سلطان ولدبخش ۸۱ - در بیان آنکه شمس الدین و شیخ صلاح الدین و چلبی حسام الدین قدس اللّه سرهم که خلفای حضرت مولانا قدسنا اللّه بسره العزیز بودند در ولایت و بزرگی و علوم مشهور نبودند از تقریر ولد همچون مولانا شهرت گرفتند و مشهور شدند اگرچه ولایت و بزرگی ایشان عظیم پنهان بود چون آفتاب ظاهر گشت
گرچه بدوالدش قوی مشهور
نبد او همچو شمس دین مستور
همه او را ز جان مرید بدند
در زمان ولد مزید شدند
اولیا را که والدش بگزید
نی ز تقلید بل ز غایت دید
بعد والد شد ازولد پیدا
که چسان داشتند کارو کیا
شرحشان کرد از دل و از جان
بر ملا تا شنید پیر و جوان
یکدمی کرد شرح طاعتشان
یکدمی عزلت و قناعتشان
یکدمی شرح قال جانیشان
یکدم از حالت نهانیشان
هر یکی را کرامتش چون بود
در نماز استقامتش چون بود
هر یکی را چه شکل صحبت بود
هر یکی را ز حق چه رتبت بود
هر یکی را چگونه بود ارشاد
هر یکی را چه نوع بخشش وداد
حاصل احوال جمله را یک یک
بنمود و رهید خلق از شک
همه از نومرید و بنده شدند
همه بودند مرده زنده شدند
همه را گشت بیگمان معلوم
که نبود این سر آن زمان مفهوم
شده است از ولد کنون پیدا
حال ایشان بنزد پیرو فتی
که ندارند در جمال نظیر
پیش ایشان کبیر گشته صغیر
قربشان بود از اولیا پنهان
زانکه نامد چو هر سه در دو جهان
جملۀ اولیا حبیب بدند
خاصگی حق و قریب بدند
همه مظهر بدند یزدان را
همه جان داده خلق بیجان را
همشان دستگیر خلق بدند
همه بی جسم روح محض بدند
شده اند این زمان چو حق پنهان
کس از ایشان نداده هیچ نشان
بخش ۸۰ - رجوع کردن بقصۀ شفاعت مریدان و پذیرفتن ولد سخن ایشانرا و بمقام والد خود بشیخی نشستن: چونکه بنشست بر مقام پدربخش ۸۲ - در بیان آنکه قطب پادشاه اولیاست. دولت اولیا و کار و کیای ایشان اگرچه عظمت عظیم دارد اما پیش عظمت قطب اندک است و بیمقدار. آن عظمتهای ایشان در او اثر نکند و از آن گرم نشود، زیرا عظمت او صد هزار چندان است و در تقریر این خبر که اولیائی تحت قبابی لایعرفهم غیری.: قطب از جمله است چیز دگر
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گرچه بدوالدش قوی مشهور
نبد او همچو شمس دین مستور
هوش مصنوعی: اگرچه پدرش به سبب قدرت و شهرتش معروف نبود، اما او مانند خورشید دین در خفا و پنهان است.
همه او را ز جان مرید بدند
در زمان ولد مزید شدند
هوش مصنوعی: همه به او علاقه‌مند بودند و جان خود را برایش نثار می‌کردند و در زمان تولدش بر عظمت و مقام او افزوده شد.
اولیا را که والدش بگزید
نی ز تقلید بل ز غایت دید
هوش مصنوعی: اولیا و شخصیت‌های بزرگ را خداوند برگزیده است، نه از روی تقلید یا پیروی از دیگران، بلکه به دلیل بینش و شناخت عمیق آنها.
بعد والد شد ازولد پیدا
که چسان داشتند کارو کیا
هوش مصنوعی: بعد از آنکه فرزندان به وجود آمدند، مشخص شد که چگونه والدینشان در کار و زندگی خود عمل می‌کردند و چه ویژگی‌هایی داشتند.
شرحشان کرد از دل و از جان
بر ملا تا شنید پیر و جوان
هوش مصنوعی: او از دل و جان خود داستان آنها را بازگو کرد، تا اینکه همه، چه پیر و چه جوان، به شنیدن آن پرداختند.
