گنجور

شمارهٔ ۵

معلم سرکند هر لحظه کلک آن طفل بدخو را
به خون غلتد که مشق سر بریدن می‌دهد او را
نزیبد صنعت مشاطه آن رخسار نیکو را
به سعی بوستان‌پیرا چه حاجت باغ مینو را‌؟
نشان ناوکش غیر است و من پنهان ردیف او را
کمی قوت فزون‌تر بود کاش آن شست و بازو را
عجب نبود شکار مردم آهو این عجب کآمد
به دور چشم او مردم شکاری شیوه آهو را
مگو کافر ندارد راه در جنت بیا بنگر
بر آن روی بهشتی زلف کافر خال هندو را
ید بیضا نماید در فسون چشم تو می‌زیبد
اگر گویم خدا اعجاز موسی داد جادو را
به گرد دل حصاری از ورع کردم ندانستم
که آنجا نیز دست افتد کمندانداز گیسو را
دل یغما رهد از چنبر زلفش نپندارم
خلاص از چنگل شاهین میسر نیست تیهو را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

معلم سرکند هر لحظه کلک آن طفل بدخو را
به خون غلتد که مشق سر بریدن می‌دهد او را
هوش مصنوعی: معلم هر لحظه باید مراقب باشد که اوضاع آن کودک بدجنس به کجا می‌رسد و به طریقی او را هدایت کند، زیرا آن کودک با رفتارهایش ممکن است به بی‌راهه برود و دچار مشکلات جدی شود.
نزیبد صنعت مشاطه آن رخسار نیکو را
به سعی بوستان‌پیرا چه حاجت باغ مینو را‌؟
هوش مصنوعی: چهره زیبا و دلربا نیاز به آرایش و پیرایش ندارد، زیرا زیبایی‌اش به قدری است که نیازی به زحمت برای تزیین ندارد و باغ مینو هم به این زیبایی افزوده نمی‌شود.
نشان ناوکش غیر است و من پنهان ردیف او را
کمی قوت فزون‌تر بود کاش آن شست و بازو را
هوش مصنوعی: ناگهان به یاد کسی می‌افتم که تیرش بی‌خبر از هدفش است و خودم را در حالتی می‌بینم که اگر کمی بیشتر نیرو داشتم، می‌توانستم به او نزدیک‌تر شوم. کاش بتوانم خود را به او برسانم و این فاصله را کم کنم.
عجب نبود شکار مردم آهو این عجب کآمد
به دور چشم او مردم شکاری شیوه آهو را
هوش مصنوعی: تعجبی نیست که آهو شکار مردم شود، بلکه شگفتی در این است که در معرض دید آهو، انسان‌ها به حالت شکارچیان در می‌آیند و رفتار آهو را تقلید می‌کنند.
مگو کافر ندارد راه در جنت بیا بنگر
بر آن روی بهشتی زلف کافر خال هندو را
هوش مصنوعی: نگو که کافر راهی به بهشت ندارد، بیا و نگاه کن به آن چهره بهشتی و زلف‌های کافر و خال هندی‌اش.
ید بیضا نماید در فسون چشم تو می‌زیبد
اگر گویم خدا اعجاز موسی داد جادو را
هوش مصنوعی: چشمان تو آنقدر سحرآمیز هستند که اگر بگویم خداوند معجزه موسی را به جادو درآورد، به اندازۀ زیبایی نگاه تو نمی‌رسد.
به گرد دل حصاری از ورع کردم ندانستم
که آنجا نیز دست افتد کمندانداز گیسو را
هوش مصنوعی: به دور دل خود حفاظی از پرهیز ایجاد کردم، اما نمی‌دانستم که در آن موقعیت نیز دندان‌های فریبی وجود دارد که می‌تواند با زیبایی گیسوان به دام بیندازد.
دل یغما رهد از چنبر زلفش نپندارم
خلاص از چنگل شاهین میسر نیست تیهو را
هوش مصنوعی: دل من از دست زلف او رهایی نخواهد یافت، چون گمان نمی‌کنم که تیهو (نوعی پرنده) بتواند از چنگال شاهین فرار کند.