گنجور

شمارهٔ ۱۶۸ - در مدح طغان خان سلطان

شه انجم به پیروزی شهنشاه
محول شد برین پیروزه خرگاه
ز برج ماهی لؤلؤ پشیزه
ببرج تیره مرجان چراگاه
ز تحویل شه انجم بتعجیل
چو نوروز جلالی گشت آگاه
بدرگاه آمده تاریخ نو کرد
بایام جلال الدین شهنشاه
تغان خان مهتر شاهان مشرق
خداوند نگین و حصه و گاه
فریدون فتر کیکاوس حشمت
سکندر بخت دارا تخت جم جاه
ز شاهان مروراز . . . سد
بنوبت پنج و نوبتگاه پنجاه
ظفر یابی که یابد هر چه جوید
بعالم جز شریک و مثل و همتاه
بتیغ آسمان گون آسمان وار
کند صبح معادی را شبانگاه
بنعل باد پای از پشت ماهی
فشاند گرد بر پیشانی ماه
ز شیر رایت او شیر گردون
بترسد چون ز شیر بیشه روباه
زمانه گردن گردنکشانرا
بطوق طوع او دارد باکراه
ز دامان وجود دوستانش
همی دست حوادث ماند کوتاه
بعهد عدل او از ظلم کس را
ز دل بر لب نیامد ناله و آه
سران لشکر او را ز اطراف
زمین بوسند شاهان بر سر راه
بعون الله از اینسان ملکداری
مسلم شد بر او الحمد لله

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شه انجم به پیروزی شهنشاه
محول شد برین پیروزه خرگاه
هوش مصنوعی: ستاره‌ها به فرمان شهنشاه به پیروزی و نیکی تغییر مسیر داده‌اند و بر این پیروزی، پرده‌ای از شادی و خوشی گسترده شده است.
ز برج ماهی لؤلؤ پشیزه
ببرج تیره مرجان چراگاه
هوش مصنوعی: از آسمان که برج ماهی در آن قرار دارد، دانه‌های درخشان لؤلؤ (مروارید) را برمی‌چینند و به مکان‌های تیره مرجان می‌برند که مانند چراگاه خوشبو و زیباست.
ز تحویل شه انجم بتعجیل
چو نوروز جلالی گشت آگاه
هوش مصنوعی: با تحویل شاه آسمان و درخشش او، مانند جشن نوروز جلالی، آگاهی و روشنایی فراگیر شد.
بدرگاه آمده تاریخ نو کرد
بایام جلال الدین شهنشاه
هوش مصنوعی: تاریخ جدیدی در درگاه شاه جلال‌الدین نوشته شده است.
تغان خان مهتر شاهان مشرق
خداوند نگین و حصه و گاه
هوش مصنوعی: تغان خان، فرمانروای بزرگ شاهان شرق، صاحب قدرت و مقام و جایگاه خاصی است.
فریدون فتر کیکاوس حشمت
سکندر بخت دارا تخت جم جاه
هوش مصنوعی: فریدون، پسر کیکاوس، با شکوه و عظمت مانند سکندر و با بختی که مانند دارا بود، بر تخت جم و در جایگاهش قرار گرفت.
ز شاهان مروراز . . . سد
بنوبت پنج و نوبتگاه پنجاه
هوش مصنوعی: در میان پادشاهان، بررسی‌ها و تماشای کارها نشان می‌دهد که در یک زمان مشخص، امور و وظایف به پنج دسته تقسیم می‌شود و برای هر دسته نیز یک فرصت خاص وجود دارد که در مجموع به پنجاه فرصت می‌رسد.
ظفر یابی که یابد هر چه جوید
بعالم جز شریک و مثل و همتاه
هوش مصنوعی: کسی که به پیروزی می‌رسد، هر آنچه را بخواهد به دست می‌آورد و در این دنیا هیچ شریک، مثالی یا هم‌تایی ندارد.
بتیغ آسمان گون آسمان وار
کند صبح معادی را شبانگاه
هوش مصنوعی: با نور آسمانی و زیبایی‌های آسمان، صبحی را که نشان از قیامت و معاد دارد، در شب روشن می‌کند.
بنعل باد پای از پشت ماهی
فشاند گرد بر پیشانی ماه
هوش مصنوعی: باد در حال وزیدن است و از پشت ماهی، گردی را به پیشانی ماه می‌پاشد.
ز شیر رایت او شیر گردون
بترسد چون ز شیر بیشه روباه
هوش مصنوعی: شیر بزرگ آسمان از شیر جنگل می‌ترسد، همان‌طور که روباه از شیر می‌ترسد.
زمانه گردن گردنکشانرا
بطوق طوع او دارد باکراه
هوش مصنوعی: زمانه با گردنکشان به ملایمت رفتار می‌کند، اما در پشت این رفتار، نارضایتی و ناز و نوازش نهفته است.
ز دامان وجود دوستانش
همی دست حوادث ماند کوتاه
هوش مصنوعی: حوادث نتوانسته‌اند به دوستانش آسیب برسانند و همیشه در کنار آن‌ها باقی مانده است.
بعهد عدل او از ظلم کس را
ز دل بر لب نیامد ناله و آه
هوش مصنوعی: به خاطر انصاف او، هیچ‌کس از دلش به خاطر ظلم، ناله و آهی بیرون نیامد.
سران لشکر او را ز اطراف
زمین بوسند شاهان بر سر راه
هوش مصنوعی: رهبران قوای او از تمامی نقاط زمین به او احترام می‌گذارند و پادشاهان در مسیر او به نشانه ارادت، بر سر او سجده می‌کنند.
بعون الله از اینسان ملکداری
مسلم شد بر او الحمد لله
هوش مصنوعی: به یاری خداوند، سلطنت‌داری این انسان ثابت شد، پس شکر و سپاس خداوند بر او باد.