شمارهٔ ۳
ماه مدینه از حرم کرد چو راه کربلا
گشت طلایه اجل قاید شاه کربلا
راهنمای قتل شد پیش خرام خیل غم
دید مباشر قدر سان سپاه کربلا
عرصه دار و گیر شد دامن ودشت ماریه
رسته تیغ و تیر شد سنگ و گیاه کربلا
با همه پستی از زمین سر ز قدوم شاه دین
سود به عرش و فرقدان تخت و کلاه کربلا
چند زمن مپرس و چون راست نکرده چرخ دون
ساخت به خاک سرنگون خیمه شاه کربلا
حمله گرگ شام زد چنگ در آهوی حرم
گشت عزیز مصر دین یوسف چاه کربلا
زرد ز روی تشنگان سبز ریاض آسمان
سرخ ز خون کشتگان خاک سیاه کربلا
با دل و چهره دمبدم ماهی و ماه زد بهم
سیل سرشک ماریه آتش آه کربلا
تا ز گزند خیل کین رفت پناه و پشت دین
حسرت ودرد و داغ شد پشت و پناه کربلا
روزن سور ماریه رخنه مخوان که منتظر
مانده به راه زایران بازنگاه کربلا
خسته بجو ز کربلا آنچه مراد بایدت
گر تو مسامحت کنی چیست گناه کربلا
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ماه مدینه از حرم کرد چو راه کربلا
گشت طلایه اجل قاید شاه کربلا
هوش مصنوعی: ماه مدینه، که به حرم نزدیک بود، وقتی به سمت کربلا رفت، نشانههای مرگ بر سر راه کربلا نمایان شد و آنجا به کربلا فرمانروایی میکرد.
راهنمای قتل شد پیش خرام خیل غم
دید مباشر قدر سان سپاه کربلا
هوش مصنوعی: به دنبال پیشروی و حرکت سپاه غمگین، کسی که سرپرستی را بر عهده داشت، به قتل رسید و این واقعه در کنار عظمت داستان عاشورا و حماسه کربلا نمایان شد.
عرصه دار و گیر شد دامن ودشت ماریه
رسته تیغ و تیر شد سنگ و گیاه کربلا
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویری از جنگ و نبرد پرداخته شده است. زمین و دشت به گونهای به هم ریخته و بیثبات شدهاند که گویا همه چیز در حال جنگ و نزاع است. همچنین، دشت ماریه به نمادی از خشونت و درگیری تبدیل شده و تیغ و تیر نیز نشانههایی از جنگ و خونریزی را به تصویر کشیدهاند. در این فضا، سنگ و گیاه نیز نمایانگر سختیها و دردهای موجود در این نبرد هستند.
با همه پستی از زمین سر ز قدوم شاه دین
سود به عرش و فرقدان تخت و کلاه کربلا
هوش مصنوعی: با وجود تمام نواقص و کمبودهای زمین، ورود شاه دین به آنجا باعث بالا رفتن ارزش و مقام کربلا و مهدی شده و عرش و جایگاههای عالی را تحت تأثیر قرار داده است.
چند زمن مپرس و چون راست نکرده چرخ دون
ساخت به خاک سرنگون خیمه شاه کربلا
هوش مصنوعی: مدت زیادی است که نپرس، زیرا زمانه به درستی رفتار نکرده و چرخ فلک باعث شده که خیمه شاه کربلا به زمین بیفتد.
حمله گرگ شام زد چنگ در آهوی حرم
گشت عزیز مصر دین یوسف چاه کربلا
هوش مصنوعی: در تاریکی شب، گرگهای شیطانی به حریم امن یاران حمله کردند و مانند آهویی در دام، گرفتار شدند. در این میان، یوسف، پسر عزیز مصر، از درد و مصیبتهایی که در کربلا برای دین و ایمانش تحمل کرد، رنج میبرد.
زرد ز روی تشنگان سبز ریاض آسمان
سرخ ز خون کشتگان خاک سیاه کربلا
هوش مصنوعی: رنگ زرد نشاندهندهی درد و تشنگی انسانهاست، در حالی که سبزی از زیباییها و طراوت آسمان میآید. سرخی نیز نمایانگر خون قربانیان و زخمهای عمیق آنهاست و خاک سیاه کربلا نماد غم و سوگواری است.
با دل و چهره دمبدم ماهی و ماه زد بهم
سیل سرشک ماریه آتش آه کربلا
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن احساسی عمیق و پرخاشگرانه درباره عشق و درد است. شاعر با اشاره به ماهی و ماه، به زیبایی و جذابیت اشاره میکند و از طرفی با کلمات "سیل سرشک" و "آتش آه" نشان میدهد که این زیبایی همراه با درد و رنجی عمیق است. در نهایت، اشاره به کربلا میتواند نمادی از فراق و سوگ باشد. به طور کلی، این شعر ترکیبی از زیبایی و غم را به تصویر میکشد.
تا ز گزند خیل کین رفت پناه و پشت دین
حسرت ودرد و داغ شد پشت و پناه کربلا
هوش مصنوعی: در برابر هجمههای دشمنان و آسیبهای ناشی از خصومتها، تنها راه نجات و پناهگاه، حمایت از دین و ارزشهای آن است. این مسیر پر از احساس اندوه و درد است و در این راه، یاد کربلا و مصائب آن نیز همیشه در خاطر است.
روزن سور ماریه رخنه مخوان که منتظر
مانده به راه زایران بازنگاه کربلا
هوش مصنوعی: به درز دروازه ماریه نگو که منتظر زایران کربلاست.
خسته بجو ز کربلا آنچه مراد بایدت
گر تو مسامحت کنی چیست گناه کربلا
هوش مصنوعی: اگر به دنبال حقیقت و مفهوم واقعی کربلا هستی، باید تلاش کنی و از درد و رنجهای آن بیاموزی. اگر در این راه به سادگی و بیتوجهی ادامه دهی، چه چیزی میتواند به تو آسیب بزند؟ کربلا نماد عمیقترین چالشها و امتحانات انسانی است.