شاه نعمت‌الله ولیشمارهٔ ۶۶
ای وجود تو منبع انوار
وی ضمیر تو مخزن اسرار
ای دل روشن تو چون مرآت
می‌نماید به خلق ذات و صفات
دوش سرّی لطیف فرمودی
ید بیضا تمام بنمودی
از کلام قدیم گفتی گو
که خبر چون قدیم باشد او
یا که تخصیص این کلام به حق
از چه رو می کنی بگو مطلق
باز فرق حدیث و قرآن چیست
دو سخن از یکی است این آن چیست
از چه شد آخر ار کلام خداست
کرمی کن بگوی با من راست
خوش جوابی بگویمت بشنو
عارفانه ز حال کهنه و نو
کون جامع که حادث ازلی است
مجمع فیضهای لم یزلی است
حادث است و قدیم همچو کلام
صورت و معنی است باده و جام
مصحفش جامع کلام اللّه
حضرتش منزل سلام اللّه
احد است و محمد و احمد
از ازل هست و بود تا به ابد
لفظ او جام معنی او می
نوش می کن ز جام او هی هی
آینه کامل است از آن به کمال
می نماید در او جمال و جلا
مجمع جامع الحکم ذاتش
هست سبع المثانی آیاتش
لوح ام الکتاب دفتر او
عقل درسی گرفته از بر او
لاجرم قول او تمام بود
گفته اش جمله با نظام بود
حکم و تخصیص این سخن به خدا
ز‌ان جهت می‌کنم دمی به خود آ
به تعیُن ورا رسولش خوان
به تعین رسول مرسل دان
وحی از جمع او به تفصیلش
آمده از برای تفضیلش
هر کتابی که انبیا گویند
جزوی از کل دفتر اویند
به لسانی که آن لسان حق است
گفته از حق چنانکه آن حق است
چون که جبریل آمده به میان
وحی خوانیم و آن سخن قرآن
هم به الهام خاص حضرت او
سخنش را حدیث قدسی گو
قسم دیگر حدیث او باشد
هر چه گوید همه نکو باشد
به اضافه سه نوع گشت کلام
نیک دریاب این سخن والسلام
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای وجود تو منبع انوار
وی ضمیر تو مخزن اسرار
هوش مصنوعی: وجود تو منبعی از نورها و روشنایی‌هاست و دل و ضمیر تو پر از رازها و اسرار است.
ای دل روشن تو چون مرآت
می‌نماید به خلق ذات و صفات
هوش مصنوعی: ای دل، تو مانند آینه‌ای روشن هستی که ذات و ویژگی‌های خود را به دیگران نمایش می‌دهد.
دوش سرّی لطیف فرمودی
ید بیضا تمام بنمودی
هوش مصنوعی: دیشب رمزی زیبا به من گفتی و معجزه‌ای بزرگ را به نمایش گذاشتی.
از کلام قدیم گفتی گو
که خبر چون قدیم باشد او
هوش مصنوعی: اگر از سخنان قدیمی بگویی، بدان که خبر اگر کهنه باشد، همان طور خواهد بود.
یا که تخصیص این کلام به حق
از چه رو می کنی بگو مطلق
هوش مصنوعی: این متن به پرسشی اشاره دارد که چرا باید یک گفتار خاص فقط به حقیقت یا موضوع خاصی مربوط شود، و به این نکته تأکید دارد که می‌توان آن را به طور کلی یا عمومی مورد بررسی قرار داد.
باز فرق حدیث و قرآن چیست
دو سخن از یکی است این آن چیست
هوش مصنوعی: در اینجا سوالی مطرح می‌شود در مورد تفاوت بین حدیث و قرآن. این طور از طرف گوینده بیان می‌شود که هر دو از یک منبع نشأت می‌گیرند و در اصل به یک حقیقت اشاره دارند، اما در عین حال تفاوت‌هایی هم با هم دارند که نیاز به بررسی دارد.
از چه شد آخر ار کلام خداست
کرمی کن بگوی با من راست
هوش مصنوعی: چرا اگر این کلام از طرف خداوند است، نمی‌توانی با من صادقانه صحبت کنی؟
خوش جوابی بگویمت بشنو
عارفانه ز حال کهنه و نو
هوش مصنوعی: به تو می‌گویم که با جواب‌های زیبا و دلنشین، از حال و روز زندگی قدیمی و جدید به طور عمیق و عارفانه گوش کن.
