گنجور

شمارهٔ ۲۳ - در مدح احمد بن سعد

مایهٔ حمد و سعد ، احمد سعد
که همه سوی محمدت یازد
هم ایادی ازو همی بالد
هم معالی باو همی نازد
سعی گردون بخیر انجامد
هر مهمی ، که او بیاغازد
گر نمی ساخت پیش ازین با او
چرخ ، اکنون بطبع می سازد
چون مروا شناخت تاج الدین
چه کند چرخ اگرش ننوازد ؟
باز در موکب خداوندی
مرکب عیش و لهو می تازد
گاه شعر لطیف می گوید
گاه شطرنج نغز می بازد
بچنین منزلت ، که حاصل کرد
شاید ار او ز چرخ بفرازد
بر سریر سرو بنشیند
بر بساط نشاط بگرازد
عیش او باد چون عسل ، که عدوش
زین حسد همچو موم بگدازد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مایهٔ حمد و سعد ، احمد سعد
که همه سوی محمدت یازد
هوش مصنوعی: در این بیت، بیان شده که احمد (پیامبر اسلام) منبع تمام نعمت‌ها و شادی‌هاست و همه به سوی او و شخصیت او احترام می‌گذارند.
هم ایادی ازو همی بالد
هم معالی باو همی نازد
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که همه دستاوردها و مقام‌ها از او نشأت می‌گیرد و نیز او به خاطر آنچه که دارد، بر دیگران افتخار می‌کند.
سعی گردون بخیر انجامد
هر مهمی ، که او بیاغازد
هوش مصنوعی: اگر تلاش‌های آسمان یا دنیا به خیر و نیکی باشد، هر کاری که آغاز شود، به نتایج خوب می‌انجامد.
گر نمی ساخت پیش ازین با او
چرخ ، اکنون بطبع می سازد
هوش مصنوعی: اگر چرخ روزگار پیش از این با او کاری نمی‌کرد، حالا به طور طبیعی با او رفتار می‌کند.
چون مروا شناخت تاج الدین
چه کند چرخ اگرش ننوازد ؟
هوش مصنوعی: وقتی مروا تاج الدین را شناخت، چه کاری می‌تواند بکند اگر تقدیر به او نشانه‌ای از محبت ندهد؟
باز در موکب خداوندی
مرکب عیش و لهو می تازد
هوش مصنوعی: در بارگاه خداوندی، شادی و لذت به شکلی پرشور و با قوتی فراوان ادامه دارد.
گاه شعر لطیف می گوید
گاه شطرنج نغز می بازد
هوش مصنوعی: گاهی شعر زیبا و دلنشین می‌سراید و گاهی بازی شطرنجی سُرشار از ذکاوت انجام می‌دهد.
بچنین منزلت ، که حاصل کرد
شاید ار او ز چرخ بفرازد
هوش مصنوعی: این فرد به چنین جایگاهی دست یافته است که شاید به دلیل لیاقت او، به او از آسمان پاداش داده شده باشد.
بر سریر سرو بنشیند
بر بساط نشاط بگرازد
هوش مصنوعی: بر فراز تختی از جنس درخت سرو، نشسته و بر روی قالی شادی و خوشی، به رقص و پایکوبی می‌پردازد.
عیش او باد چون عسل ، که عدوش
زین حسد همچو موم بگدازد
هوش مصنوعی: زندگی او شیرین و خوشگوار باشد مانند عسل، اما دشمنان او به دلیل حسادت، همچون موم با حرارت ذوب می‌شوند.