گنجور

شمارهٔ ۴۸ - در مدح ثقة الدین

ای سرو سرمایه کرام سمرقند
نام تو مشهورتر ز نام سمرقند
شمس امینان و صائبان ثقة الدین
معتمد شاه و خاص و عام سمرقند
احمد بن الامام آنکه ز رتبت
سرور و سرمایه کرام سمرقند
از تو پسر صاین و امین سمرقند
پور و پدر مفتی و امام سمرقند
گر بسمرقند هیچ نعمت نبود
فر تو بس نعمت تهام سمرقند
از خوشی و خرمی چو دار سلام است
با فر و زیب تو هر مقام سمرقند
خواهد دار السلام تا تو دروئی
کاید هر روز بر سلام سمرقند
هر که درو بنگرد بدیده تعظیم
گردد از جمله عظام سمرقند
بیت حرامست خانه تو ز تعظیم
حامی او اهل احترام سمرقند
خان و در جود او نهاده گشاده
از ره انعام بر عوام سمرقند
هست ز خوان تو ای کریم بسی خلق
بیخبر از عشرت طعام سمرقند
خوان نه و نان ده کریم وار و میندیش
از حسد و طعنه لئام سمرقند
کرد ترا مام و باب راد بدینسان
از شفقت نیک باب و مام سمرقند
بشنوی ارچه زبان ندارد شکرت
از در و دیوار و صحن و بام سمرقند
گرچه سمرقند بی کلام نگوید
گوید مدح تو بی کلام سمرقند
شهری نبود در او همامی نبود
ای تو و فرزند تو همام سمرقند
بر تو و فرزند تست امن و صیانت
بر قلم بوئیان قوام سمرقند
کار شما بر نظام باد و به رونق
ای ز شما رونق و نظام سمرقند

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای سرو سرمایه کرام سمرقند
نام تو مشهورتر ز نام سمرقند
هوش مصنوعی: ای سرو زیبای سمرقند، زیبایی و بزرگی تو بیشتر از نام خود سمرقند شناخته شده است.
شمس امینان و صائبان ثقة الدین
معتمد شاه و خاص و عام سمرقند
هوش مصنوعی: شمس، مورد اعتماد و امانت‌دار، هم برای مردم عادی و هم برای شخصیت‌های برجسته، در سمرقند بوده است.
احمد بن الامام آنکه ز رتبت
سرور و سرمایه کرام سمرقند
هوش مصنوعی: احمد، پسر امام، کسی است که به خاطر مقام بلند و ارزشمندی که دارد، در سمرقند به احترام و شایستگی معروف است.
از تو پسر صاین و امین سمرقند
پور و پدر مفتی و امام سمرقند
هوش مصنوعی: تو، پسر فردی نیکوکار و مورد اعتماد از سمرقند، هستی و پدرت، عالم و پیشوای مذهبی در سمرقند است.
گر بسمرقند هیچ نعمت نبود
فر تو بس نعمت تهام سمرقند
هوش مصنوعی: اگر در سمرقند هیچ نعمتی نباشد، وجود تو خود به اندازه‌ی کافی نعمت و برکت است.
از خوشی و خرمی چو دار سلام است
با فر و زیب تو هر مقام سمرقند
هوش مصنوعی: وقتی که خوشحالی و شادی در دل دارم، به زیبایی و زیبایی تو مانند سلامی است به هر مکانی که در سمرقند هست.
خواهد دار السلام تا تو دروئی
کاید هر روز بر سلام سمرقند
هوش مصنوعی: هر روز که تو در سلام بیفتی، سمرقند برایت بهشتی می‌شود و مانند دارالسلام خواهد بود.
هر که درو بنگرد بدیده تعظیم
گردد از جمله عظام سمرقند
هوش مصنوعی: هر کسی که به سمرقند نگاه کند، از بزرگی و عظمت آن به احترام می‌ایستد.
بیت حرامست خانه تو ز تعظیم
حامی او اهل احترام سمرقند
هوش مصنوعی: خانه‌ات به احترام و بزرگداشت او حرام است، زیرا تو اهل احترام و ارادت به سمرقند هستی.
خان و در جود او نهاده گشاده
از ره انعام بر عوام سمرقند
هوش مصنوعی: خاندان و ثروت او به راحتی در دسترس مردم عادی سمرقند قرار دارد.
هست ز خوان تو ای کریم بسی خلق
بیخبر از عشرت طعام سمرقند
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، از سفره‌ی تو بسیاری از مردم بی‌خبرند و از لذت‌های غذایی سمرقند اطلاعی ندارند.
خوان نه و نان ده کریم وار و میندیش
از حسد و طعنه لئام سمرقند
هوش مصنوعی: بنشین و غذا بخور و نان بر سفره بگذار، مانند یک انسان بخشنده و با محبت. از حسادت و طعنه‌های آدم‌های پست و بدگفتار نگرانی نداشته باش.
کرد ترا مام و باب راد بدینسان
از شفقت نیک باب و مام سمرقند
هوش مصنوعی: تو را پدر و مادر با محبت و مهربانی بزرگ کرده‌اند، و این نیکی پدر و مادر در سرزمین سمرقند، نشانه‌ای از عشق و забот انگیزشان است.
بشنوی ارچه زبان ندارد شکرت
از در و دیوار و صحن و بام سمرقند
هوش مصنوعی: اگرچه زبان ندارد، اما زیبایی و شکوه سمرقند از هر سو خود را نشان می‌دهد و تو می‌توانی از در و دیوار، صحن و بام آن، نشانه‌های شکرگزاری و عظمت را بشنوی.
گرچه سمرقند بی کلام نگوید
گوید مدح تو بی کلام سمرقند
هوش مصنوعی: هرچند سمرقند خود به زبان نمی‌آید، اما زیبایی تو را بدون کلام ستایش می‌کند.
شهری نبود در او همامی نبود
ای تو و فرزند تو همام سمرقند
هوش مصنوعی: در این شهر هیچ کس نبود که همام، یعنی کسی که از لذت‌های زندگی بهره‌مند باشد، وجود داشته باشد، ای تو و فرزند تو که همام سمرقند هستید.
بر تو و فرزند تست امن و صیانت
بر قلم بوئیان قوام سمرقند
هوش مصنوعی: این ابیات به تأکید بر امنیت و حفاظت از شما و فرزندتان اشاره دارد و به نوعی بیان می‌کند که حضور شما موجب استحکام و قوام در منطقه‌ای مانند سمرقند است. به عبارت دیگر، وجود شما و نسل‌تان باعث ایجاد آرامش و پایداری در این سرزمین می‌شود.
کار شما بر نظام باد و به رونق
ای ز شما رونق و نظام سمرقند
هوش مصنوعی: شما باعث برقراری نظم و رونق هستید و از شماست که سمرقند به شکوه و شکوفایی می‌رسد.