گنجور

شمارهٔ ۲۵

عینک شود چو شیشه دل عقل پیر را
بیند به یک قماش پلاس و حریر را
کشتی نشین فقر در این بحر فتنه خیز
نیکو گرفته دامن موج حصیر را
جاهل کند بکوکب اقبال خویش ناز
نادان چراغ کرده گمان چشم شیر را
بیجاست ای بزرگ به ما خودنماییت
بسیار دیده ایم امیر و وزیر را
آسودگی اگر طلبی، برتری مجوی
راحت در آسیاست همین سنگ زیر را
درویش را به درگه حق ربط دیگرست
با مسجد است نسبت دیگر حصیر را
بیگانگان ز یاری هم خویش می شوند
عینک به جای پرده چشم است پیر را
واعظ عجب که پای نهد یاد حق در آن
تا از غبار غیر نروبی ضمیر را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عینک شود چو شیشه دل عقل پیر را
بیند به یک قماش پلاس و حریر را
هوش مصنوعی: وقتی انسان به دنیا و زندگی از دیدگاه خود بنگرد، مانند کسی می‌شود که از پشت عینک به دنیا نگاه می‌کند. در این حالت، عقل و تجربه‌اش به سادگی و روشنی، زیبایی‌ها و زرق و برق‌های دنیای مادی را می‌بیند، حتی اگر آن‌ها در پوشش‌های ساده و بی‌التهاب به نمایش درآمده باشند.
کشتی نشین فقر در این بحر فتنه خیز
نیکو گرفته دامن موج حصیر را
هوش مصنوعی: انسانی که در چنگال فقر به سر می‌برد، در این دنیای پر از مشکلات و پرچالش، با کمال هوشیاری به موانع و چالش‌های موجود روی آورده و به خوبی با شرایط خود سازگار شده است.
جاهل کند بکوکب اقبال خویش ناز
نادان چراغ کرده گمان چشم شیر را
هوش مصنوعی: نادانی با خودبینی به چیزی می‌پردازد که به آن دسترسی ندارد و به جای درک واقعیت، با خیالپردازی خود را فریب می‌دهد. در واقع، او به دنبال چیزی است که در تصورش بزرگ و مهم به نظر می‌رسد، اما در واقعیت، آنقدر که تصور می‌کند، ارزشمند نیست.
بیجاست ای بزرگ به ما خودنماییت
بسیار دیده ایم امیر و وزیر را
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، نمایش خود را به ما نشان نده، چون ما پیش‌تر امیران و وزرا را به خوبی دیده‌ایم.
آسودگی اگر طلبی، برتری مجوی
راحت در آسیاست همین سنگ زیر را
هوش مصنوعی: اگر به دنبال آرامش هستی، به دنبال برتری و راحتی مرو، چرا که واقعی‌ترین آسایش در همین سختی‌ها و چالش‌ها نهفته است.
درویش را به درگه حق ربط دیگرست
با مسجد است نسبت دیگر حصیر را
هوش مصنوعی: درویش و زاهد هر کدام رابطه‌ای متفاوت با خدا دارند؛ درویش به گونه‌ای نزدیک‌تر و عمیق‌تر به حقیقت پیوسته است، در حالی که زاهد ممکن است تنها به ظواهر دین در مسجد بپردازد. حصیر نیز که به عنوان زیرانداز استفاده می‌شود، نماد محبت و ارتباط عمیق با خداست که در دیانت اهمیت بیشتری دارد.
بیگانگان ز یاری هم خویش می شوند
عینک به جای پرده چشم است پیر را
هوش مصنوعی: بیگانگان وقتی به یکدیگر کمک می‌کنند، رفتار آن‌ها مانند استفاده از عینک به جای پرده‌ی چشم است. به این معنا که درک و دید آن‌ها کامل نیست و نمی‌توانند واقعیت را به درستی ببینند، همان‌طور که عینک نمی‌تواند جای پرده‌ی چشم را بگیرد. در واقع، این بیانگر ناتوانی در شناخت حقیقت و واقعیت است.
واعظ عجب که پای نهد یاد حق در آن
تا از غبار غیر نروبی ضمیر را
هوش مصنوعی: واعظ، جالب است که در حالی که به یاد خدا قدم می‌زند، نباید اجازه دهد که غبار دنیای غیر او، قلبش را آلوده کند.