گنجور

شمارهٔ ۹۳

همه تاب رخت از رشحه ساغر خیزد
ما خود از آب ندیدیم که آذر خیزد
آن نه پیشانی و ابروی و خط آن خود فلکی است
کآفتابش همه از برج دو پیکر خیزد
شاه حسنت به چه روی از سپه خط برگشت
فتح شاهان همه از پشتی لشکر خیزد
خال کنج لب و ابروی تو برهان بسم آنک
ماهی از آتش و از آب سمندر خیزد
غیر آن چهر و بر او زلف دل آویز که دید
باغ طاوس کز آن برج کبوتر خیزد
به دل و ابروی و مژگان همه از باغ رخش
چشم بد دور کمان روید و خنجر خیزد
جز بر آن پیکر نغز آن لب نوشین که شنید
شاخ طوبی که از او چشمه کوثر خیزد
گو ببین لعل وی و اشک مرا هر که ندید
بستد از پسته و عنّاب ز شکّر خیزد
آن دو خال ار نگرد شَسته بر آن چشمه نوش
از سر آب بقا خضر و سکندر خیزد
غیر یغماست میان من و تو خود نفسی
در کنارش بنشین تا ز میان برخیزد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همه تاب رخت از رشحه ساغر خیزد
ما خود از آب ندیدیم که آذر خیزد
هوش مصنوعی: تمام زیبایی‌های عشق و دلربایی تو از نیکویی‌های میگساری می‌آید، اما ما خود از آتش شوق چیزی ندیدیم که به روشنایی آن بیافروزیم.
آن نه پیشانی و ابروی و خط آن خود فلکی است
کآفتابش همه از برج دو پیکر خیزد
هوش مصنوعی: این جمله به زیبایی و جذابیت خاصی اشاره دارد. گویا معشوق هر زیبایی را که دارد، از آسمان و ستارگان به ارث برده است. پیشانی و ابروهای او همچون نشانه‌هایی از آسمان هستند و نورش از برج دوقلو که نمایانگر دوستی و عشق است، به وجود آمده است. در واقع، زیبایی او از دنیای بالا نشأت می‌گیرد و به زمین درخشندگی می‌بخشد.
شاه حسنت به چه روی از سپه خط برگشت
فتح شاهان همه از پشتی لشکر خیزد
هوش مصنوعی: چرا جمال تو از میدان جنگ عقب‌نشینی می‌کند؟ پیروزی پادشاهان همیشه از پشت سر ارتش نشأت می‌گیرد.
خال کنج لب و ابروی تو برهان بسم آنک
ماهی از آتش و از آب سمندر خیزد
هوش مصنوعی: ندیدنی که در کنار لب و ابروی تو است، نشانه‌ای است از زیبایی و سحر تو. چرا که مانند این است که ماهی از آتش و آب بیرون می‌آید و به زندگی ادامه می‌دهد.
غیر آن چهر و بر او زلف دل آویز که دید
باغ طاوس کز آن برج کبوتر خیزد
هوش مصنوعی: جز آن چهره و موهای زیبایی که دل را می‌رباید، چه چیز دیگری می‌تواند مانند باغ طاوس باشد که از بلندی کبوتران به نظر می‌رسد؟
به دل و ابروی و مژگان همه از باغ رخش
چشم بد دور کمان روید و خنجر خیزد
هوش مصنوعی: دل و ابرو و مژگان او مانند زیبایی‌های گل‌های یک باغ است و نگاه به آنها آرامش‌بخش و دور از هر چشم زخم و بدی است. همچنین، حالت چهره‌اش تاثیرگذار و جذاب است که می‌تواند خنجرگونه آسیب بزند.
جز بر آن پیکر نغز آن لب نوشین که شنید
شاخ طوبی که از او چشمه کوثر خیزد
هوش مصنوعی: به جز آن شکل زیبا و آن لب‌های شیرین، هیچ‌کس نشنیده است که درخت طوبی چشمه کوثر را به وجود می‌آورد.
گو ببین لعل وی و اشک مرا هر که ندید
بستد از پسته و عنّاب ز شکّر خیزد
هوش مصنوعی: برو ببین لب‌های گران‌قدر او و اشک‌های مرا. هر کسی که این زیبایی‌ها را ندیده باشد، چیزی از پسته و انگور نمی‌داند و از شیرینی‌های زندگی بهره‌مند نمی‌شود.
آن دو خال ار نگرد شَسته بر آن چشمه نوش
از سر آب بقا خضر و سکندر خیزد
هوش مصنوعی: اگر آن دو خال زیبایی که بر چهره‌ات است، از کنار چشمه‌ نوش شسته شوند، از آن آب جاودانه، خضر و سکندر (دو شخصیت افسانه‌ای) به پا خواهند خواست.
غیر یغماست میان من و تو خود نفسی
در کنارش بنشین تا ز میان برخیزد
هوش مصنوعی: بین من و تو هیچ چیزی جز یغما وجود ندارد، خود را کنار او قرار بده و بگذار تا این فاصله از بین برود.