گنجور

بخش ۵۳ - در بیان این حدیث مصطفی صلی اللّه علیه و اللّه و سلم موتوا قبل ان تموتوا

هرکه او پیشتر ز مرگ بمرد
زنده گشت از خدا و جان را برد
رمز موتوا رسول از آن فرمود
خنک او را که امر حق بشنود
مردنش زندگی جاوید است
گر سها بود به ز خورشید است
هرکه او مرد پیشتر از مرگ
گر گدا بود یافت صد بر و برگ
در لقا رفت و از فنا برهید
وز چنین دام پر عنا بجهید
زین جهان فنا چو کرد سفر
گشت ایمن ز سوز نار سقر
صدر جنت شدش همین جا جا
نسیه ‌ اش نقد شد ز داد خدا
پیش او شد معاینه موعود
گشت موجود هرچه بد مفقود
نفس و هم مال را بحق چو فروخت
برد جنت عوض وزان افروخت
در چنین بیع چون که کرد او سود
گشت جانش غنی و خوش آسود
مرگ تبدیل خلق بد باشد
خلق بد غفلت از احد باشد
نی تواضع بخلق و خوش بودن
دوستان را بلطف افزودن
آنچنان خلق این جهانی است
بهر این خلق و زندگانی است
خلق نیکو بحق مؤانست است
این چنین خلق از مجانست است
روز و شب در حضور و در طاعت
یافتن صد سرور و صد راحت
دایم از صدق و عشق بالیدن
روز و شب ز اشتیاق نالیدن
غرضم زین نماز ظاهر نیست
آن نداند کسی که طاهر نیست

بخش ۵۲ - در بیان آنکه چون مولانا و شیخ صلاح الدین قدسنا اللّه بسرهما العزیز از مریدان منکر روی گردانیدند و ایشان زیان های آن را در خود مشاهده کردند و دیدند که کلی محروم خواهند شدن بردر ایشان بفغان آمدند و توبه و استغفار پیش آوردند: گفته از صدق ما غلامانیمبخش ۵۴ - در بیان آنکه دین و نماز و طاعت معنئی است بیچون و چگونه و تعلقی است که آدمی را از ازل با خدا بود که الست بربکم قالوا بلی نماز حقیقی آن بود که از آن نور است و از آن نور میخورد و زان نور می‌بالد چون انبیا علیهم السلام ظاهر شدند آن نماز را بصور مختلفه آوردند هر یکی بصورتی، هر کرا تمیزی است بظاهر نماز فریفته نشود. اگر در او جانی باشد قبول کند زیرا که تشنه کوزه را جهت آب طلبد اگر در کوزه آب نباشد بچه کارش آید، همچنانکه انبیاء علیهم السلام آن نماز را در هر صورتی بخلق رسانیدند اولیاء نیز برهمان نسق آن نماز حقیقی را در صورت سماع و معارف از نظم و نثر بعالمیان رسانیدند هرکه طعام شناس باشد و طعام قوت او باشد از کاسه ها و ظروف بغلط نیفتد، داند که اگر کاسه دیگر باشد طعام همان است: هر نبی را جدا نمازی بود

