گنجور

شمارهٔ ۹۵

چرا خورشید و ماهش بر نباشد
اگر سرو از قدش کمتر نباشد
گدائی دارد ار آئینه جام
نکو بنگر که اسکندر نباشد
من از خطش شدم عاشق که میگفت
که علم عشق در دفتر نباشد
رخ و خالش نگه کن تا نگوئی
سپهر و ماه را اختر نباشد
عنان ای دل ز مژگانش بپیچان
که یک تن مرد یک لشکر نباشد
فغان از جور چرخ ار ساعد یار
سپهر جام را محور نباشد
ببال ای سر و اگر پستی به راهش
که از این پایه بالاتر نباشد
مثال روی و خالش رسم بستن
در امکان مه و اختر نباشد
دل و مهرش به سلطان کی توان داد
خرابی را که بام و در نباشد
مکن رشح می از لب پاک مپسند
بهشت عدن را کوثر نباشد
حمامی را که دامی بال پرواز
نبندد کاش هرگز پر نباشد
بدین آئین امام شهر یغما
مسلمانم اگر کافر نباشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چرا خورشید و ماهش بر نباشد
اگر سرو از قدش کمتر نباشد
هوش مصنوعی: چرا خورشید و ماه باید در آسمان باشند، اگر قد سرو به اندازه آنها نباشد؟
گدائی دارد ار آئینه جام
نکو بنگر که اسکندر نباشد
هوش مصنوعی: فقر و نیازمندی هم می‌تواند در وجود فردی با ویژگی‌های برجسته و زیبا نمایان شود؛ بنابراین اهمیت و ارزش ظاهری چیزها در ادامه‌ی مفهوم واقعی آن‌ها است. به عبارت دیگر، حتی اگر کسی در وضعیت مالی خوبی نباشد، می‌تواند از ویژگی‌های مثبت و جذاب برخوردار باشد و در این زمینه از دیگران متمایز شود.
من از خطش شدم عاشق که میگفت
که علم عشق در دفتر نباشد
هوش مصنوعی: محصولاتی که او می‌نوشت و می‌گفت، مرا عاشق خودش کرد؛ چون می‌گفت عشق را نمی‌توان در کتاب‌ها پیدا کرد.
رخ و خالش نگه کن تا نگوئی
سپهر و ماه را اختر نباشد
هوش مصنوعی: صورت و خال آن محبوب را تماشا کن تا نگویی که در مقابلش آسمان و ماه، ستاره‌ای نیستند.
عنان ای دل ز مژگانش بپیچان
که یک تن مرد یک لشکر نباشد
هوش مصنوعی: ای دل، از جذابیت چشمانش غافل نشو، زیرا یک نفر می‌تواند به اندازه یک لشکر قدرت و تاثیر داشته باشد.
فغان از جور چرخ ار ساعد یار
سپهر جام را محور نباشد
هوش مصنوعی: آه از ظلم زمانه! اگر یاری نباشد که به زندگی‌ام معنا بدهد، دنیای من خالی و بی‌ثمرب خواهد بود.
ببال ای سر و اگر پستی به راهش
که از این پایه بالاتر نباشد
هوش مصنوعی: ای سر، خود را بالا ببر و اگر پایین‌تر از این هستی، نازک‌دلی نکن؛ چون هیچ سطحی بالاتر از این نمی‌تواند باشد.
مثال روی و خالش رسم بستن
در امکان مه و اختر نباشد
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی و کمال چهره و ویژگی‌های ظاهری کسی اشاره دارد که مانند ماه و ستاره‌ها در دسترس و قابل قیاس نیست. به عبارتی دیگر، این توصیف نشان‌دهنده‌ی زیبایی فوق‌العاده و فرازمینی است که هیچ‌گاه نمی‌توان آن را در قالب‌های معمولی محصور کرد.
دل و مهرش به سلطان کی توان داد
خرابی را که بام و در نباشد
هوش مصنوعی: چطور می‌توان به پادشاهی دل و محبت کسی را بخ Donate که آن شخص در و دیواری برای حفاظت ندارد و دچار خرابی است؟
مکن رشح می از لب پاک مپسند
بهشت عدن را کوثر نباشد
هوش مصنوعی: از لب پاک نزن قطره‌ای از شراب، چرا که بهشت عدن هم بدون کوثر ارزشی ندارد.
حمامی را که دامی بال پرواز
نبندد کاش هرگز پر نباشد
هوش مصنوعی: کاش که هیچ پرنده‌ای نتواند به پرواز درآید، تا آن حمامی که در دام است هرگز پر نداشته باشد.
بدین آئین امام شهر یغما
مسلمانم اگر کافر نباشد
هوش مصنوعی: من به روش و رفتار امام شهر یغما ایمان دارم و اگر کافر نباشد، به راستی مسلمانم.