گنجور

شمارهٔ ۴۵ - نوایی

غمش در نهانخانهٔ دل نشیند
به نازی که لیلی به محمل نشیند
به دنبال محمل چنان زار گریم
که از گریه‌ام ناقه در گل نشیند
خلد گر به پا خاری آسان بر آرم
چه سازم به خاری که در دل نشیند
پی ناقه‌اش رفتم آهسته ترسم
غباری به دامان محمل نشیند
مرنجان دلم را که این مرغ وحشی
ز بامی که برخاست مشکل نشیند
عجب نیست خندد اگر گل به سروی
که در این چمن پای در گل نشیند
بنازم به بزم محبت که آنجا
گدایی به شاهی مقابل نشیند
طبیب از طلب در دو گیتی میاسا
کسی چون میان دو منزل نشیند؟

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غمش در نهانخانهٔ دل نشیند
به نازی که لیلی به محمل نشیند
غم او در دل به آرامی و به زیبایی نشسته است، مانند اینکه لیلی با زینت و شکوه بر روی کجاوه(تخت روان) می‌نشیند.
به دنبال محمل چنان زار گریم
که از گریه‌ام ناقه در گل نشیند
به دنبال محمل [لیلی](هودج، اتاقک مانندی که روی شتر می‌بستند) آن‌قدر می‌گریم که صحرا از آب اشک‌های من به گِل‌زاری بدل شود و شتر او از رفتن در گل بماند.
خلد گر به پا خاری آسان بر آرم
چه سازم به خاری که در دل نشیند
اگر خار به پایم برود هرچند سوزنده باشد ولی به آسانی بیرون می‌آورم. با دردی که همچون خاری بر دلم فرو شده، چه کنم؟!
پی ناقه‌اش رفتم آهسته ترسم
غباری به دامان محمل نشیند
به آرامی به دنبال شترش رفتم، زیرا نگران بودم که گرد و غباری به پرده‌ی محمل(اتاقک روی شتر) او نشیند.
مرنجان دلم را که این مرغ وحشی
ز بامی که برخاست مشکل نشیند
دل مرا را نرنجان، زیرا این دل همچون پرنده‌ای آزاد و وحشی است، اگر برخیزد به سادگی بر بام نمی‌نشیند.
عجب نیست خندد اگر گل به سروی
که در این چمن پای در گل نشیند
هوش مصنوعی: چه تعجبی دارد اگر گلی بخندد وقتی سروی در این باغ پایش به گل‌ها می‌نشیند؟
بنازم به بزم محبت که آنجا
گدایی به شاهی مقابل نشیند
به جشن و محفل محبت(نوعی محفل همگانی که مشابه پیشرفته‌ی آن سماع را داریم) می‌بالم، جایی که در آن، نادار و دارا روبروی هم می‌نشینند. چراکه مقامات دنیا در آنجا بی‌معنی است.
طبیب از طلب در دو گیتی میاسا
کسی چون میان دو منزل نشیند؟
هوش مصنوعی: هرگز در دنیا درمانگر را در جستجوی خواسته‌هایش گم نکن، زیرا کسی که میان دو مقصد نشسته، به هیچ یک نمی‌رسد.

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"(ابوعطا) (۱۹:۲۱ - ۲۱:۴۹) نوازندگان: حبیب‌الله بدیعی (‎ویولن) خواننده آواز: محمودی خوانساری سراینده شعر آواز: طبیب اصفهانی (غزل) مطلع شعر آواز: غمت در نهانخانهٔ دل نشیند"
(آلبوم برگ سبز » شمارهٔ ۲۶۲)
"(سه گاه) (۰۶:۴۴ - ۰۷:۲۳) نوازندگان: پرویز یاحقی (‎ویولن) گوینده: آذرپژوهش سرایندگان اشعار متن برنامه: طبیب اصفهانی (غزل)"
(آلبوم یک شاخه گل » شمارهٔ ۲۰۸)
"(شور) (۱۳:۱۴ - ۱۵:۰۰) نوازندگان: همایون خرم (‎ویولن) ; نجاحی، مجید (‎سنتور) خواننده آواز: گلپایگانی، سیّدعلی‌اکبر سراینده شعر آواز: طبیب اصفهانی (غزل) مطلع شعر آواز: غمت در نهانخانهٔ دل نشیند"
(آلبوم گلهای رنگارنگ » شمارهٔ ۵۳۹)
"(شور) (۲۱:۲۳ - ۲۶:۵۱) نوازندگان: عبدالوهاب شهیدی (‎بربط عود) خواننده آواز: عبدالوهاب شهیدی سراینده شعر آواز: طبیب اصفهانی (غزل) مطلع شعر آواز: غمت در نهانخانهٔ دل نشیند"
(آلبوم برگ سبز » شمارهٔ ۱۱۱)
"(سه گاه) (۰۱:۴۲ - ۰۷:۵۶) نوازندگان: ارکستر بزرگ رادیو و تلویزیون ملی ایران به رهبری فرهاد فخرالدینی ترانه سرا: طبیب اصفهانی خواننده ترانه: محمدرضا شجریان، آهنگساز: محمدرضا لطفی، تنظیم آهنگ: جواد معروفی مطلع شعر ترانه: غمت در نهان خانه دل نشیند (ناز لیلی)"
(آلبوم گلهای تازه » شمارهٔ ۱۴۷)
"نوایی"
با صدای غلامعلی پورعطایی (آلبوم نوایی (آن دگر ۲))
"نوایی"
با صدای شادمهر عقیلی (آلبوم دهاتی)
"نوایی"
با صدای شادمهر عقیلی (آلبوم دهاتی)
"نوایی"
با صدای دریا دادور (آلبوم تورنتو ۲۰۰۸ (زنده))
"نوایی"
با صدای سارا نایینی (آلبوم نوایی)
"نوایی"
با صدای شکیلا (آلبوم اجرای زنده)
"نوایی"
با صدای شکیلا (آلبوم نوایی)
"نوایی"
با صدای رکسانا صرافی (آلبوم نوایی)
"نوایی"
با صدای The Badila Ensemble (آلبوم موسیقی شاه و شاهزاده)
"نوایی"
با صدای مهرداد هویدا (آلبوم حیرت)
"نوایی"
با صدای زویا ثابت (آلبوم همه جای ایران سرای من است)
"نوایی"
با صدای حاج محمود کریمی (مداح اهل بیت) (آلبوم نوحه)
"نوایی - تربت جام"
با صدای سیما بینا (آلبوم نوایی)
"نوایی"
با صدای مرجان وحدت (آلبوم حوا منم)
"نوایی"
با صدای مهسا وحدت (آلبوم دارم امیدی)
"نوایی"
با صدای گروه لیان (آلبوم نور و نار)
"نوایی"
با صدای کامران خاشع (آلبوم Fonte delle Fate (Musiche tradizionali))
"نوایی"
با صدای آیدین جودی (آلبوم من تو را می‌خواهم)
"نوایی"
با صدای هادی حدادی (آلبوم نوایی)
"نوایی"
با صدای غلامعلی پورعطائی (آلبوم نوایی)
"نوایی - اصل"
با صدای سوسن دیهیم (آلبوم دیوانهٔ خدا)
"کرد بیات"
با صدای غلامحسین بنان (آلبوم ترانه‌های بنان، افسون سخن)
"ناز لیلی"
با صدای محمدرضا شجریان (آلبوم بت چین)
"نهانخانهٔ دل"
با صدای بیژن بیژنی (آلبوم نهانخانهٔ دل)
"مقام نوایی (آوازی)"
با صدای پری ملکی (آلبوم یاد ایران)

