گنجور

شمارهٔ ۳۱۷

نه من از تو مهر خواهم نه تو بگذری ز کین هم
نه تر است این مروت نه مراست چشم این هم
چه بهانه ساخت دیگر به هلاک بیگناهان
که تعرض است بر لب گرهیست بر جبین هم
به میان جنگ و صلحت من و دست و آن دعاها
که ز آستین بر آید نه رود به آستین هم
نه همین فلک خجل شد ز کف نیاز عشقم
که ز سجده‌های شوقم شده منفعل زمین هم
برسان ز خرمن خود مددی به بی نصیبان
که نه خرمن تو ماند نه هجوم خوشه چین هم
چه متاع رستگاری بودم ز سجدهٔ بت
که ذخیره‌ای نبردم ز نگاه واپسین هم
ز تو خوش نماست وحشی ره و رسم زهد و رندی
که دلیست حق شناس و نظری خدای بین هم

اطلاعات

وزن: فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نه من از تو مهر خواهم نه تو بگذری ز کین هم
نه تر است این مروت نه مراست چشم این هم
هوش مصنوعی: نه من از تو محبت می‌طلبم و نه تو از دشمنیت دست برمی‌داری. این رفتار نه از شایستگی توست و نه از من انتظار دارد که چشم‌پوشی کنم.
چه بهانه ساخت دیگر به هلاک بیگناهان
که تعرض است بر لب گرهیست بر جبین هم
هوش مصنوعی: این بیت به انتقاد از بهانه‌جویی‌ها و رفتارهایی پرداخته که به بی‌گناهی آسیب می‌زند. به نوعی بیان می‌کند که کسی نمی‌تواند به سادگی به دیگران آسیب بزند و این کار نادرست و ظالمانه است. در واقع، اشاره به این دارد که ظلم و تعرض به دیگران، به ویژه به بی‌گناهان، نادرست و ناشایست است.
به میان جنگ و صلحت من و دست و آن دعاها
که ز آستین بر آید نه رود به آستین هم
هوش مصنوعی: در میانه‌ی جنگ و صلح، من و دعاهایی که از دستم برمی‌آید، هر چیز که به این دست‌ها برمی‌گردد، به یک دست نخواهد رفت.
نه همین فلک خجل شد ز کف نیاز عشقم
که ز سجده‌های شوقم شده منفعل زمین هم
هوش مصنوعی: این شعر به احساس عمیق عشق و شوق اشاره دارد. شاعر می‌گوید که نه تنها آسمان از محبت و نیاز او در عجب است، بلکه زمین هم از سجدات و پرستشی که ناشی از عشق اوست، تحت تأثیر قرار گرفته است. به نوعی، عشق او به حدی عمیق و فراگیر است که همه چیز، حتی طبیعت، از آن متاثر شده‌اند.
برسان ز خرمن خود مددی به بی نصیبان
که نه خرمن تو ماند نه هجوم خوشه چین هم
هوش مصنوعی: به افرادی که از نعمت‌ها و ثروت بی‌بهره‌اند، کمک کن. زیرا در نهایت نه ثروت تو باقی می‌ماند و نه کسانی که در جستجوی بهره‌مند شدن از آن هستند.
چه متاع رستگاری بودم ز سجدهٔ بت
که ذخیره‌ای نبردم ز نگاه واپسین هم
هوش مصنوعی: من در برابر بت‌ها به سجده افتادم و به این امید بودم که از این کار مایه‌ای از رستگاری به دست آورم، اما در نهایت از نگاه آخر خود هیچ بهره‌ای نبردم.
ز تو خوش نماست وحشی ره و رسم زهد و رندی
که دلیست حق شناس و نظری خدای بین هم
هوش مصنوعی: از تو آموخته‌ام که چگونه باید در زندگی به دور از ظواهر زهد و رندی رفتار کرد. قلبی که به حقیقت آگاه است و نگاهی که خداوند را می‌بیند، در شناخت واقعیات به انسان کمک می‌کند.

خوانش ها

شمارهٔ ۳۱۷ به خوانش محمدرضا خوشدل
شمارهٔ ۳۱۷ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1388/04/21 23:07
نگین شکروی

درمصراع اول از بیت اول بجای "به" باید "نه" نوشته شود
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد («به» در ابتدای بیت به «نه» تبدیل شد).

1394/11/04 00:02
عباس پالاش

بیت اول مصرع دوم
نه تر است
به شکل
نه تراست نوشته بشه بهتره