گنجور

شمارهٔ ۴۳۲

غیر از خدنگ مرگ، که آن راست جان غرض
کس را نگشته است روا در جهان غرض
باور مکن میان دو همدم یگانگی
چندانکه بر نخاسته است از میان غرض
تا حرف بی غرض نبود، نیست کارگر؛
باشد چو سنگ، بر دم تیغ زبان غرض
صورت برای معنی دل بسته است تن
نبود بغیر آینه ز آیینه دان غرض
کس را بود کدام غرض در جهان دگر؟
زین به که بر نیاید ازین ناکسان غرض
گیرد ز خاک، بی غرضی روی عزتت
خاکت کند بفرق زهر آستان غرض
در چاهسار فتنه و آشوب روزگار
گیرد ترا ز دست تأمل عنان غرض
واعظ شود ز بیغرضی هر غرض روا
اما بشرط آنکه نباشد در آن غرض

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غیر از خدنگ مرگ، که آن راست جان غرض
کس را نگشته است روا در جهان غرض
هوش مصنوعی: غیر از تیر مرگ، که آن هدف هر کسی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، در دنیا هیچ هدفی مجاز نیست.
باور مکن میان دو همدم یگانگی
چندانکه بر نخاسته است از میان غرض
هوش مصنوعی: به دو دوست نزدیک هرگز تصور نکن که کاملاً یکپارچه و بی‌نقص هستند؛ چرا که این نزدیکی و هماهنگی ممکن است ناشی از منافع و اهدافی باشد که در پس آن نهفته است.
تا حرف بی غرض نبود، نیست کارگر؛
باشد چو سنگ، بر دم تیغ زبان غرض
هوش مصنوعی: همانطور که هیچ سنگی بر لبه تیز زبان موثر نیست، سخن بدون هدف و انگیزه هم هیچ تاثیری ندارد.
صورت برای معنی دل بسته است تن
نبود بغیر آینه ز آیینه دان غرض
هوش مصنوعی: چهره برای بیان احساسات درونی و معنی دل انسان وجود دارد و فقط آینه است که می‌تواند این احساسات را نشان دهد. بنابراین باید از آینه به درستی استفاده کرد تا منظور خود را برسانیم.
کس را بود کدام غرض در جهان دگر؟
زین به که بر نیاید ازین ناکسان غرض
هوش مصنوعی: آیا کسی هدفی در جهان دیگری دارد؟ بهتر است که از این افراد بی‌فایده چیزی انتظار نداشته باشیم.
گیرد ز خاک، بی غرضی روی عزتت
خاکت کند بفرق زهر آستان غرض
هوش مصنوعی: از خاک سر بلند کن، به خاطر بی‌نیازیت، خاکی که بر سرت می‌ریزد، بر اثر زهر آستان غرض نرود.
در چاهسار فتنه و آشوب روزگار
گیرد ترا ز دست تأمل عنان غرض
هوش مصنوعی: در میانهٔ مشکلات و بحران‌های زندگی، توجه و دقت نظر تو می‌تواند تو را از چنگال این آشوب‌ها نجات دهد.
واعظ شود ز بیغرضی هر غرض روا
اما بشرط آنکه نباشد در آن غرض
هوش مصنوعی: هر کسی می‌تواند در مورد موضوعات مختلفی بدون نیت خاصی و از روی صداقت و بی‌غرضی صحبت کند، ولی تنها در صورتی که در این صحبت‌ها هیچ نیتی پنهان یا غرض خاصی وجود نداشته باشد.