حاشیه ها

1401/06/14 23:09
زیبا روز

طبیب از طلب در دو گیتی میاسا

کسی چون میان دو منزل نشیند؟این بیت شاهکار است .اولین پایه سلوک در راه عشق همان طلب

و خواستن چیزی ست که دردی دلخواه ولی جانکاه دارد .آنکه خود را دوست داشته باشد از چنین دردی فرار می کند اما آنکه واقعا عاشق است مجنون وار و حلاج گونه تا پای نیستی و دار هم برود باز از تلاش باز نمی ایستد .

1401/09/06 07:12
یوسف شیردلپور

گلهای تازه 147 بااجرایی حیرت انگیز از خسروآواز استاد شجریان

بیت هفتم چققققدر پرمعناست بنازم به بزم محبت  که آنجا

گدایی به شاهی مقابل نشیند، 

ببینید محبت به  خود به همنوع به

وبه پیرامون به وعجبا که حتی به حیوانات چه ها که نمیکند؟ 

آه که چه کم رنگ شده این روزها و بجای محبت خشم و نفرت وجاه طلبی وزیاده خواهی وزندگی فانتزی وسرعتی سر سام آور رخنه کرده دروجود اکثر ماها بااین سرعت که معلوم نیست تا ناکجا خواهیم رفت؟!؟ 🤔

فقط یک نکته جالب اینکه شروع بیت اول غمش درنهان خانه دل نشیند

درحالی که موقع خوانش شعر واجرای خوانندگان  غمت در نهان خانه دل نشیند میخوانند 🙏

 

1402/08/17 11:11
جهن یزداد

پی ناقه آهسته تر رو  که ترسم
 غباری بدامان محمل نشیند
خلد گر بپا خاری اسان دراید
 چه سازم بخاری که در دل نشبند
 مرنجان دلم را که این مرغ وحشی
  ز بامی که برخاست مشکل نشیند
 -
 دل نیست کبوتر که چو برخاست نشیند
 از گوشه بامی که پریدیم پریدیم

1403/02/07 10:05
بهروز پیلتن

مرنجان دلم را که این مرغ وحشی 

ز بامی که برخاست به مشکل نشیند 

این بیت از غزل طبیب اصفهانی شاهکار است 

همچنین هر مصراع این غزل گرانبها و سترگ

1403/04/27 13:06
بهار کهن

گنجور عزیز جای تعجبه که اثر عثمان خوافی در بین ترانه‌ها نیست

1403/05/18 11:08
احمدرضا نظری چروده

نور الدین عبد الرحمان جامی

 

  

 

غمت در نهانخانه دل نشیند 

به نازی که لیلی به محمل نشیند

 

به دنبال محمل سبکتر قدم زن 

مبادا غباری به محمل نشیند 

 

به پا گر خلد خار به آسان بر آید  

چه سازم ز خاری که بر دل نشیند

 

زگل گل بروید بصحن چمن ها

که بوی خوش آن بهر دل نشیند 

 

دلمرا مرنجان که این مرغ وحشی 

ز بامیکه بر خاست مشکل نشیند 

 

خوش آن کاروانی که شب راه طی کرد 

دم صبح اول به منزل نشیند 

 

بنازم به بزم محبت که آنجا  

گدایی وشاهی مقابل نشینن 

 

امیدواره جامی به فردای محشر 

به زیر لوای مزمل نشیند

این غزل را که تخلص جامی است درصفحه ای دیدم، که ثبت شده به نام عبدالرمان جامی.به نظرم طبیب اصفهانی این غزل را بازسازی کرده است. چون دردیوان  جامی ندیده ام، هنوز نظر قطعی نمیتوانم بدهم که این غزل ازجامی باشد.