کون جامع که حادث ازلی است
مجمع فیضهای لم یزلی است
هوش مصنوعی: هستی کامل و جامع، که همیشه وجود داشته، محل تجمع نعمت‌ها و فیضهای ابدی است.
حادث است و قدیم همچو کلام
صورت و معنی است باده و جام
هوش مصنوعی: این واقعه جدید و در عین حال قدیمی است، همان‌طور که کلام دارای شکل و محتوا است، باده و جام نیز همین‌طورند.
مصحفش جامع کلام اللّه
حضرتش منزل سلام اللّه
هوش مصنوعی: کتابش شامل تمام سخنان خداوند است و خانه‌اش محلی برای سلام و خوشامدگویی از سوی خداوند می‌باشد.
احد است و محمد و احمد
از ازل هست و بود تا به ابد
هوش مصنوعی: احد و محمد و احمد از آغاز وجود داشته‌اند و تا همیشه خواهند بود.
لفظ او جام معنی او می
نوش می کن ز جام او هی هی
هوش مصنوعی: بگو و بشنو، او حقیقتی است که در کلامش نهفته است. از عمیق‌ترین معناها بنوش و از منبعش بهره‌مند شو.
آینه کامل است از آن به کمال
می نماید در او جمال و جلا
هوش مصنوعی: آینه به دلیل بی‌نقص بودنش، زیبایی و درخشش را به خوبی نشان می‌دهد.
مجمع جامع الحکم ذاتش
هست سبع المثانی آیاتش
هوش مصنوعی: ذات او، که تمام حکمت‌ها را در خود دارد، همان سبع المثانی است که آیاتش را شامل می‌شود.
لوح ام الکتاب دفتر او
عقل درسی گرفته از بر او
هوش مصنوعی: کتاب اصلی و اصلی‌ترین دفتر، عقل است که درسی را از آن آموخته است.
لاجرم قول او تمام بود
گفته اش جمله با نظام بود
هوش مصنوعی: پس بی‌تردید حرف او درست و معتبر بود و سخن او به‌خوبی ساختار و انسجام داشت.
حکم و تخصیص این سخن به خدا
ز‌ان جهت می‌کنم دمی به خود آ
هوش مصنوعی: به دلیل آنکه این گفتگو مربوط به خداست، لحظه‌ای به خود بیا و تأمل کن.
به تعیُن ورا رسولش خوان
به تعین رسول مرسل دان
هوش مصنوعی: رسول او را به وضوح بشناس و او را پیامبر فرستاده شده بدان.
وحی از جمع او به تفصیلش
آمده از برای تفضیلش
هوش مصنوعی: وحی به طور دقیق از جمع او نازل شده است تا او را به مقام و ویژگی‌های برتری برساند.
هر کتابی که انبیا گویند
جزوی از کل دفتر اویند
هوش مصنوعی: هر کتابی که پیامبران بیان کرده‌اند، بخشی از کل کتاب خداوند به شمار می‌رود.
به لسانی که آن لسان حق است
گفته از حق چنانکه آن حق است
هوش مصنوعی: به زبانی که حقیقت را بیان می‌کند، از حقیقت به گونه‌ای صحبت شده که همان حقیقت است.
چون که جبریل آمده به میان
وحی خوانیم و آن سخن قرآن
هوش مصنوعی: زمانی که فرشته جبریل به میان ما می‌آید، ما سخنان وحی را می‌خوانیم و آن سخنان همان قرآن است.
هم به الهام خاص حضرت او
سخنش را حدیث قدسی گو
هوش مصنوعی: سخنان او تحت تأثیر الهام ویژه‌ای از جانب خداوند قرار دارد و می‌توان آن‌ها را سخنان الهی و مقدس دانست.
قسم دیگر حدیث او باشد
هر چه گوید همه نکو باشد
هوش مصنوعی: مورد دیگری از سخن او این است که هرچیزی که بگوید، همواره خوب و نیکو است.
به اضافه سه نوع گشت کلام
نیک دریاب این سخن والسلام
هوش مصنوعی: این جمله به اهمیت توجه به سه نوع خوب و پسندیده از صحبت‌ها و گفتار اشاره دارد و در پایان با کلمه "سلام" به معنای احترام و پایان کلام بیان شده است.