گنجور

شمارهٔ ۲۲

هر نفس جامی به رندی می دهند
هر دمی بزمی به جائی می نهند
راز پنهان آشکارا گفته اند
جملهٔ اسرار با ما گفته اند
یک وجود و صد هزاران آینه
می نماید آن یکی هر آینه
گنج اسما در همه عالم نگر
اسم جامع بایدت آدم نگر
عارفانه قطره ای دریا ببین
قطره و دریا همه از ما ببین
عین دریا دیده ام در قطره ای
آفتابی یافتم در ذره ای
ای عجب دریا و قطره عین ماست
غیر ما خود قطره و دریا کجاست
اسم و رسم ما حجاب ما بود
صورت ما قطره و دریا بود
جامی از می پر ز می خوش نوش کن
با حریفان دست در آغوش کن
از دوئی بگذر که تا یابی یکی
آن یکی جو تا بیابی بیشکی
جام و می آئینهٔ گیتی نماست
ساقی ما مظهر لطف خداست
ساقی و جام می و رند و حریف
آن لطیفست آن لطیفست آن لطیف
نعمت الله سید است و بنده هم
باد باقی تا ابد پاینده هم

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر نفس جامی به رندی می دهند
هر دمی بزمی به جائی می نهند
هوش مصنوعی: هر لحظه به ما یک نوشیدنی می‌دهند و هر دم در جایی جشنی برپا می‌شود.
راز پنهان آشکارا گفته اند
جملهٔ اسرار با ما گفته اند
هوش مصنوعی: به وضوح بسیاری از رازها و اسرار را با ما در میان گذاشته‌اند.
یک وجود و صد هزاران آینه
می نماید آن یکی هر آینه
هوش مصنوعی: یک موجودیت، همانند وجودی یگانه، می‌تواند در صدها و هزاران آینه تصاویری مختلف از خود را نشان دهد. در واقع، آن یک وجود، در هر آینه جلوه‌ای متفاوت و متنوع دارد.
گنج اسما در همه عالم نگر
اسم جامع بایدت آدم نگر
هوش مصنوعی: به تمام جهان نگاه کن و ببین که هر چیزی نام و هویتی دارد، اما باید به انسانیت و ذات آن توجه کنی که شامل همه چیز است.
عارفانه قطره ای دریا ببین
قطره و دریا همه از ما ببین
هوش مصنوعی: با دقت به یک قطره آب دریا توجه کن و ببین که آن قطره و دریا هر دو از ما هستند.
عین دریا دیده ام در قطره ای
آفتابی یافتم در ذره ای
هوش مصنوعی: من عمق دریا را در یک قطره مشاهده کرده‌ام و نور آفتاب را در یک ذره یافته‌ام.
ای عجب دریا و قطره عین ماست
غیر ما خود قطره و دریا کجاست
هوش مصنوعی: عجب! دریا و قطره هر دو وجودی مشابه دارند. مگر غیر از ما چه کسی می‌تواند به ما بگوید که قطره و دریا کجا هستند؟
اسم و رسم ما حجاب ما بود
صورت ما قطره و دریا بود
هوش مصنوعی: شخصیت و اعتبار ما مانع واقعی ما بودند، در حالی که وجود ما تنها یک ذره و حقیقت ما چون دریا بود.
جامی از می پر ز می خوش نوش کن
با حریفان دست در آغوش کن
هوش مصنوعی: نوشیدن شراب گوارا را با دوستانت جشن بگیر و باهم لحظات خوشی را تجربه کنید.
از دوئی بگذر که تا یابی یکی
آن یکی جو تا بیابی بیشکی
هوش مصنوعی: برای اینکه به وحدت و یکدلی برسی، از دوگانگی و تفاوت‌ها عبور کن. به دنبال حقیقت و هماهنگی باش تا به درک عمیق‌تری از وجود دست یابی.
جام و می آئینهٔ گیتی نماست
ساقی ما مظهر لطف خداست
هوش مصنوعی: جام و می نماد زندگی و زیبایی‌های دنیا هستند و ساقی ما نیز نماد محبت و لطف الهی است که این زیبایی‌ها را به ما می‌آورد.
ساقی و جام می و رند و حریف
آن لطیفست آن لطیفست آن لطیف
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر کشیدن لحظاتی دلنشین و خوشگذرانی با دوستان و نوشیدن شراب اشاره شده است. جو دوستانه و نشاطی که با وجود ساقی، جام و همراهان رند در آن وجود دارد، بسیار زیبا و دلکش توصیف می‌شود. این لذت و لطافت احساساتی عمیق و شیرین را به ذهن متبادر می‌کند.
نعمت الله سید است و بنده هم
باد باقی تا ابد پاینده هم
هوش مصنوعی: نعمت خداوند بزرگ و باارزش است و من هم تا ابد بنده و خدمتگزار او خواهم بود.