شمارهٔ ۱۳۴
گرنه فدای آن سری ور نه به پای آن تنی
دل نه که سنگ پهلوئی سر نه که بار گردنی
قبله دیر و مسجدی، کعبه زهد و زاهدی
غارت دین و دانشی، فتنه کوی و برزنی
بر به صلاح دشمنان، طره و ابروی و مژه
در به مصاف دوستان، تیر و کمان و جوشنی
صدق و ارادت مرا این دو گواه عدل بس
کز همه با تو دوستم و از همه ام تو دشمنی
بر رخ تست مرد و زن فتنه کزان خط و ذقن
رهزن صد منیژه و چاه هزار بیژنی
راست به قدو زلف و خط، صاف به چهر و کتف و لب
کشمر و چین وتبتی، خلخ و مصر و ارمنی
از مژه و ابروی بتان بر سر و تیغ و خنجرم
لیک ترا چه کت بپا در نخلیده سوزنی
یغما از مجاهدت کی کشی آستین او
بیهده بر در طلب دست هزار دامنی
شمارهٔ ۱۳۳: کوری و باغ و شمع را بسکه لطیف و روشنیشمارهٔ ۱۳۵: به جانان درد دل ناگفته ماند ای نطق تقریری
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گرنه فدای آن سری ور نه به پای آن تنی
دل نه که سنگ پهلوئی سر نه که بار گردنی
هوش مصنوعی: اگر آن سر را فدای عشق کنم، یا اگر به پای آن بدن تسلیم شوم، دل ام را نمیدهم، زیرا که سنگی در کنارم نیست و آن سر به مثابه باری بر گردن است.
قبله دیر و مسجدی، کعبه زهد و زاهدی
غارت دین و دانشی، فتنه کوی و برزنی
هوش مصنوعی: مکانهای مقدس همچون دیر و مسجد، نمادهایی از زهد و افرادی با روحیه زاهدی هستند. اما در این میان، دین و دانش مورد تعرض قرار گرفته و اوضاع آشفته شده است.
بر به صلاح دشمنان، طره و ابروی و مژه
در به مصاف دوستان، تیر و کمان و جوشنی
هوش مصنوعی: برخی از افراد در موقعیتهای مختلف، به ظاهر خود توجه زیادی دارند و زیباییهای ظاهری را برای جذب دشمنان خود به کار میگیرند. اما در مقابل، در مواجهه با دوستان و نزدیکان، بیشتر به ابزارهای جنگی و قدرت متوسل میشوند. این نشان میدهد که رفتار و نگرش افراد در ارتباط با دشمنان و دوستان متفاوت است.
صدق و ارادت مرا این دو گواه عدل بس
کز همه با تو دوستم و از همه ام تو دشمنی
هوش مصنوعی: این اشعار به احساسات عمیق و صادقانه شاعر اشاره دارد. او میگوید که صداقت و محبتش بهعنوان دو شاهد بر حق و عدل قابل قبول هستند. او در همه روابطش با دیگران، دوستی و نزدیکیاش به معشوق را نشان میدهد، در حالی که از آن سو، از جانب معشوق احساس دشمنی میکند. این تضاد میان عشق و دشمنی، حس عمیق و پیچیدهای از وابستگی را به نمایش میگذارد.
بر رخ تست مرد و زن فتنه کزان خط و ذقن
رهزن صد منیژه و چاه هزار بیژنی
هوش مصنوعی: بر چهرهی تو زیبایی وجود دارد که هم مردان و هم زنان را فریب میدهد. از این خط و زیبایی صورت تو دزدان عشق زیادی به سراغ میآیند و هزاران زن زیبای دیگر در سایهی تو محو میشوند.
راست به قدو زلف و خط، صاف به چهر و کتف و لب
کشمر و چین وتبتی، خلخ و مصر و ارمنی
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف زیباییهای ظاهری یک شخص میپردازد. در آن به ویژگیهای مختلفی از جمله قد، مو، چهره و لب اشاره شده است. به طور کلی، توصیفکننده چهرهای زیبا و جذاب است که از نقاط مختلف جهان الهام گرفته شده و تجلی زیباییهای متنوع را نشان میدهد.
از مژه و ابروی بتان بر سر و تیغ و خنجرم
لیک ترا چه کت بپا در نخلیده سوزنی
هوش مصنوعی: چشم و ابروی زیبارویان به من آسیب میزند، اما تو چرا نگران هستی که دلیلی برای این درد نیست؟
یغما از مجاهدت کی کشی آستین او
بیهده بر در طلب دست هزار دامنی
هوش مصنوعی: اگر از تلاش و کوشش خود دست بکشی، نتیجهای جز ناامیدی نخواهی گرفت. بنابراین، تلاش برای رسیدن به اهداف و درخواستها بسیار مهم است و نباید بیدلیل انتظار داشته باشی که به آسانی به چیزی دست پیدا کنی.