واعظ قزوینیشمارهٔ ۶۱۷
تن ز هم پاشید و، فکر پوشش آن میکنی
ریش جو گندم شد و، اندیشهٔ نان میکنی
وقت پشت پا زدن شد، می‌زنی خود دست و پا
وقت ترک سر رسید و، فکر سامان میکنی؟
تا جوانی زور بر ره کن، که ده زور دگر
از عصا این قوت پا دستگردان میکنی
این چنین کز کبر خود را می‌بری بر آسمان
خویشتن را عاقبت با خاک یکسان میکنی
شمع کاهد بیشتر، چندان که تابان‌تر شود
زینهار افزون مکن خود را، که نقصان میکنی
بر سر راهی و، می‌جویی همان راه معاش
بر لب گوری کنون، فکر لب نان میکنی
بی‌جوی کردار، داری چشم رحمت از کریم
تخم ناافشانده واعظ، فکر باران میکنی؟!
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تن ز هم پاشید و، فکر پوشش آن میکنی
ریش جو گندم شد و، اندیشهٔ نان میکنی
هوش مصنوعی: بدن از هم فرو می‌پاشد و تو به فکر پوشاندن آنی، در حالی که ریش جو گندم شده و تو در فکر تهیه نان هستی.
وقت پشت پا زدن شد، می‌زنی خود دست و پا
وقت ترک سر رسید و، فکر سامان میکنی؟
هوش مصنوعی: وقتی وقت جدایی فرا می‌رسد، خودت را مشغول میکنی و برای خودت راه‌حل‌ها پیدا میکنی.
تا جوانی زور بر ره کن، که ده زور دگر
از عصا این قوت پا دستگردان میکنی
هوش مصنوعی: تا زمانی که جوان هستی، از نیروی جوانی‌ات استفاده کن، زیرا بعدها برای ادامه‌دادن به راهت نیاز به تکیه بر دیگر اعضای بدنت خواهی داشت و آن نیروی جوانی دیگر در دسترست نخواهد بود.
این چنین کز کبر خود را می‌بری بر آسمان
خویشتن را عاقبت با خاک یکسان میکنی
هوش مصنوعی: اگر به خاطر غرور و خودبزرگ‌بینی به دیگران ننگری و خود را بالاتر از همه ببینی، در نهایت به خاک بازخواهی گشت و هیچ تفاوتی با دیگران نخواهی داشت.
شمع کاهد بیشتر، چندان که تابان‌تر شود
زینهار افزون مکن خود را، که نقصان میکنی
هوش مصنوعی: هرچقدر شمع بیشتر بسوزد و نورش افزایش یابد، در واقع باعث کم شدن خود می‌شود. پس خودت را زیاد در معرض نور قرار نده، که این موجب نقصان شخصیت و وجودت خواهد شد.
بر سر راهی و، می‌جویی همان راه معاش
بر لب گوری کنون، فکر لب نان میکنی
هوش مصنوعی: در مسیری قرار داری و به دنبال راهی برای تأمین زندگی خود هستی، اما در حال حاضر به فکر لقمه‌ای نان هستی و بر سر خاکی ایستاده‌ای.
بی‌جوی کردار، داری چشم رحمت از کریم
تخم ناافشانده واعظ، فکر باران میکنی؟!
هوش مصنوعی: بدون اینکه عملکردی از خود نشان دهی و به کار خوب نپردازی، آیا فقط به خاطر فرد خیرخواه و سخاوتمند، به امید رحمتش نشسته‌ای و به دنبال برکت از او هستی؟