گنجور

بند یازدهم

ای خاک کربلا تو بهشت برین شدی
زآنرو که جای خسرو دنیا و دین شدی
نازی اگر به کعبه و بالی اگر، به عرش
زیبد چو جای آن بدن نازنین شدی
هستی زمین و قدر تو از آسمان گذشت
یا حبّذا، زمین که به از، هر زمین شدی
خوابیده بسکه سبز خطان در تو گلعذار
یک باغ پر ز نسترن و یاسمین شدی
از نافه های خون ز غزالان هاشمی
بالله خطاست گویمت ار، مشک چین شدی
جان جهان چو در تو نهان شد به روزگار
زان جان پاک منظرِ جان آفرین شدی
بگزیده جای در تو چو آن شاهباز عرش
تا روز حشر مهبط روح الامین شدی
پنهان چو شد پناه خلایق به کوی تو
زان شد که کعبه ی دل اهل یقین شدی
خورشید اگر کند ز تو پیوسته کسب نور
زانرو بود، که مطلع انوار دین شدی
بوی بهشت از تو رسد بر مشام جان
ای خاک تا به نکهت سیبش قرین شدی
از عرش چون فتاده به فرش تو گوشوار
زیبد اگر، به چرخ زنی چترِ افتخار

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای خاک کربلا تو بهشت برین شدی
زآنرو که جای خسرو دنیا و دین شدی
هوش مصنوعی: ای خاک کربلا، تو بهشتی برای انسان‌ها شدی، زیرا محل قرار گرفتن سلطان عالم و دین هستی.
نازی اگر به کعبه و بالی اگر، به عرش
زیبد چو جای آن بدن نازنین شدی
هوش مصنوعی: اگر زیبایی تو به کعبه می‌رسد و شکوهت به عرش، وقتی که آن بدن نازنین تو در اینجا حضور دارد، همه‌جا آراسته و زیباست.
هستی زمین و قدر تو از آسمان گذشت
یا حبّذا، زمین که به از، هر زمین شدی
هوش مصنوعی: وجود زمین و جایگاه تو از آسمان هم فراتر رفت. خوشا به حال زمین که تو برتری بر هر زمینی.
خوابیده بسکه سبز خطان در تو گلعذار
یک باغ پر ز نسترن و یاسمین شدی
هوش مصنوعی: چنان در خواب و آرامش غرق شده‌ای که زیبایی‌ات مانند یک باغ پر از گل‌های نسترن و یاسمین شده است.
از نافه های خون ز غزالان هاشمی
بالله خطاست گویمت ار، مشک چین شدی
هوش مصنوعی: از موهای خونین غزالان هاشمی، به خدا سوگند می‌گویم اگر تو هم به عنوان عطر چینی باشی، این کار خطاست.
جان جهان چو در تو نهان شد به روزگار
زان جان پاک منظرِ جان آفرین شدی
هوش مصنوعی: وقتی جان عالم در تو پنهان شد، در طول زمان آن جان پاک به شکلی زیبا و دلنشین تبدیل گشت.
بگزیده جای در تو چو آن شاهباز عرش
تا روز حشر مهبط روح الامین شدی
هوش مصنوعی: به عنوان یک شاهین بلندپرواز که در عرش آسمان نشسته، تو نیز در دل این انسان، جایگاهی ویژه و برگزیده داری. از این رو، تا روز قیامت، روحی پاک و الهی در وجود تو ساری و جاری خواهد بود.
پنهان چو شد پناه خلایق به کوی تو
زان شد که کعبه ی دل اهل یقین شدی
هوش مصنوعی: زمانی که خلایق در سختی‌ها و گرفتاری‌ها به پناهگاه تو روی می‌آورند، به این دلیل است که تو به کعبه‌ای برای دل‌های اهل یقین تبدیل شده‌ای.
خورشید اگر کند ز تو پیوسته کسب نور
زانرو بود، که مطلع انوار دین شدی
هوش مصنوعی: اگر خورشید پیوسته از تو نور بگیرد، به همین دلیل است که تو منبعی از روشنایی‌های دین شده‌ای.
بوی بهشت از تو رسد بر مشام جان
ای خاک تا به نکهت سیبش قرین شدی
هوش مصنوعی: عطر بهشت از تو به مشام جان می‌رسد، ای خاک، چرا که با عطر سیبش همراه شده‌ای.
از عرش چون فتاده به فرش تو گوشوار
زیبد اگر، به چرخ زنی چترِ افتخار
هوش مصنوعی: اگر از مرتبه‌ی بالا به پایین درآیی، زیباست که به خود زینت ببخشی، آن‌گاه که در آسمان افتخار را به نمایش می‌گذاری.