گنجور

غزل شمارهٔ ۱۶ - مرغ زخمی

ای جگر گوشه کیست دمسازت
با جگر حرف می‌زند سازت
تار و پودم در اهتزاز آرد
سیم ساز ترانه‌پردازت
حیف نای فرشتگانم نیست
تا کنم ساز دل هم‌آوازت
وای ازین مرغ عاشق زخمی
که بنالد به زخمهٔ سازت
چون من ای مرغ عالم ملکوت
کی شکسته است بال پروازت
شور فرهاد و عشوهٔ شیرین
زنده کردی به شور و شهنازت
نازنینا نیازمند توام
عمر اگر بود می‌کشم نازت
سوز و سازت به اشک من ماند
که کشد پرده از رخ رازت
چون ننالی که درگرفته چو نی
شور شیرین‌لبان طنازت
چشم من در پی تو خواهد بود
در کجا بینم ای پسر بازت
گاهی از لطف سرفرازم کن
شکر سرو قد سرافرازت
شهریار این نه شعر حافظ بود
که به سر زد هوای شیرازت

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای جگر گوشه کیست دمسازت
با جگر حرف می‌زند سازت
هوش مصنوعی: ای عزیز دل من، چه کسی با تو هم‌دل و هم‌زبان است که با جان و دل از تو صحبت می‌کند؟
تار و پودم در اهتزاز آرد
سیم ساز ترانه‌پردازت
هوش مصنوعی: نغمه‌های زندگی و احساسات من در حال حرکت و تغییر است، مانند سازنده‌ای که به نغمه‌سازی مشغول است.
حیف نای فرشتگانم نیست
تا کنم ساز دل هم‌آوازت
هوش مصنوعی: نای فرشتگانم را برای تو نخواهم نواخت، چون دل من با تو هماهنگ نیست.
وای ازین مرغ عاشق زخمی
که بنالد به زخمهٔ سازت
هوش مصنوعی: آه از این پرنده‌ی عاشق زخم‌خورده که به خاطر صدای ساز تو شکایت می‌کند.
چون من ای مرغ عالم ملکوت
کی شکسته است بال پروازت
هوش مصنوعی: ای مرغی که در عالم ملکوت پرواز می‌کنی، آیا هیچ‌گاه بال و پروازت شکسته شده است؟
شور فرهاد و عشوهٔ شیرین
زنده کردی به شور و شهنازت
هوش مصنوعی: تو با زیبایی و جذابیت خود، عشق و شور داستان فرهاد و شیرین را دوباره زنده کرده‌ای.
نازنینا نیازمند توام
عمر اگر بود می‌کشم نازت
هوش مصنوعی: عزیزم، من به تو نیاز دارم و اگر عمری باقی باشد، با شوق از تو پذیرایی می‌کنم.
سوز و سازت به اشک من ماند
که کشد پرده از رخ رازت
هوش مصنوعی: احساسات و غم‌های تو شبیه اشک‌هایی است که من می‌ریزم، گویی این اشک‌ها پرده‌ی از رازهای تو را کنار می‌زنند.
چون ننالی که درگرفته چو نی
شور شیرین‌لبان طنازت
هوش مصنوعی: اگر ناله نکنی، چگونه می‌توانی احساسات شیرین و دلنشین آن طنازان زیبا را درک کنی؟
چشم من در پی تو خواهد بود
در کجا بینم ای پسر بازت
هوش مصنوعی: چشم من همیشه به دنبال تو خواهد بود، در کجا می‌توانم تو را ببینم ای پسر برگرد.
گاهی از لطف سرفرازم کن
شکر سرو قد سرافرازت
هوش مصنوعی: گاهی با محبت و لطف خود، مرا از نگرانی‌ها و مشکلات رها کن و به خاطر زیبایی و قامت باشکوهت از تو سپاسگذاری کنم.
شهریار این نه شعر حافظ بود
که به سر زد هوای شیرازت
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که شعری که شهریار سروده، مانند اشعار حافظ نیست و از عشق و شوق به شهر شیراز الهام گرفته نشده است. به عبارت دیگر، این شعر به زیبایی و جذابیت ویژه شیراز اشاره نمی‌کند و البته یادآور حس و حال خاص شعرهای حافظ نیست.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۶ - مرغ زخمی به خوانش پری سانکنی عندلیب

حاشیه ها

1389/06/08 09:09
رحیم مدد

سلام.این شعر را مرحوم شهریار در وصف استاد تار جلیل شهناز سروده اند که بسیار زیبا توصیف زیبایی از ساز شهناز را کرده اند

1392/04/30 08:06
محسن

این شعر را جناب شهریار برای آقای «استاد هرمزی» سروده اند.
منبع: (قسمت درگذشت)
پیوند به وبگاه بیرونی

1394/03/16 19:06
ناشناس

بهد از بیت هشتم دو بیت دیگر نیز وجود دارد - چون ننالی که در گرفته چو نی شور شیرین لبان طنازت بیت بعدی چشم من در بی تو خواهد بود در کجا بینم ای بسر بازت استاداین شعر را در اثر اشنایی با احمد فرقانی جوانی مودب وباکمال و هنرمنند که اهل خراسان بود و در حضور استاد سه تار نواخته بود در سال 1319 در تهران سروده اند-از جلد دوم در خلوت شهریار-

1396/07/07 01:10
مهدی ملک زاده

کاش مردم ما بفهمند که ویکی پدیا منبع محسوب نمیشه
همونطوری که حاشیه نویسی های گنجور منبع قابل اعتمادی برای ارجاع دادن نیست