گنجور

شمارهٔ ۵۹

به من فرمود پیر راه بینی
مسیح آسا دمی خلوت گزینی
که از جهل چهل سالت رهاند
اگر با دل نشینی اربعینی
نباشد ای پسر صاحبدلان را
به جز دل در دل شب‌ها قرینی
شبان وادی دل صد هزارش
ید بیضا بود در آستینی
سلیمان حشمتان ملک عرفان
کجا باشند محتاج نگینی
بنازم ملک درویشی که آنجا
بود قارون گدای خوشه‌چینی
مگو این کافر است و آن مسلمان
که در وحدت نباشد کفر و دینی
عجب نبود اگر با دشمن و دوست
نباشد عاشقان را مهر و کینی
خدا را سر حکمت را مگویید
مگر با چون فلاطون خم نشینی
نروید لاله از هر کوهساری
نخیزد سبزه از هر سرزمینی
برو وحدت اگر ز اهل نیازی
بکش پیوسته ناز نازنینی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به من فرمود پیر راه بینی
مسیح آسا دمی خلوت گزینی
هوش مصنوعی: به من گفت که مانند مسیح، لحظه‌ای تنهایی را تجربه کن و در خود فرورفتگی را امتحان کن.
که از جهل چهل سالت رهاند
اگر با دل نشینی اربعینی
هوش مصنوعی: اگر با دل و روح در جستجوی حقیقت باشی، می‌توانی از جهل و نادانی چهل ساله‌ات رهایی یابی.
نباشد ای پسر صاحبدلان را
به جز دل در دل شب‌ها قرینی
هوش مصنوعی: پسر، صاحبدلان تنها در دل شب‌ها به غیر از دل خود هیچ همدم و همراهی ندارند.
شبان وادی دل صد هزارش
ید بیضا بود در آستینی
هوش مصنوعی: در دل شبان، دنیای زیادی از احساسات و عشق پنهان است، گویی قدرتی فرا طبیعی و شگفت‌انگیز در او نهفته است که می‌تواند معجزه کند.
سلیمان حشمتان ملک عرفان
کجا باشند محتاج نگینی
هوش مصنوعی: سلیمان با مقام و شأن بارز خود در جهان عرفان، نیازی به زیور و زینت‌های ظاهری ندارد.
بنازم ملک درویشی که آنجا
بود قارون گدای خوشه‌چینی
هوش مصنوعی: به شادی و افتخار به درویشی اشاره می‌کند که در جایی زندگی می‌کند که شخصی ثروتمند و مغروری همچون قارون به دنبال کسب و جمع‌آوری اموال و ثروت است. این جمله نشان‌دهنده‌ی ارزش و معنای واقعی زندگی و خوشحالی در سادگی و عدم وابستگی به ثروت است.
مگو این کافر است و آن مسلمان
که در وحدت نباشد کفر و دینی
هوش مصنوعی: نگو که این شخص کافر است و آن شخص مسلمان، چرا که اگر در اتحاد و همبستگی نباشند، نه کفر درست است و نه دین.
عجب نبود اگر با دشمن و دوست
نباشد عاشقان را مهر و کینی
هوش مصنوعی: عجب نیست اگر عاشقان نسبت به دشمن و دوست، هم عشق و محبت داشته باشند و هم کینه و نفرت.
خدا را سر حکمت را مگویید
مگر با چون فلاطون خم نشینی
هوش مصنوعی: خداوند را نبایستی در مورد حکمت‌هایش سخن گفت، مگر اینکه مانند دانشمندی بزرگ و با احترام و دقت بنشینیم و گفتگو کنیم.
نروید لاله از هر کوهساری
نخیزد سبزه از هر سرزمینی
هوش مصنوعی: گل لاله از هر جا نمی‌روید و سبزه نیز از هر سرزمینی نمی‌بالید؛ یعنی این که هر چیزی در مکان و شرایط خاص خود رشد می‌کند و نمی‌توان انتظار داشت که زیبایی و طراوت در هر جا وجود داشته باشد.
برو وحدت اگر ز اهل نیازی
بکش پیوسته ناز نازنینی
هوش مصنوعی: اگر به یاری و محبت دیگران نیاز داری، باید به طور مداوم با ادب و احترام رفتار کنی و ناز و نازک‌نازی را در پیش بگیری.