گنجور

شمارهٔ ۸

گیرم نبود نای سرچنگ سلامت
چنگ ار نبود مرغ شباهنگ سلامت
گر باده ی گلرنگی و طرف چمنی نیست
اشک بصر خویش و دل تنگ سلامت
برآئینه ی خاطر اگر زنگ ملال است
از صحبت زاهد سر این زنگ سلامت
از دوری خلقم به سر، ار، هنگ خرد نیست
جانم بود از این سر بی هنگ سلامت
صدبار، زمی توبه نمودیم و شکستیم
صدبار دگر باز سر سنگ سلامت
زین زهد ربایی که مرا هست چه حاصل
از نام گذشتیم سر ننگ سلامت
مارا، حبشی خال توگر، دل نرباید
زلفین تو یعنی سپه زنگ سلامت
دین نبی اندر کف این فرقه ی بی دین
چون شیشه بود در بغل سنگ سلامت
هستند دو ابروی تو در جنگ و کشاکش
در قتل «وفایی» سراین جنگ سلامت

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گیرم نبود نای سرچنگ سلامت
چنگ ار نبود مرغ شباهنگ سلامت
هوش مصنوعی: بگذار فرض کنیم که موسیقی و ساز دلنشین در دسترس نیست، اما اگر پرنده‌ای چون بلبل هم نباشد، همچنان می‌توان از زیبایی و آرامش شب لذت برد.
گر باده ی گلرنگی و طرف چمنی نیست
اشک بصر خویش و دل تنگ سلامت
هوش مصنوعی: اگر شراب رنگین و بهاری نیست، پس اشک چشمانم و دل تنگم سلامتی‌ام را نشان می‌دهد.
برآئینه ی خاطر اگر زنگ ملال است
از صحبت زاهد سر این زنگ سلامت
هوش مصنوعی: اگر در دل انسان اثر غم و اندوهی وجود دارد، به خاطر صحبت با زاهدان و انسان‌های خشک و بی‌روح است.
از دوری خلقم به سر، ار، هنگ خرد نیست
جانم بود از این سر بی هنگ سلامت
هوش مصنوعی: از دوری مردم، عقل و خرد را از دست داده‌ام، اما جانم از این بی‌خبری و بی‌حوصلگی سالم مانده است.
صدبار، زمی توبه نمودیم و شکستیم
صدبار دگر باز سر سنگ سلامت
هوش مصنوعی: ما بارها توبه کردیم و هر بار آن را نقض کردیم، اما دوباره به همان سنگ سرسخت سلامت برمی‌گردیم.
زین زهد ربایی که مرا هست چه حاصل
از نام گذشتیم سر ننگ سلامت
هوش مصنوعی: از این زهد و پارسایی که تو داری، برای من هیچ سودی ندارد. ما از نام و آبروی خود گذشتیم، تا به سلامت برسیم، ولی این سرنوشت خود را ننگین می‌دانم.
مارا، حبشی خال توگر، دل نرباید
زلفین تو یعنی سپه زنگ سلامت
هوش مصنوعی: دل ما در عشق تو به اندازه‌ای قوی است که هیچ‌کدام از زلف‌های سیاهت نمی‌تواند آن را متزلزل کند.
دین نبی اندر کف این فرقه ی بی دین
چون شیشه بود در بغل سنگ سلامت
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که دین پیامبر در دست این گروه بی‌دین مانند شیشه‌ای است که در آغوش سنگی قرار دارد و به همین دلیل در معرض خطر و آسیب‌پذیری است. به عبارتی، اعتقادات و ارزش‌های مقدس به راحتی می‌توانند آسیب ببینند یا به خطر بیفتند در میان انسان‌هایی که از آن‌ها دوری می‌کنند یا به آن‌ها احترام نمی‌گذارند.
هستند دو ابروی تو در جنگ و کشاکش
در قتل «وفایی» سراین جنگ سلامت
هوش مصنوعی: دو ابروی تو در حال نزاع و کشمکش‌اند و در این نبرد، «وفایی» را به قتل می‌رسانند. اما در این جنگ، سلامت تو حفظ می‌شود.