شمارهٔ ۵۰ - ماده تاریخ میردیوانی زینل خان
چون ز روی حق شناسی خسرو گردون سریر
آنکه گیرد از شهان دهر باج احتشام
چون گهر از رشته، می افتد برون معنی ز لفظ
بس که پیش مدح او باریک میگردد کلام
خسرو عادل که باشد در دعایش خلق را
دستها بر آسمان چون پنجه خور صبح وشام
میر دیوان کرد«زینل خان » عالیجاه را
تا کند بیخ ستم از گلشن هستی تمام
خان عالیشان عدل آیین که در دیوان او
ظالمان ترسند از مظلوم، چون مفلس ز وام
بهر تحصیل دعای خسرو گیتی پناه
باشد او بر مسند دولت الهی مستدام
خواستم تاریخ آن از واعظ اخلاص کیش
گفت:«بر دیوان حق توفیق یابد او مدام »
شمارهٔ ۴۹ - تاریخ بنای مهتابی نواب خان: مه برج اقبال، «نواب خان »شمارهٔ ۵۱ - در تاریخ مرگ فرزندش عبدالحسین سرود: رفت نور دیده ام «عبدالحسین »
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون ز روی حق شناسی خسرو گردون سریر
آنکه گیرد از شهان دهر باج احتشام
هوش مصنوعی: وقتی که به خاطر قدردانی از خداوند، شاه زمین به تخت مینشیند، کسی که از شاهان زمانه احترام و حقشناسی میگیرد.
چون گهر از رشته، می افتد برون معنی ز لفظ
بس که پیش مدح او باریک میگردد کلام
هوش مصنوعی: وقتی که گوهر از رشته جدا میشود، کلامی که در مدح او بیان میشود، به قدری نازک و محدود میشود که دیگر نمیتواند تمام معنای آن را به تصویر بکشد.
خسرو عادل که باشد در دعایش خلق را
دستها بر آسمان چون پنجه خور صبح وشام
هوش مصنوعی: خسرو عادل کسی است که در دعاهایش، مردم دستهایشان را به آسمان بلند میکنند، همانند روز و شب.
میر دیوان کرد«زینل خان » عالیجاه را
تا کند بیخ ستم از گلشن هستی تمام
هوش مصنوعی: میر دیوان، زینل خان را مسبب کرد تا ریشه ستم را از باغ زندگی بر کند.
خان عالیشان عدل آیین که در دیوان او
ظالمان ترسند از مظلوم، چون مفلس ز وام
هوش مصنوعی: در این بیت به ویژگیهای یک حاکم خوب اشاره میشود. گفته میشود که این خان عادل، کسی است که ظالمان از او بیم دارند و به عدالت او احترام میگذارند. در دیوان او، یعنی در دادگاه و محاکمهاش، مظلومان احساس امنیت میکنند و این احساس امنیت به قدری است که حتی کسانی که در وضع مالی بدی هستند، از وامها و بدهیهایشان هم احساس خطر نمیکنند. در کل، این بیت به اهمیت عدالت و تأثیر آن در جامعه اشاره دارد.
بهر تحصیل دعای خسرو گیتی پناه
باشد او بر مسند دولت الهی مستدام
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن دعای خسرو، کسی که پناه گیتی است، باید بر مسند دولت الهی ثابت و پایدار باشد.
خواستم تاریخ آن از واعظ اخلاص کیش
گفت:«بر دیوان حق توفیق یابد او مدام »
هوش مصنوعی: من خواستم بدانم که تاریخچه این موضوع را از واعظ که انسان پاکنوا و درستکاری است، جویا شوم. او گفت: «همواره این موضوع در دایره حق و شایستگی قرار دارد.»