گنجور

قطعهٔ شمارهٔ ۱۰۱

خطی کو را نه حسن است و نه ترتیب
نه در اعراب او فتح است و نه ضم
همه تفصیل او اجمال تحقیق
همه توحید او تحقیق اعظم
کسی بر‌خواند این خط معما
که در عالم نه خود بیند نه عالم
نه آغارش شود مانع نه انجام
نه ابلیسش حجاب آید نه آدم
نه از کفرش بود اندیشه نه از دین
نه اندیشه ز فردوس و جهنم
برای آفرینش باشدش سیر
نه نامحرم بود با او نه محرم
مبرّا باشد از هر بود و نابود
مجرد باشد از هر کم
چو سید را مسلم نیست این درد
ندانم تا که را باشد مسلم

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خطی کو را نه حسن است و نه ترتیب
نه در اعراب او فتح است و نه ضم
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی اشاره به این دارد که نوشتار یا خطی که مورد نظر است، نه زیبایی و نه نظم خاصی دارد. همچنین، در اعراب‌گذاری آن نه علامت فتحه وجود دارد و نه علامت ضمه، به عبارت دیگر، این خط بی‌نظم و مبهم است و فاقد ویژگی‌های مطلوب نوشتاری است.
همه تفصیل او اجمال تحقیق
همه توحید او تحقیق اعظم
هوش مصنوعی: تمام جزئیات او در کلیت خود جمع است و همه پژوهش‌ها در مورد او، به اوج یکتایی و یگانگی می‌رسند.
کسی بر‌خواند این خط معما
که در عالم نه خود بیند نه عالم
هوش مصنوعی: کسی که راز این نوشته را درک کند، می‌بیند که در این دنیا نه خود را می‌تواند بشناسد و نه جهان را.
نه آغارش شود مانع نه انجام
نه ابلیسش حجاب آید نه آدم
هوش مصنوعی: نه آغاز کار او مانع است و نه پایان آن، نه شیطان مانع می‌شود و نه انسان.
نه از کفرش بود اندیشه نه از دین
نه اندیشه ز فردوس و جهنم
هوش مصنوعی: نه از کفر و دینش چیزی به ذهنش رسیده، نه به فکر بهشت و جهنم بوده است.
برای آفرینش باشدش سیر
نه نامحرم بود با او نه محرم
هوش مصنوعی: برای خلق کردن، باید به مسیر خود ادامه دهد، نه کسی که با او آشنا نیست و نه کسی که به او نزدیک است.
مبرّا باشد از هر بود و نابود
مجرد باشد از هر کم
هوش مصنوعی: خالص و پاک است از هر نوع وجود و عدم، و از هر چیزی که ممکن است کمبود داشته باشد، آزاد و مستقل است.
چو سید را مسلم نیست این درد
ندانم تا که را باشد مسلم
هوش مصنوعی: به معنای این است که اگر شخصی (سید) از این درد و مشکل خود مطمئن نیست، نمی‌توانم بفهمم که این درد متعلق به چه کسی است و دیگران چطور می‌توانند درک کنند.