گنجور

شمارهٔ ۱۱۷

جمشید کو؟ سکندر گیتی ستان کجاست؟
آن حشمت و جلال ملوک کیان کجاست؟
تاج قباد و، تخت فریدون، نگین جم
طبل سکندر و، علم کاویان کجاست؟
هر میل چل منار زبانیست در خروش
گوید، به صد زبان که: جم شه نشان کجاست؟
گردد ز گنبد هرمان، این صدا بلند
آنکو بنا نهاد مرا در جهان، کجاست؟
این بانگ از منار سکندر رسد بگوش:
دارا چه شد؟ سکندر گردون مکان کجاست؟
وا کرده است طاق مدائن دهن مدام
فریاد میکند که: انوشیروان کجاست؟
بر فرد فرد خشت خورنق نوشته است:
نعمان و آن دوریه صف چاکران کجاست؟
ای دل رهت به ملک نیشابور اگر فتد
آن جا سئوال کن، که: الب ارسلان کجاست؟
گر بگذری بدخمه سلجوقیان، بپرس
سنجر چگونه گشت و، ملکشاهتان کجاست؟
فرداست بلبلان چمن هم بعد فغان
خواهند گفت: واعظ شیرین زبان کجاست؟

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جمشید کو؟ سکندر گیتی ستان کجاست؟
آن حشمت و جلال ملوک کیان کجاست؟
هوش مصنوعی: کجاست جمشید، آن پادشاه بزرگ؟ سکندر که سرزمین‌ها را فتح کرد، کجاست؟ آن عظمت و شکوه پادشاهان کیان کجا رفته است؟
تاج قباد و، تخت فریدون، نگین جم
طبل سکندر و، علم کاویان کجاست؟
هوش مصنوعی: جایگاه و مقام‌های بزرگ تاریخی و افسانه‌ای مانند تاج قباد، تخت فریدون، انگشتر جم، طبل سکندر و پرچم کاویان کجا هستند؟
هر میل چل منار زبانیست در خروش
گوید، به صد زبان که: جم شه نشان کجاست؟
هوش مصنوعی: هر یک از این میل‌های چل منار، مثل زبانی است که در حال سخن گفتن است و به صد زبان به ما می‌گوید که نشانه‌ی جم، یعنی پادشاه بزرگ، کجاست؟
گردد ز گنبد هرمان، این صدا بلند
آنکو بنا نهاد مرا در جهان، کجاست؟
هوش مصنوعی: این صدا از گنبد آسمان بلند می‌شود، جایی که کسی مرا در این دنیا ساخته و آفریده است. کجاست آنجا؟
این بانگ از منار سکندر رسد بگوش:
دارا چه شد؟ سکندر گردون مکان کجاست؟
هوش مصنوعی: این صدا از منار سکندر به گوش می‌رسد: دارا چه بر سرش آمده؟ سکندر کجاست و جایگاه او در آسمان کجاست؟
وا کرده است طاق مدائن دهن مدام
فریاد میکند که: انوشیروان کجاست؟
هوش مصنوعی: طاق مدائن (پایتخت ساسانیان) به حالتی آسیب‌دیده و بی‌روح درآمده است و به طور مداوم فریاد می‌زند که انوشیروان، پادشاه بزرگ و نیکوکار، کجاست؟ این بیان نشان‌دهنده‌ی حسرت و اندوه بر فقدان او و شکوه روزهایی است که آن پادشاه بر سرزمین فرمانروایی می‌کرده است.
بر فرد فرد خشت خورنق نوشته است:
نعمان و آن دوریه صف چاکران کجاست؟
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که بر هر قطعه از خشت‌های شهر خورنق، نام نعمان حک شده است و از آنجا پرسیده می‌شود که کجاست آن صف قشقران که دور نعمان است. به نوعی نشان‌دهنده اهمیت و قرار گرفتن نام او در تاریخ و یادآوری دلاوری‌ها و دستاوردهای اوست، و همچنین اشاره به یادآوری یا جستجوی صفی از جنگجویان که در کنار او بوده‌اند.
ای دل رهت به ملک نیشابور اگر فتد
آن جا سئوال کن، که: الب ارسلان کجاست؟
هوش مصنوعی: ای دل، اگر به نیشابور سفر کردی، از آنجا بپرس که: البد ارسلان کجاست؟
گر بگذری بدخمه سلجوقیان، بپرس
سنجر چگونه گشت و، ملکشاهتان کجاست؟
هوش مصنوعی: اگر از میان ویرانه‌های سلطنت سلجوقیان عبور کنی، از یادگارهای سنجر بپرس و اینکه ملکشاه کجاست؟
فرداست بلبلان چمن هم بعد فغان
خواهند گفت: واعظ شیرین زبان کجاست؟
هوش مصنوعی: فردا، بلبلان باغ به گلایه خواهند پرداخت که کجا هست آن واعظ خوش‌زبان که ما را امیدوار کند؟