گنجور

شمارهٔ ۴۳ - سالار بک

سالار بک ای از در احسنت و زه زه
ای خسرو احسان ترا لشکر انبه
زوار شده خسرو احسان ترا خیل
دست تو وزیر است قوی همت و بشکه
اجرائی کز دست سخای تو رهی راست
از بهر که وله نرسید است زده نه
در سر هوس فسق و فجور است و ندارم
یک جو که بر آن فسق توان کرد توجه
بی سیم که وله نتوان یافت بهر حال
در پای سوی که بردم و دست سوی مه
آنگاه برون آیم سرمست و بن و آیز
چون سبلت اعدای تو بار و مه پر گه
صله بده و شعر مخوان از قبل آنک
تا بر تو و شعرم نکند خلق فهاقه
تا باد نه چون خاک بود آب نه چون نار
نامور نه چون مار بود کاه نه چون که
چندانت بقا بادا در دولت و اقبال
کز دور و سکون چرخ و زمین آید بسته

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سالار بک ای از در احسنت و زه زه
ای خسرو احسان ترا لشکر انبه
هوش مصنوعی: سالار بزرگ، تو که از در نیکی و خوبی وارد می‌شوی، و ای خسرو، مهربانی تو لشکری از نعمت‌ها را به همراه دارد.
زوار شده خسرو احسان ترا خیل
دست تو وزیر است قوی همت و بشکه
هوش مصنوعی: خسرو که به مردمان احسان می‌کند، در حال حاضر با گروهی از یارانش احاطه شده است. این یاران چون وزیرانی با اراده و توانمند هستند.
اجرائی کز دست سخای تو رهی راست
از بهر که وله نرسید است زده نه
هوش مصنوعی: عملی که به خاطر سخاوت تو به درستی انجام شده، نشان می‌دهد که به خاطر کسی که به او رسیدگی نشد، به نتیجه نرسیده است.
در سر هوس فسق و فجور است و ندارم
یک جو که بر آن فسق توان کرد توجه
هوش مصنوعی: در دل من آرزوی گناه و زشت‌کاری وجود دارد، اما حتی یک پول هم ندارم که بتوانم به آن خواسته‌ام توجهی کنم.
بی سیم که وله نتوان یافت بهر حال
در پای سوی که بردم و دست سوی مه
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به این موضوع اشاره دارد که در هیچ حالتی نمی‌توان بی‌سیم را پیدا کرد و این به معنای عدم دسترسی به ارتباطات و ارتباط عاطفی است. در ادامه، شاعر به این می‌پردازد که در کجا قدم نهاده و به کدام سمت رفته، و دستش به سوی محبوب یا هدفی بلند پروازانه دراز شده است. به طور کلی، حس ناامیدی و تمایلی عمیق به ارتباط در آن محسوس است.
آنگاه برون آیم سرمست و بن و آیز
چون سبلت اعدای تو بار و مه پر گه
هوش مصنوعی: سپس با خوشحالی و سرمستی از منزل بیرون می‌آیم، مانند شب که ابرهای تاریک حاکم شوند و بر سر دشمنان تو بیفتد.
صله بده و شعر مخوان از قبل آنک
تا بر تو و شعرم نکند خلق فهاقه
هوش مصنوعی: رابطه برقرار کن و در مورد شعر صحبت نکن، زیرا ممکن است که مردم درباره تو و شعر من قضاوت نادرستی داشته باشند.
تا باد نه چون خاک بود آب نه چون نار
نامور نه چون مار بود کاه نه چون که
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تا زمانی که باد به شکل خاک درنیاید و آب به مانند آتش مشهور نشود، و همچنین کاه شبیه مار نگردد، چیزها به آن شکلی که باید باشند باقی خواهند ماند. در واقع، تغییرات اساسی و محسوس در دنیا وجود دارد، اما در عین حال هر چیزی باید در ماهیت واقعی و طبیعی خود باقی بماند.
چندانت بقا بادا در دولت و اقبال
کز دور و سکون چرخ و زمین آید بسته
هوش مصنوعی: چند روزی بر این نعمت و خوشبختی باقی خواهی ماند، زیرا با گذر زمان و تغییرات جهان، روزگار به حالت سکون و آرامش نمی‌رسد.