یکدمی کرد شرح طاعتشان
یکدمی عزلت و قناعتشان
هوش مصنوعی: مدتی به توضیح و تشریح بندگی و اطاعت آنها پرداخته و وقتی کوتاه از آن فاصله می‌گرفتند، به زندگی ساده و قناعت‌مند خود برمی‌گشتند.
یکدمی شرح قال جانیشان
یکدم از حالت نهانیشان
هوش مصنوعی: یک لحظه صحبت‌های عاشقانه آنها را بیان کن و یک لحظه نیز از حالت پنهان آنها دور شو.
هر یکی را کرامتش چون بود
در نماز استقامتش چون بود
هوش مصنوعی: هر کسی به اندازه‌ی ارادت و بزرگی‌اش در نماز و عبادت استقامت و پایبندی دارد.
هر یکی را چه شکل صحبت بود
هر یکی را ز حق چه رتبت بود
هوش مصنوعی: هر کسی دارای نوع خاصی از گفتار است و هر یک از انسان‌ها در ارتباط با حقیقت، جایگاه و مقام خاص خود را دارند.
هر یکی را چگونه بود ارشاد
هر یکی را چه نوع بخشش وداد
هوش مصنوعی: هر کسی را به گونه‌ای هدایت می‌کنند و به او نوع خاصی از بخشش و عطا می‌شود.
حاصل احوال جمله را یک یک
بنمود و رهید خلق از شک
هوش مصنوعی: همه حالت‌ها و وضعیت‌ها را به طور جداگانه نشان داد و مردم را از تردید و شک رهایی بخشید.
همه از نومرید و بنده شدند
همه بودند مرده زنده شدند
هوش مصنوعی: همه افراد از حالت بی‌حالی و خواب آلودگی خارج شدند و به حالتی پرنشاط و زنده درآمدند؛ انگار که پیش از این در خواب بودند و حالا جان تازه‌ای گرفته‌اند.
همه را گشت بیگمان معلوم
که نبود این سر آن زمان مفهوم
هوش مصنوعی: همه به خوبی می‌دانستند که در آن زمان این موضوع به وضوح روشن نبود.
شده است از ولد کنون پیدا
حال ایشان بنزد پیرو فتی
هوش مصنوعی: از فرزندان حال و وضعیت آنها اکنون واضح است، در مقابل جوانان با حضور فتی.
که ندارند در جمال نظیر
پیش ایشان کبیر گشته صغیر
هوش مصنوعی: کسانی که در زیبایی هیچ‌کس مانند آنها نیست، در نظر دیگران بزرگ جلوه می‌کنند حتی اگر خودشان کوچک باشند.
قربشان بود از اولیا پنهان
زانکه نامد چو هر سه در دو جهان
هوش مصنوعی: حب و نزدیکی خاصی که ایشان دارند، از دید دیگران پنهان است چون که این ارتباط ویژه میان آن سه وجود در عالم محسوس نمایان نمی‌شود.
جملۀ اولیا حبیب بدند
خاصگی حق و قریب بدند
هوش مصنوعی: در این جمله به این موضوع اشاره می‌شود که دوستان و اولیای خداوند دارای ویژگی‌های خاصی هستند و به حقیقتی نزدیک و محترم می‌باشند.
همه مظهر بدند یزدان را
همه جان داده خلق بیجان را
هوش مصنوعی: همه موجودات نشانه‌ای از خداوند هستند و خداوند جان‌ها را به خلقی که خود بیجان هستند، عطا کرده است.
همشان دستگیر خلق بدند
همه بی جسم روح محض بدند
هوش مصنوعی: همه آنها به کمک مردم آمدند و بدون داشتن جسم، فقط روح پاک بودند.
شده اند این زمان چو حق پنهان
کس از ایشان نداده هیچ نشان
هوش مصنوعی: در این دوران، مانند حقیقتی پنهان شده‌اند و هیچ‌کس از آنها نشانه‌ای نداده است.