گنجور

شمارهٔ ۸۲

می کشد دیگر سپه سلطان کین
غم قرین باز آمد اربعین
از سر نو بر سر ارباب دین
غم قرین باز آمد اربعین
دل شکسته سرنگون بر ره علم
با الم می رسند از شام غم
منهزم اولاد خیرالمرسلین
غم قرین باز آمد اربعین
باز راه کاروان اشک و آه
دل تباه شد به سوی قتلگاه
جوش در خون زد دل روح الامین
غم قرین باز آمد اربعین
غلغلی کز سر بریدن شد عیان
از فغان بر سر نه آسمان
ز اتصالش سر بر آمد از زمین
غم قرین باز آمد اربعین
راس سلطانی که بود از احتشام
ز احترام صد سلیمانش غلام
شد به تن واصل چو در خاتم نگین
غم قرین باز آمد اربعین
آنکه هستش در امان خیل عباد
در معاد کی روا بود از عناد
بازگشت اهل بیتش را ببین
غم قرین باز آمد اربعین
تشنه لب تا شد نهان در گل چو آب
دل کباب نور چشم بوتراب
رفت خون از دیده ماء معین
غم قرین باز آمد اربعین
باز بر خیل شهیدان بی گمان
شیعیان تیر حسرت در کمان
بر گشاید لشکر ماتم کمین
غم قرین بازآمد اربعین
باز آمد در تزلزل نه سپهر
تیره چهر شد رخ تابنده مهر
رفت از جا پایه عرش برین
غم قرین باز آمد اربعین
در عزای خامس آل عبا
شد زجا ربع مسکون در نوا
شش جهت شد تا سپهر هفتمین
غم قرین باز آمد اربعین
گفت با عشرت گزینان چمن
با حزن بهر قاسم این سخن
صبحدم دامن کشان بال و پرین
غم قرین باز آمد اربعین
کرد زهرا معجر نیلی به سر
دیده تر ریخت از خون جگر
لاله در ساغر شراب آتشین
غم قرین باز آمد اربعین
از تحسر غنچه شیرین سخن
در چمن خنده زد بر خویشتن
وز بکا شد چشم نرگس نرگسین
غم قرین باز آمد اربعین
طبع یغما آشکارا و نهفت
هر چه گفت کو از این بهتر نگفت
عجلواکم بالعزا یا عاشقین
غم قرین باز آمد اربعین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

