گنجور

شمارهٔ ۱۵ - شرار آتش عشق

بگویمت سخنی کاندر او نه جای اشک است
که هر که طاعت حق کرد افضل از ملک است
هر آنکه بندگی حق نکرد و سهل شمرد
به روز باز پسین، جایش اسفلین درک است
هر آنکه نیست به جانش شرار آتش عشق
به نزد اهل خرد، چون طعام بی نمک است
طلا چو بی غش و صافی درآید از بوته
دگر چه باکی و اندیشه ایش از محک است
روندهٔ ره کوی حبیب کی داند
که در میان رهش پرنیان و یا چنک است
الا! که جامهٔ ابر شمین ببر داری
مکن تو فخر بر آن کس که جامه اش قدک است
تو ذره پروری آموز کافتاب فلک
ز ذره پروریش جا به چارمین فلک است
طریق بنده نوازی از آن کسی آموز
که خادم در دولت سرای او ملک است
علی عالی اعلا که جبرئیل امین
ضمیر هر سخنش یا علی فدیت لک است
کسی که مهر علی نیست ذره ای به دلش
هزار مرتبه بدتر ز غاصب فدک است
کسی که بغض علی ذرهٔ ست در دل او
یقین به گفته ی«ترکی» که کمتر از کپک است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بگویمت سخنی کاندر او نه جای اشک است
که هر که طاعت حق کرد افضل از ملک است
هوش مصنوعی: به تو می‌گویم حرفی که در آن جایی برای گریه نیست، زیرا هر کس که اطاعت خدا را انجام دهد، از پادشاهی بهتر است.
هر آنکه بندگی حق نکرد و سهل شمرد
به روز باز پسین، جایش اسفلین درک است
هوش مصنوعی: هر کسی که از بندگی خدا غافل شود و آن را بی‌اهمیت بداند، در روز قیامت جایگاه او در پایین‌ترین دایره‌ها خواهد بود.
هر آنکه نیست به جانش شرار آتش عشق
به نزد اهل خرد، چون طعام بی نمک است
هوش مصنوعی: هر کسی که در درون خود شعله عشق را نداشته باشد، برای انسان‌های دانا مانند غذایی بی‌نمک است که هیچ طعمی ندارد.
طلا چو بی غش و صافی درآید از بوته
دگر چه باکی و اندیشه ایش از محک است
هوش مصنوعی: اگر طلا خالص و بدون ناخالصی باشد، دیگر نگران و در فکر چیزهای دیگر نباشید، زیرا ارزش واقعی آن مشخص می‌شود.
روندهٔ ره کوی حبیب کی داند
که در میان رهش پرنیان و یا چنک است
هوش مصنوعی: کسی که در مسیر دوستش در حرکت است، چه می‌داند که در بین راهش دشت نرمی وجود دارد یا سنگلاخ و موانع دشوار؟
الا! که جامهٔ ابر شمین ببر داری
مکن تو فخر بر آن کس که جامه اش قدک است
هوش مصنوعی: آگاه باش! تو که لباس زیبا و شیکی پوشیده‌ای، نباید به کسی که لباسش ساده‌تر است، فخر بفروشی.
تو ذره پروری آموز کافتاب فلک
ز ذره پروریش جا به چارمین فلک است
هوش مصنوعی: تو باید به پرورش ذرات بپردازی، زیرا خورشید آسمان به خاطر پرورش این ذرات، در چهارمین آسمان قرار دارد.
طریق بنده نوازی از آن کسی آموز
که خادم در دولت سرای او ملک است
هوش مصنوعی: راه و روش دوست‌داشتن بنده را از کسی بیاموز که خدمتکارش در دربارش مانند یک پادشاه است.
علی عالی اعلا که جبرئیل امین
ضمیر هر سخنش یا علی فدیت لک است
هوش مصنوعی: علی، شخصیت برجسته و والایی است که جبرئیل، فرشته‌ی مقرب، در عمق وجودش هر کلمه‌اش را با عشق و ارادت به او آغاز می‌کند.
کسی که مهر علی نیست ذره ای به دلش
هزار مرتبه بدتر ز غاصب فدک است
هوش مصنوعی: کسی که محبت و دوستی علی را در دل ندارد، از آن کسی که حق فدک را غصب کرده، هزاران بار بدتر است.
کسی که بغض علی ذرهٔ ست در دل او
یقین به گفته ی«ترکی» که کمتر از کپک است
هوش مصنوعی: کسی که در دلش حتی ذره‌ای کینه از علی دارد، به راستی مانند آن است که چیزی بیشتر از کپک در وجودش نیست.