گنجور

شمارهٔ ۵۰ - همه آلت درودگری

شاد باش ای مؤید سکنه
ای جوانمرد مهتر هنری
نشود از تو صنعتی پیدا
تا که بر مغز کرمه ای نخوری
تا جوازه بدو تنه بکشند
دره چوب بوده راهبری
وستره شو بدست یکتن بر
ورنه از هر دو بر میانه دری
با یکایک چو خوبرش جو کش
بروی تو دور روره و سه سری
همچو بالا زبر گرفته دو تن
رنج اری بباران دگری
با دو دستت چو نیم خار شوی
گر به بندند راستی نگری
همچو پرگار برکشیدی خط
گرد این چند عامی حشری
مال ایشان چو رنده میرندی
مال ایشان بزیر و تو زبری
بر سمی گشته ای عوانی را
که ز الماس تیز نوک تری
بی برنداق گرد گردن تو
نه بگردی و نه فرو گذری
چو سنه راست گشت بر تو عمل
جز به آب سیه فرو نبری
همچو بقران بزیر بار شوی
چون تراسه ز پیش و پس نبری
دسته تیشه در . . . س زن تو
با همه آلت درودگری

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شاد باش ای مؤید سکنه
ای جوانمرد مهتر هنری
هوش مصنوعی: خوشحال باش ای کسی که از سکنه شهر حمایت می‌کنی، ای جوانمرد با هنر و نیکویی.
نشود از تو صنعتی پیدا
تا که بر مغز کرمه ای نخوری
هوش مصنوعی: اگر به دیگران کمک نمی‌کنی و هیچ مهارت یا دانشی از خود نشان نمی‌دهی، نخواهی توانست از تجربیات و نظرات دیگران بهره‌مند شوی.
تا جوازه بدو تنه بکشند
دره چوب بوده راهبری
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برای عبور از مسیرهای سخت و دشوار، باید خود را رهبری کنیم و به مسئولیت‌های خود توجه داشته باشیم. اگرچه ممکن است در ابتدا دشوار به نظر برسد، اما با تلاش و هدایت می‌توانیم از موانع عبور کنیم.
وستره شو بدست یکتن بر
ورنه از هر دو بر میانه دری
هوش مصنوعی: به دنبال کسی باش که تو را به خوبی درک کند و در کنار آن، از قرار گرفتن در موقعیت‌های سخت و دوگانه پرهیز کن.
با یکایک چو خوبرش جو کش
بروی تو دور روره و سه سری
هوش مصنوعی: با هر کدام از دوستان و آشنایان خود مانند یک شیرین‌زبان و خوش‌برخورد رفتار کن، تا در هر دور و جمعی که هستی، همیشه در اوج و بی‌نقص به نظر بیایی.
همچو بالا زبر گرفته دو تن
رنج اری بباران دگری
هوش مصنوعی: دو نفر مانند دو پرنده در اوج آسمان به هم نزدیک شده‌اند. یکی از آن‌ها به دیگری می‌گوید که سختی و مشکلات را تحمل کن و بگذار دیگران از این باران لطیف برخوردار شوند.
با دو دستت چو نیم خار شوی
گر به بندند راستی نگری
هوش مصنوعی: اگر با دست‌هایت به کسی کمک کنی و در سختی‌ها او را یاری کنی، حتی اگر در موقعیتی سخت قرار بگیری، باید به حقیقت و درستی نگاه کنی و از آن غافل نشوی.
همچو پرگار برکشیدی خط
گرد این چند عامی حشری
هوش مصنوعی: شما مانند یک پرگار، خطی گرداگرد این جمعیت بی‌خبر و ناآگاه کشیدید.
مال ایشان چو رنده میرندی
مال ایشان بزیر و تو زبری
هوش مصنوعی: مال آن‌ها مثل گندمی است که در آسیاب خرد می‌شود، مال آن‌ها آسیب می‌بیند، اما تو قدرت و قاعده‌مندی را نشان می‌دهی.
بر سمی گشته ای عوانی را
که ز الماس تیز نوک تری
هوش مصنوعی: تو مانند سمی شده‌ای که از تیزی نوک الماس قوی‌تر و خطرناک‌تر است.
بی برنداق گرد گردن تو
نه بگردی و نه فرو گذری
هوش مصنوعی: بدون وجود گردن‌بند، نه به دور تو می‌چرخد و نه از تو دور می‌شود.
چو سنه راست گشت بر تو عمل
جز به آب سیه فرو نبری
هوش مصنوعی: وقتی سال به خوبی و راستای خود می‌رسد، اعمال تو جز با آب سیاه به جایی نخواهد رفت.
همچو بقران بزیر بار شوی
چون تراسه ز پیش و پس نبری
هوش مصنوعی: اگر همچون گاوان زیر بار زحمت بروی، نمی‌توانی از گذشته و آینده خود دور شوی و همیشه در چنگال مشکلات خواهی ماند.
دسته تیشه در . . . س زن تو
با همه آلت درودگری
هوش مصنوعی: با تمام وجود و مهارتت، کار کن و ابزارت را به بهترین شکل به کار بگیر.