می کشد دیگر سپه سلطان کین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: سلطان سپاهش را آماده می‌کند و انتقام می‌گیرد، زیرا غم دوباره به او بازگشته است.
از سر نو بر سر ارباب دین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: در این بیت به نوعی بازگشت به جاده‌ و مسیر دین و احیای یاد عزیزانی که به شهادت رسیده‌اند، اشاره شده است. اربعین، به معنای چهلمین روز از وقوع یک واقعه غم‌انگیز، مانند شهادت است و در اینجا نمادی از یادآوری و تجدید احساسات نسبت به آن واقعه و سالار شهیدان دارد. همچنین، غم و اندوهی که در پی آن حادثه به وجود آمده، دوباره زنده می‌شود و در دل‌ها باقی می‌ماند.
دل شکسته سرنگون بر ره علم
با الم می رسند از شام غم
هوش مصنوعی: دل شکسته و ناامید، در مسیر علم و دانش از درد و اندوه ناشی از مشکلات و غم‌ها به جست‌وجو می‌پردازد.
منهزم اولاد خیرالمرسلین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: فرزندان برگزیده پیامبران شکست خوردند و غم دوباره در اربعین به جمع ما برگشت.
باز راه کاروان اشک و آه
دل تباه شد به سوی قتلگاه
هوش مصنوعی: کاروان اشک و آه دوباره به راه افتاد و دل دچار درد و رنج به سوی محل نابودی و مرگ حرکت کرد.
جوش در خون زد دل روح الامین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: دل روح‌الامین از شادی و شور در خونش به جوش آمده است و غم دوباره بازگشته است. امروز، روز اربعین است.
غلغلی کز سر بریدن شد عیان
از فغان بر سر نه آسمان
هوش مصنوعی: صدا و سر و صدایی که از بریدن سر به‌وجود آمده، به وضوح نشان می‌دهد که این حادثه تا چه حد دلخراش و تأثیرگذار است، به‌گونه‌ای که حتی آسمان نیز تحت تأثیر آن قرار گرفته و فریاد می‌زند.
ز اتصالش سر بر آمد از زمین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: از پیوستگی او، غم به آسمان رفت و دوباره در ایام اربعین بازگشت.
راس سلطانی که بود از احتشام
ز احترام صد سلیمانش غلام
هوش مصنوعی: سر و تاج سلطانی که از شکوه و عظمت برخوردار است، به اندازه‌ای مورد احترام است که صدها سلیمان در خدمت او هستند.
شد به تن واصل چو در خاتم نگین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: وقتی غم به جانم نشسته و به مانند نگینی که در خاتم جا داده شده است، به وجودم پیوسته، دوباره روز اربعین فرامی‌رسد.
آنکه هستش در امان خیل عباد
در معاد کی روا بود از عناد
هوش مصنوعی: کسی که در روز قیامت تحت حمایت گروهی از بندگان خداست، چگونه می‌تواند از دشمنی و مخالفت دور بماند؟
بازگشت اهل بیتش را ببین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: نگاه کن به برگشت اهل بیتش، اندوه دوباره در اربعین بازگشته است.
تشنه لب تا شد نهان در گل چو آب
دل کباب نور چشم بوتراب
هوش مصنوعی: تشنگی باعث می‌شود که کسی در درون گل پنهان شود، مانند آبی که در دلش به جوش آمده است، و این احساس برای او به اندازه‌ای شدید است که به نور چشم یک گل شباهت دارد.
رفت خون از دیده ماء معین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: اشک‌هایم مانند آبی زلال به خاطر غم دوری تو ریخته شد و حالا پس از چهل روز دوباره به یاد تو بازگشته‌ام.
باز بر خیل شهیدان بی گمان
شیعیان تیر حسرت در کمان
هوش مصنوعی: باز هم گروهی از شهدای شیعه، بی‌تردید، در انتظارند و احساس حسرت بر دل‌هایشان نشسته است.
بر گشاید لشکر ماتم کمین
غم قرین بازآمد اربعین
هوش مصنوعی: لشکر غم و اندوه در حال حرکت است و به طور ناگهانی دوباره به یاد و خاطره‌ای تلخ برمی‌گردد.
باز آمد در تزلزل نه سپهر
تیره چهر شد رخ تابنده مهر
هوش مصنوعی: بار دیگر از تزلزل آمده است، نه آسمان تاریک، بلکه چهره‌ای روشن و تابناک از خورشید نمایان شده است.
رفت از جا پایه عرش برین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: غم و اندوه به بالاترین درجه خود رسید و پس از گذشت چهل روز دوباره بازگشت.
در عزای خامس آل عبا
شد زجا ربع مسکون در نوا
هوش مصنوعی: در سوگ حضرت خامس آل عبا، بقیه نقاط جهان تحت تاثیر قرار گرفتند و لحظه‌ای عمیق از اندوه را تجربه کردند.
شش جهت شد تا سپهر هفتمین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: جهت‌های شش‌گانه به هم پیوستند و آسمان هفتمی به وجود آمد که گنجینه‌ای از غم و اندوه را با خود به همراه آورد. چهارشنبه‌ای دوباره بازگشته است.
گفت با عشرت گزینان چمن
با حزن بهر قاسم این سخن
هوش مصنوعی: با افرادی که در لذت و شادی گلزار زندگی می‌کنند، سخن بگو و غم‌های خود را برای قاسم ببر.
صبحدم دامن کشان بال و پرین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: در صبح زود، با دلی پر از غم، دوباره به یاد و خاطره‌ای درخشان بازگشتم.
کرد زهرا معجر نیلی به سر
دیده تر ریخت از خون جگر
هوش مصنوعی: زهرا شال نیلی‌رنگی به سر کرد و اشک‌هایش به خاطر درد دلش همچون خون از دلش ریخت.
لاله در ساغر شراب آتشین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: گل لاله در جام شراب داغ، نشان از غم و اندوهی همراه دارد که دوباره به یاد اربعین می‌آید.
از تحسر غنچه شیرین سخن
در چمن خنده زد بر خویشتن
هوش مصنوعی: غنچه‌ای به خاطر حسرتی که دارد، در چمن با خندیدن به خود، به زندگی و عشق اشاره می‌کند.
وز بکا شد چشم نرگس نرگسین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: چشمان نرگس به خاطر اشک و اندوه، مانند نرگسین (گلی که پژمرده شده) است و به یاد غم، دوباره به روز اربعین برمی‌گردد.
طبع یغما آشکارا و نهفت
هر چه گفت کو از این بهتر نگفت
هوش مصنوعی: دل یغما به وضوح بیان می‌کند که هر چه گفته شده، بهتر از آن نیست که او گفته است.
عجلواکم بالعزا یا عاشقین
غم قرین باز آمد اربعین
هوش مصنوعی: ای دوستانی که عشق و غم را در خود دارید، بشتابید که ایام اربعین دوباره رخ نموده است.