارنه می کردم
به رزم خود نه این... ساران خود و خفتانی
عمود کهکشان بی سنگ و نیله آسمان کودن
دریغا در خور این برزو بازو گرز و یکرانی
یکم ملک آرزو بیرون ازین ...کوی ارنه
من و این یک دو ویران ده چه اقلیمی چه سلطانی
مرا کم نه فلک نیم آستان کی دل نشست افتد
دو در یک پخ سپنجی چار پی شش روزن ایوانی
نه داد از دین آن آگه نه دین را داد این در خور
چه منبر یا چه اورنگی چه فتوی یا چه فرمانی
تو ای... پی کیهان بدین...بگی مردم
اگر خود مصر یوسف مرمرا گرگی و زندانی
فلک فرعون و گیتی مصر و این ...بگان جادو
منم موسی به معجز خامه سحر اوبار ثعبانی
شگفت آرم حساب روز رستاخیز یزدان را
بدین...خر مردم چه درگاهی چه دیوانی
مرا سردار با...زالان سخت ننگ آید
نبرد شیر دل مردان دریغا پور دستانی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همی خواهم به آویز مراد انگیز جولانی
دریغ ای پهنه ...کیهان تنگ میدانی
هوش مصنوعی: من در پی دستیابی به آرزوهای بزرگ هستم، ولی افسوس که وسعت این دنیا محدود است و نمی‌توانم به تمام خواسته‌هایم برسم.
گره زرین خور...مشکین چنبره گردون
به لاغ نی سواران خوش دریغا گوی و چوگانی
هوش مصنوعی: گوشه‌ای از زیبایی‌هامون با نرمی و لطافت همراه شده است، در حالی که دنیای پر از مشکل و چرخش‌های زمانه بر روی ما سایه افکنده. افسوس، ای کسانی که بر این میدان زندگی می‌روید و همچون گوی و چوگان بازی می‌کنید.
زمین کوتاه دامان آسمان تنگ ارنه می کردم
به رزم خود نه این... ساران خود و خفتانی
هوش مصنوعی: اگر زمین را کم و آسمان را تنگ نمی‌کردم، به جنگ و نبرد خود ادامه می‌دادم و نه به این سادگی به خواب می‌رفتم.
عمود کهکشان بی سنگ و نیله آسمان کودن
دریغا در خور این برزو بازو گرز و یکرانی
هوش مصنوعی: ستون کهکشان بدون سنگ و نیل آسمان، احمقانه است. افسوس که این بدن تنومند و قدرتمند، تنها برای یک دنیای وسیع بی فایده است.
یکم ملک آرزو بیرون ازین ...کوی ارنه
من و این یک دو ویران ده چه اقلیمی چه سلطانی
هوش مصنوعی: در ابتدا، مایلم به شما بگویم که آرزوها و آرمان‌های من در جایی بیرون از این دنیا قرار دارد. در غیر این صورت، من و تو در این مکان ویران چه ارزشی داریم و چه حکومتی می‌تواند بر ما تسلط داشته باشد؟
مرا کم نه فلک نیم آستان کی دل نشست افتد
دو در یک پخ سپنجی چار پی شش روزن ایوانی
هوش مصنوعی: من در آستانهٔ زندگی خود کمبود نمی‌بینم، ولی قلبم در جایی قرار گرفته که آرامش ندارد و به خاطر این ناآرامی، از چهار سو و شش جا درهای مختلف به من نگاه می‌کنند.
نه داد از دین آن آگه نه دین را داد این در خور
چه منبر یا چه اورنگی چه فتوی یا چه فرمانی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که نه کسی از دین و آگاهی خود چیزی می‌گوید و نه دین را به اندازه ارزشش شایسته می‌داند. مهم نیست که به چه طریقی این گفته‌ها بیان شوند، چه بر روی منبر یا بر روی تخت سلطنت، چه به صورت فتوا یا فرمان، همه اینها در واقع در نظر او اهمیت خاصی ندارند.
تو ای... پی کیهان بدین...بگی مردم
اگر خود مصر یوسف مرمرا گرگی و زندانی
هوش مصنوعی: ای تو که در عالم وسیع کیهان هستی، اگر مردم را بگویی که خودم همانند یوسف در مصر هستم، در حالی که در دل من گرگ و دشمنی وجود دارد و در عین حال در زندان به سر می‌برم.
فلک فرعون و گیتی مصر و این ...بگان جادو
منم موسی به معجز خامه سحر اوبار ثعبانی
هوش مصنوعی: زمانه مانند فرعون و دنیا مانند مصر است و من در این میان، مانند موسی هستم که با سحر قلم و قدرت کلمات خود، قدرت شیطانی را به چالش می‌کشم.
شگفت آرم حساب روز رستاخیز یزدان را
بدین...خر مردم چه درگاهی چه دیوانی
هوش مصنوعی: در روز رستاخیز، حساب و کتاب اعمال انسان‌ها که به دست خداوند خواهد بود، بسیار شگفت‌انگیز است. چه کسانی که به درگاه الهی می‌آیند و چه آنانی که به دیوان و محاسبه‌گری‌های دنیا قدری بهای واقعی خود را نخواهند دانست.
مرا سردار با...زالان سخت ننگ آید
نبرد شیر دل مردان دریغا پور دستانی
هوش مصنوعی: من به عنوان یک فرمانده، از جنگ با زالانی که در واقعیت شجاعت واقعی را ندارند، بسیار شرمنده و خجالت‌زده می‌شوم. افسوس که فرزند دستان، مرد دلیر و شجاعی است.