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه او پیشتر ز مرگ بمرد
زنده گشت از خدا و جان را برد
هوش مصنوعی: هر کسی که قبل از مرگش، از دنیا دل بکند و به حقیقت و معنا پی ببرد، در واقع به زندگی حقیقی و روحانی دست پیدا کرده و به وجود الهی نزدیک‌تر شده است.
رمز موتوا رسول از آن فرمود
خنک او را که امر حق بشنود
هوش مصنوعی: به این معناست که پیامبر به کسانی که با او هستند، هشدار می‌دهد که آنان باید آماده شنیدن حقایق و دستورات الهی باشند و اگر آن را نادیده بگیرند، از زندگی بهره‌ای نخواهند برد. بنابراین، هر فرد باید به سخنان راست و حق گوش بسپارد و از آن بهره‌مند شود.
مردنش زندگی جاوید است
گر سها بود به ز خورشید است
هوش مصنوعی: اگر کسی از دنیا برود، اما زندگی‌اش در یادها باقی بماند، این زندگی جاودانه است، حتی اگر مانند ستاره‌ای در آسمان درخشان‌تر از خورشید باشد.
هرکه او مرد پیشتر از مرگ
گر گدا بود یافت صد بر و برگ
هوش مصنوعی: هرکس که پیش از مرگ، مردانه زندگی کرده باشد، حتی اگر فقیر باشد، به او شرف و احترام زیادی داده می‌شود و در نظر دیگران ارج و مقام پیدا می‌کند.
در لقا رفت و از فنا برهید
وز چنین دام پر عنا بجهید
هوش مصنوعی: در ملاقات، از فنا و نابودی رهیده و از این دام پر خطر فرار کرد.
زین جهان فنا چو کرد سفر
گشت ایمن ز سوز نار سقر
هوش مصنوعی: این جهان فانی است و وقتی که انسان از آن جدا می‌شود، از آتش عذاب در امان می‌ماند.
صدر جنت شدش همین جا جا
نسیه ‌ اش نقد شد ز داد خدا
هوش مصنوعی: بهشت او در همین جا تحقق یافت و پاداشش را به صورت نقد از خداوند دریافت کرد.
پیش او شد معاینه موعود
گشت موجود هرچه بد مفقود
هوش مصنوعی: در حضور او، همه چیز آشکار شد و آنچه انتظار می‌رفت، به واقعیت پیوست، در حالی که هر آنچه بد بود، ناپدید گردید.
نفس و هم مال را بحق چو فروخت
برد جنت عوض وزان افروخت
هوش مصنوعی: انسان وقتی که جان و مال خود را به حق می‌فروشد، در عوض آن به بهشت می‌رسد و از آن بهره‌مند می‌شود.
در چنین بیع چون که کرد او سود
گشت جانش غنی و خوش آسود
هوش مصنوعی: زمانی که او در این معامله سودی به دست آورد، جانش پر از ثروت و آسایش شد.
مرگ تبدیل خلق بد باشد
خلق بد غفلت از احد باشد
هوش مصنوعی: مرگ، پایان کار انسان های بد است و این انسان ها به دلیل غفلت از خداوند به این سرنوشت دچار می‌شوند.
نی تواضع بخلق و خوش بودن
دوستان را بلطف افزودن
هوش مصنوعی: نمی‌توان به دیگران روستایی و فروتنی کرد و دوستان را با مهربانی خوشحال کرد.
آنچنان خلق این جهانی است
بهر این خلق و زندگانی است
هوش مصنوعی: آفرینش این دنیا به گونه‌ای است که برای زندگی و خوشبختی انسان‌ها طراحی شده است.
خلق نیکو بحق مؤانست است
این چنین خلق از مجانست است
هوش مصنوعی: خلق نیکو به نوعی همراهی و دوستی حقیقی با دیگران است و چنین رفتاری ناشی از هم‌جواری و نزدیکی با دیگران به وجود می‌آید.
روز و شب در حضور و در طاعت
یافتن صد سرور و صد راحت
هوش مصنوعی: در طول روز و شب، با حضور و عبودیت، صدها شادی و آرامش را به دست می‌آوریم.
دایم از صدق و عشق بالیدن
روز و شب ز اشتیاق نالیدن
هوش مصنوعی: همیشه به خاطر صدق و عشق خود، در روز و شب در حال رشد و ترقی هستم و از اشتیاق به خوبی‌ها ناله می‌کنم.
غرضم زین نماز ظاهر نیست
آن نداند کسی که طاهر نیست
هوش مصنوعی: من هدفم از این نماز ظاهری نیست و کسی که پاک و پاکیزه نیست، از این موضوع آگاه نیست.