شاه نعمت‌الله ولیشمارهٔ ۵۳
الف و میم و معرفت گفتیم
گوهر معرفت نکو سفتیم
ساقی ما عنایتی فرمود
می خمخانه را به ما پیمود
آنکه هم ناظر است و هم منظور
نور چشم است و از نظر منظور
در همه آینه نموده جمال
آینه روشنست خوش به کمال
هستی و هر چه هست بی او نیست
ور تو گوئی که هست نیکو نیست
به تعیُن یکی هزار نمود
بی تعین یکی تواند بود
به وجودند این و آن موجود
بی وجود ای عزیز نتوان بود
هر چه موجود بود از اشیا
همه باشند مظهر اسما
از مسمی تو اسم را می جو
موج و دریا به عین ما می جو
اسم و عین است و روح و جسم چهار
ظل یک ذات باشد آن ناچار
اسم اعظم طلب کن از کامل
زان که کامل بود بدان واصل
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
الف و میم و معرفت گفتیم
گوهر معرفت نکو سفتیم
هوش مصنوعی: ما از الف و میم و معرفت سخن گفتیم و توانستیم جوهر شناخت را به خوبی درک کنیم.
ساقی ما عنایتی فرمود
می خمخانه را به ما پیمود
هوش مصنوعی: ساقی به ما لطف کرد و جای می‌نوشیدن را به ما نشان داد.
آنکه هم ناظر است و هم منظور
نور چشم است و از نظر منظور
هوش مصنوعی: شخصی که هم به نظاره می‌نشیند و هم مورد توجه قرار می‌گیرد، مانند نوری است که چشم را روشن می‌کند و در نگاه دیگران جلوه خاصی دارد.
در همه آینه نموده جمال
آینه روشنست خوش به کمال
هوش مصنوعی: در هر آینه‌ای زیبایی آن آینه آشکار است و این نشان‌دهنده کمال آن است.
هستی و هر چه هست بی او نیست
ور تو گوئی که هست نیکو نیست
هوش مصنوعی: هر چیزی که وجود دارد بدون او نیست و اگر بخواهی بگویی که وجود دارد، بدون او چیز خوبی نیست.
به تعیُن یکی هزار نمود
بی تعین یکی تواند بود
هوش مصنوعی: یکی از هزاران، به شکل مشخص و معین تجلی می‌یابد، اما بدون شکل و تعریف، تنها یک می‌تواند باشد.
به وجودند این و آن موجود
بی وجود ای عزیز نتوان بود
هوش مصنوعی: هر چیزی که در دنیا وجود دارد، به وجود موجودات دیگر بستگی دارد و بدون آنها نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد؛ پس ای عزیز، آنها که وجود ندارند نمی‌توانند موجود باشند.
هر چه موجود بود از اشیا
همه باشند مظهر اسما
هوش مصنوعی: تمام موجودات و اشیاء، نمایانگر نام‌های خداوند هستند.
از مسمی تو اسم را می جو
موج و دریا به عین ما می جو
هوش مصنوعی: از نام تو، حقیقت را پیدا می‌کنم. دریا و موج‌ها را در آینه وجود خود می‌نگرم.
اسم و عین است و روح و جسم چهار
ظل یک ذات باشد آن ناچار
هوش مصنوعی: نام و حقیقت، روح و بدن، چهار سایه از یک ذات نامی هستند که مسلماً یکی و همانندند.
اسم اعظم طلب کن از کامل
زان که کامل بود بدان واصل
هوش مصنوعی: از انسان‌های کامل و والامقام، نام بزرگ و مقدس را بخواه، زیرا تنها آنها به این حقیقت بزرگ دست یافته‌اند.